Τα βραβεία Γκράμι θεωρούνται η κορυφαία επιβράβευση για τους καλλιτέχνες που ξεχωρίζουν κάθε χρονιά σε όλα τα μουσικά είδη, αλλά μέσα στα 66 χρόνια της κυριαρχίας τους έχουν σημειώσει τεράστιες αστοχίες – συχνά στα όρια της ιστορικής γκάφας. Οπως και στα κινηματογραφικά βραβεία Οσκαρ, η διαχρονικότητα των νικητών είναι η μοναδική αντικειμενική παράμετρος που αποδίδει ιστορική αξία στις μεγάλες καλλιτεχνικές βραβεύσεις.

Με αυτό το κριτήριο, τα Γκράμι έχουν διαχρονικά βραβεύσει άλμπουμ και τραγούδια που σήμερα δεν έχουν πέραση ούτε ως ρετρό στην πλατφόρμα ροής Spotify, ενώ έχουν αγνοήσει κορυφαίες κυκλοφορίες, που άντεξαν στη δοκιμασία του χρόνου.

Κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα μη αναγνωρισμένων από τα βραβεία δίσκων που σήμερα θεωρούνται κλασικοί περιλαμβάνουν το «London Calling» των Clash, το «Highway 61 Revisited» του Μπομπ Ντίλαν, το «Nevermind» των Nirvana, το «Dark Side of the Moon» των Pink Floyd, το «Automatic for the People» των REM, τo «Exile on Main Street» των Rolling Stones και το «Born in the USA» του Μπρους Σπρίνγκστιν.

Μια γρήγορη ματιά στους νικητές και τους χαμένους των 65 ετών του θεσμού αποκαλύπτει μια χρονιά που ξεχωρίζει για τη διορατικότητα των βραβεύσεών της. Στις 29 Φεβρουαρίου 1968, η 10η απονομή των Γκράμι, που τίμησε τις κυκλοφορίες του 1967, ανέδειξε μια σειρά ηχογραφήσεων που έχουν εντυπωθεί στο συλλογικό μουσικό ασυνείδητο ως ιστορικές.

Σε μια χρονιά μεγάλης πολιτικοκοινωνικής έντασης, με την underground κουλτούρα στο αποκορύφωμά της, τον Ψυχρό Πόλεμο να κορυφώνεται με την επικείμενη εισβολή των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία, και με δύο πολιτικές δολοφονίες (Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Ρόμπερτ Κένεντι) λίγους μήνες μακριά η μία από την άλλη, οι βραβεύσεις των Γκράμι (Ελβις, Beatles, Τζόνι Κας, Αρίθα Φράνκλιν, Fifth Dimension) θυμίζουν λίστα κορυφής με τους πρωτοπόρους της ποπ ολόκληρης της δεκαετίας.

Λίγες ημέρες πριν την 66η απονομή των φετινών βραβείων Γκράμι της ερχόμενης Κυριακής, οι New York Times μας θυμίζουν τους σημαντικότερους νικητές του 1968. Μια εκ νέου ακρόαση αυτών των αριστουργημάτων είναι ικανή να επιφέρει μελαγχολία, όχι μόνο για τις διαχρονικές αστοχίες του θεσμού, αλλά και για το σημερινό επίπεδο της ποπ μουσικής.

The Beatles – «Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band»

Και μόνο το γεγονός ότι τις δύο προηγούμενες χρονιές τα Σκαθάρια έχασαν τον τίτλο του άλμπουμ της χρονιάς από τον Φρανκ Σινάτρα αρκεί για να καταλάβει κανείς την αποσύνδεση των ψηφοφόρων των Γκράμι από το μουσικό ακροατήριο της δεκαετίας του 1960. Το κλασικό «Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band» ήταν ο μοναδικός δίσκος των Beatles που κέρδισε στη συγκεκριμένη κατηγορία!

Το άλμπουμ με το ιστορικό εξώφυλλο κέρδισε άλλα τρία βραβεία εκείνη τη βραδιά – για την καλύτερη παραγωγή ηχογράφησης, το καλύτερο εξώφυλλο και το μοναδικό αγαλματάκι που δόθηκε για «καλύτερο σύγχρονο άλμπουμ», μια κατηγορία με άτυχο τίτλο, που από την επόμενη χρονιά μετονομάστηκε σε «καλύτερο ποπ φωνητικό άλμπουμ».

Bobbie Gentry – «Ode to Billie Joe»

Το 1967 η κάντρι αντιμετωπιζόταν ως ένα παραδοσιακό μουσικό είδος του αμερικανικού Νότου, χωρίς ιδιαίτερη απήχηση στο ευρύ κοινό της ποπ. Χρειάστηκε η βραχνή φωνή της νεοεμφανιζόμενης Μπόμπι Τζέντρι με το νωχελικό αλλά αιχμηρό «Ode to Billie Joe» ώστε να αναγνωριστεί το συγκεκριμένο μουσικό ιδίωμα ως ένα από τα πιο επιδραστικά ρεύματα της αμερικανικής μουσικής.

Τη βραδιά των Γκράμι του 1968, το τραγούδι –που παρέμεινε στην κορυφή των αμερικανικών τσαρτς για τέσσερις εβδομάδες ρίχνοντας από εκεί το «All You Need Ιs Love» των Beatles– κέρδισε τρία βραβεία, ενώ η Τζέντρι στέφτηκε καλύτερη νέα καλλιτέχνις. Ετσι, έγινε η πρώτη τραγουδίστρια κάντρι, αλλά και η πρώτη γυναίκα που απέσπασε τη συγκεκριμένη διάκριση.

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν η κάντρι απέκτησε πολλές νέες δικές της κατηγορίες, αλλά και ποπ διακρίσεις στον θεσμό, με τη σούπερ σταρ Τέιλορ Σουίφτ να αποσπά πέντε από τα συνολικά 12 Γκράμι της σε αυτές τις κατηγορίες.

Johnny Cash & June Carter – «Jackson»

Ο Τζόνι Κας είχε αρχίσει να ξεφεύγει από τα στενά όρια της κάντρι μουσικής από τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Γνωστός ήδη ως «ο άνδρας με τα μαύρα», ο τραγουδιστής με τη στεντόρεια φωνή προκάλεσε αίσθηση τον Ιανουάριο του 1968, όταν επέλεξε να ηχογραφήσει με τη Τζουν Κάρτερ και τον θρύλο του ροκαμπίλι Καρλ Πέρκινς μια συναυλία του μέσα στη φυλακή Φόλσομ της Καλιφόρνιας – γεγονός που του προσέδωσε το νέο παρατσούκλι «outlaw» (εκτός νόμου).

Εναν μήνα αργότερα, στην απονομή των Γκράμι, ο Κας κέρδισε το βραβείο για το καλύτερο ντουέτο country & western (φωνητικό ή ορχηστρικό) για την τεράστια επιτυχία του «Jackson», που τραγούδησε μαζί με τη μετέπειτα σύζυγό του Τζουν Κάρτερ. Το τραγούδι θεωρείται ένα από τα κλασικά της μουσικής κάντρι.

Aretha Franklin – «Respect»

Κορυφαίος φεμινιστικός ύμνος όλων των εποχών, το κλασικό «Respect», στη βερσιόν της αείμνηστης «βασίλισσας της σόουλ», παραμένει δημοφιλές μέσα από τις αμέτρητες φορές που έχει χρησιμοποιηθεί σε κινηματογραφικές ταινίες, τηλεοπτικές σειρές και διαφημίσεις. Με αυτό το τραγούδι η Αρίθα απαίτησε –και κέρδισε– τον σεβασμό όλων.

Το 1968, η Αμερικανική Ακαδημία Ηχογραφήσεων, διοργανώτρια των Γκράμι, απέδωσε το απόλυτο… respect στην Αρίθα Φράνκλιν, βραβεύοντας την, τόσο στην κατηγορία της καλύτερης R&B (Ρυθμ εντ μπλουζ) ηχογράφηση, όσο και σε εκείνη της καλύτερης γυναικείας σόλο φωνητική ερμηνείας R&B.

Sam & Dave – «Soul Man»

Παραμένει ένα από τα πιο γνωστά σόουλ τραγούδια όλων των εποχών, με αμέτρητες διασκευές – από τους μουσικοκινηματογραφικούς Blues Brothers, τον Τομ Τζόουνς και τον Μπρους Σπρίνγκστιν μέχρι τον Δημήτρη Πουλικάκο, που το έπαιζε στις συναυλίες της μπάντας του στο Ρόδον τη δεκαετία του 1990.

Το ντουέτο Sam & Dave κέρδισε ένα βραβείο Γκράμι για την ισόβια προσφορά του στη μουσική το 2019, αλλά το ένα και μοναδικό επίσημο Γκράμι τους ήταν για το «Soul Man», το οποίο το 1968 κέρδισε στην κατηγορία της καλύτερη ερμηνείας συγκροτήματος R&B. Οι Blues Brothers, από την άλλη, δεν έχουν κερδίσει κανένα.

Glen Campbell – «Gentle Οn my Mind»

Είναι ένας από τους σημαντικότερους τραγουδιστές της κάντρι όλων των εποχών, με το τραγούδι «Rhinestone Cowboy» να θεωρείται ύμνος της αμερικανικής Δύσης και των απανταχού «καουμπόηδων». Αλλά ο Γκλεν Κάμπελ χρειάστηκε την επιτυχία του «Gentle Οn my Mind» για να διαβεί τον Ρουβίκωνα που παραδοσιακά διαχωρίζει την κάντρι από την ποπ.

Το τραγούδι, διασκευή της μελωδίας του φολκ και κάντρι συνθέτη και τραγουδιστή Τζον Χάρτφορντ, κέρδισε συνολικά τέσσερα βραβεία Γκράμι, τρία εκ των οποίων για την εκτέλεση του Κάμπελ και ένα για την πρωτότυπη φολκ εκδοχή του Χάρτφορντ.

Elvis Presley – «Crying in the Chapel»

Ο Ελβις ηχογράφησε για πρώτη φορά αυτή τη διασκευή του κλασικού κάντρι-γκόσπελ τραγουδιού του συνθέτη και τραγουδιστή Ντάρελ Γκλεν το 1960. Οταν τελικά κυκλοφόρησε, το 1965, έφτασε στο Νο 3 των αμερικανικών τσαρτς του Billboard (γεγονός σπάνιο για έναν γκόσπελ ύμνο) και για λίγο αναζωπύρωσε τη φθίνουσα, τότε, καριέρα του «Βασιλιά».

Στη συνέχεια συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ του 1967 «How Great Thou Art», το οποίο του χάρισε το πρώτο του Γκράμι, στην πλέον… ανύπαρκτη κατηγορία: της «καλύτερης ιερά εμπνευσμένης ερμηνείας». Αυτό ήταν μόλις το τέταρτο βραβείο Γκράμι της καριέρας του – ακολούθησαν άλλα τρία, το 1971, το 1973 και το 1975.

The 5th Dimension – «Up, Up and Away»

Ο ελαφρύς ψυχεδελικός ύμνος των 5th Dimension κέρδισε τον εντυπωσιακό αριθμό των έξι βραβείων Γκράμι στην τελετή του 1968, μεταξύ των οποίων εκείνα για τον καλύτερο δίσκο και το καλύτερο τραγούδι της χρονιάς.

Οι έξι βραβεύσεις μπορεί να φαίνονται σήμερα, 66 χρόνια μετά, υπερβολικές, ήταν όμως χαρακτηριστικό δείγμα του ήχου που επικρατούσε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 – και η αναγνώρισή του από τα Γκράμι ήρθε σε πραγματικό χρόνο. Ακόμα και σήμερα το «Up, Up and Away» παραπέμπει στη χίπικη ανεμελιά εκείνης της εποχής.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News