Οταν οι σύγχρονοι άνθρωποι ακούνε τη λέξη σταύρωση, σκέφτονται αμέσως τον Ιησού Χριστό. Ηταν μακράν το πιο διάσημο άτομο που σταυρώθηκε ποτέ και ο θάνατός του μετέτρεψε ένα όργανο βίαιης θανατικής ποινής σε θρησκευτικό σύμβολο. Για τους ανθρώπους του Μεσαίωνα, ωστόσο, θα ήταν το ίδιο αν στις εκκλησίες υπήρχε σαν διακόσμηση μια αγχόνη ή μια γκιλοτίνα. Σίγουρα η σκέψη είναι νοσηρή, αλλά ο σταυρός, το όργανο της σταύρωσης, ήταν έτσι κι αλλιώς μια νοσηρή αγχόνη, γράφει ο Γκραντ Πάιπερ στην ιστοσελίδα History of Yesterday.

Παρά τις σύγχρονες αντιλήψεις μας που κυριαρχούνται από τον Χριστιανισμό, η σταύρωση ήταν μια κοινή μορφή τιμωρίας που εφαρμοζόταν πολύ καιρό στον αρχαίο κόσμο. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι σταυρώθηκαν από διάφορα καθεστώτα και κυβερνήτες σε μια περίοδο περίπου χιλίων χρόνων.

Η σταύρωση ήταν μια φτηνή, αποτελεσματική και σκληρή τιμωρία που χρησίμευσε ως ισχυρός αποτρεπτικός παράγοντας και χρησιμοποιήθηκε εκτενώς από τους Πέρσες, τους Ρωμαίους, τους Καρθαγένιους και τους Μακεδόνες. Ηταν μια πρακτική θανατικής ποινής, που εμφανίστηκε τον 6ο αιώνα π.Χ. και συνεχίστηκε μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ., δηλαδή δεν ξεκίνησε ούτε τελείωσε με τη Σταύρωση του Ιησού. Εκείνος ήταν απλώς μια εμβληματική φιγούρα σε μια θάλασσα ανώνυμων ανθρώπων που υψώθηκαν σε σταυρούς σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο.

Από σεβασμό προς τον Ιησού Χριστό, ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο πρώτος χριστιανός αυτοκράτορας της Ρώμης, απαγόρευσε την πρακτική της σταύρωσης εντός της αυτοκρατορίας. Ωστόσο, ακόμη και μετά την παρακμή της, συνεχίστηκε ως θανατική ποινή σε οδυνηρές στιγμές της Ιστορίας. Οι χριστιανοί, από τους μαθητές του ίδιου του Χριστού μέχρι τον 20ό αιώνα, σταυρώνονταν εξαιτίας της πίστης τους. Δεδομένου ότι λάτρευαν τόσο πολύ τον σταυρό, οι αρχές χρησιμοποιούσαν αυτή την αρχαία μορφή τιμωρίας για να τους εκτελέσουν.

Πρώιμες περιπτώσεις σταύρωσης

Μία από τις πρώτες περιπτώσεις μαζικής σταύρωσης συνέβη την εποχή του Δαρείου Α’ της Περσίας, της δυναστείας των Αχαιμενιδών. Τις πρώτες ημέρες της κυριαρχίας του, ένας άλλος βασιλιάς, ο Αράκα, αυτοανακηρύχθηκε Ναβουχοδονόσωρ Δ’ και κατέλαβε τη Βαβυλώνα. Ο Δαρείος έστειλε έναν από τους πιστούς στρατηγούς του, τον Ινταφρένη, για να ανακαταλάβει την πόλη. Ο Ινταφρένης το πέτυχε γρήγορα και χωρίς μεγάλη αντίσταση, και διέταξε τη σταύρωση του Αράκα και των οπαδών του. Σύμφωνα με σύγχρονες εκτιμήσεις, εκείνη την ημέρα στη Βαβυλώνα σταυρώθηκαν 3.000  άνθρωποι.

Οι Καρθαγένιοι ήταν επίσης διαβόητοι για την πρακτική της σταύρωσης την οποία χρησιμοποιούσαν σε ανθρώπους όλων των κοινωνικών τάξεων. Σταύρωναν ακόμη και τους στρατηγούς και τους ηγέτες τους όταν αποτύγχαναν στο πεδίο των μαχών, ως προειδοποίηση για άλλους. Κατά πάσα πιθανότητα αυτή η παράδοση πέρασε στους Ρωμαίους από την Καρχηδόνα κατά την περίοδο εκτεταμένων πολιτιστικών και στρατιωτικών ανταλλαγών.

Τι δικαιολογούσε τη σταύρωση;

Απλά ή κοινά εγκλήματα όπως ο βιασμός, η κλοπή, ή ακόμη και ο φόνος, δεν αντιμετωπίζονταν συνήθως με σταύρωση. Η σταύρωση ήταν μια αποτρόπαια τιμωρία για συγκεκριμένα είδη εγκληματιών και αντιφρονούντων, οι οποίοι θεωρούνταν απειλή για την ειρήνη, όπως οι σκλάβοι, οι πειρατές, οι πολιτικοί ταραξίες, οι επαναστάτες και οι αιρετικοί, που μπορούσαν να προκαλέσουν ταραχές. Ήταν εγκληματίες για τους οποίους το κράτος έκρινε ότι έπρεπε να σταυρωθούν προς παραδειγματισμό.

Μία από τις φυλετικές ομάδες με τους περισσότερους εσταυρωμένους ήταν οι Εβραίοι. Οι Ρωμαίοι διέταξαν τη σταύρωση όλων των Εβραίων, από τον Ιησού Χριστό μέχρι και χιλιάδες επαναστάτες, μετά την Εβραϊκή Επανάσταση, το 70 μ.Χ. Αλλά η σταύρωση ρωμαίου πολίτη θεωρούνταν διαστροφή της Δικαιοσύνης. Η τιμωρία επιβαλλόταν σε εκείνους που είχαν παραιτηθεί από τα δικαιώματά τους και δεν θεωρούνταν πλέον μέλη της κοινωνίας.

Ο Κικέρων μιλούσε έντονα κατά της σταύρωσης, την οποία αποκαλούσε «την πιο σκληρή και αηδιαστική τιμωρία». Είχε πει ακόμη: «Η ίδια η αναφορά του σταυρού πρέπει να απομακρυνθεί όχι μόνο από το σώμα ενός ρωμαίου πολίτη, αλλά και από το μυαλό του, τα μάτια του, τα αυτιά του. Είναι έγκλημα να δένεται ένας ρωμαίος πολίτης. Το μαστίγωμα είναι ανήθικο. Η θανάτωση είναι σχεδόν πατροκτονία. Τι να πω για την σταύρωση; Για μια τόσο ένοχη πράξη δεν μπορεί να βρεθεί κανένα επαρκώς κακό όνομα για να την χαρακτηρίσει»

Από αυτό, μπορούμε να συμπεράνουμε, γράφει ο Γκραντ Πάιπερ, ότι ήταν μια τιμωρία διαδεδομένη, η οποία γινόταν αντιληπτή γι’ αυτό που ήταν: σκληρή, βίαιη, επώδυνη και τελικά, εξαιρετικά αποτελεσματική.

Δε ήταν ατομική τιμωρία

Πολλές εικόνες δείχνουν τον Ιησού καρφωμένο μόνο του σε έναν σταυρό ή ανάμεσα σε δύο εγκληματίες που λέγεται ότι είχαν σταυρωθεί μαζί του. Ωστόσο, η σταύρωση δεν ήταν ατομική τιμωρία. Συνήθως ήταν μια μέθοδος μαζικής εκτέλεσης.

Ενα από τα πιο διαβόητα περιστατικά μαζικής σταύρωσης έλαβε χώρα το 71 π.Χ. στο τέλος του Τρίτου Πολέμου των Μονομάχων (ονομάστηκε και Πόλεμος του Σπάρτακου από τον Πλούταρχο). Ηταν μια μαζική εξέγερση σκλάβων που οργανώθηκε από εκπαιδευμένους μονομάχους. Στο αποκορύφωμά της, πάνω από 100.000 σκλάβοι και εξαθλιωμένοι Ρωμαίοι βάδισαν κατά μήκος της Ιταλίας απειλώντας τη Ρώμη. Αλλά τελικά η εξέγερση κατεστάλη.

Προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν περαιτέρω εξεγέρσεις σκλάβων, 6.000 επαναστάτες σταυρώθηκαν κατά μήκος πολλών χιλιομέτρων της Αππίας Οδού και αφέθηκαν να κρέμονται στους σταυρούς. Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: εάν επαναστατήσετε, θα θανατωθείτε και θα τιμωρηθείτε βίαια.

Πολλές φορές, άφηναν τους σταυρωμένους να σαπίζουν στους σταυρούς τους έως ότου η σάρκα τους έλιωνε και τα εντόσθιά τους κατέληγαν στην άγρια ​​φύση. Η σκηνή θα πρέπει να ήταν τρομακτική: Μύγες να πετούν γύρω από ένα μισοσαπισμένο πτώμα που κρέμεται σε έναν ξύλινο σταυρό πάνω στο δρόμο. Τώρα φανταστείτε να το βλέπετε αυτό το θέαμα εκατό, χίλιες, έξι χιλιάδες φορές.

Ηταν ένα ισχυρό μήνυμα για τους ανθρώπους, που περπατούσαν κατά μήκος της Αππίας Οδού από ή προς τη Ρώμη.

Η παρακαταθήκη της σταύρωσης

Σήμερα, η σταύρωση έχει καταργηθεί. Ωστόσο, σε ορισμένα μέρη του μουσουλμανικού κόσμου, σώματα θανατωμένων ανθρώπων σταυρώνονται μετά την εκτέλεσή τους ως προειδοποίηση για άλλους. Μερικές φανατικές και φονταμενταλιστικές θρησκευτικές ομάδες χρησιμοποιούν τη σταύρωση ως τακτική σοκ, αλλά πουθενά δεν χρησιμοποιείται, όπως στο παρελθόν.

Ο σταυρός, το μέσο με το οποίο ασκήθηκε η σταύρωση, είναι τώρα ένα πανταχού παρόν θρησκευτικό σύμβολο.

Η σταύρωση εξαφανίστηκε όταν εμφανίστηκαν νέες μέθοδοι θανατικής ποινής. Η αγχόνη ήταν μια πολύ πιο κοινή μορφή θανατικής ποινής κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, καθώς θεωρήθηκε πιο «ανθρώπινη» από τη σταύρωση. Στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από την γκιλοτίνα και κατόπιν από την εκτέλεση με πυροβολισμό.

Στη διάρκεια της ακμής, της αλλά και μέχρι σήμερα, η σταύρωση θεωρείται ιδιαίτερα σκληρή και οδυνηρή τιμωρία. Και ενώ ένας άνθρωπος έκανε την ανάμνηση της σταύρωσης βασική πτυχή του Χριστιανισμού, στην πραγματικότητα ήταν μια κοινή μορφή θανατικής ποινής, πολύ πριν και πολύ μετά τον θάνατο του Ιησού. Φρικτές εικόνες σταύρωσης στοίχειωναν το τοπίο για πάνω από χίλια χρόνια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News