Γράφοντας αυτή τη φορά και από προσωπική εμπειρία, καθώς πριν από 15 χρόνια διαγνώστηκα με καρκίνο, η πρώτη επίσκεψη στον ογκολόγο ήταν η πιο αμήχανη στιγμή της ζωής μου. Πήγα για να μάθω αν θα ζήσω. Και αν όχι, πόσος χρόνος μου απομένει.

Εκλεισα ραντεβού με τον κ. Μελέτιο-Αθανάσιο Δημόπουλο, καθηγητή Θεραπευτικής και νυν Πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Μπήκα με παγωμένο συναίσθημα στο ιατρείο και του έδωσα το φάκελό μου. Τα μάτια μου είχαν κολλήσει στα χείλη του. Αγωνιούσα να τα διαβάσω πριν ακόμη βγει ο ήχος της λέξης από το στόμα του. Το κάθε δευτερόλεπτο μου φαινόταν αιώνας. Η απάντηση που περίμενα δεν ήρθε ποτέ. Απλώς με καθησύχασε λέγοντάς μου ότι θα έπρεπε να κάνω χημειοθεραπείες και κάποιες επιπλέον εξετάσεις για να δούμε σε τι στάδιο ήταν ο καρκίνος.

Η αγωνία σε αυτές τις περιπτώσεις ξεπερνά κάθε λογική και δεν είσαι ικανός να χειριστείς τίποτα απολύτως. Είχα ξεχάσει όσα είχα μάθει στις σπουδές μου στην Ιατρική Σχολή. Άρχισα να διαβάζω και να αναζητώ το προσδόκιμο επιβίωσης και τι είδους καινούργιες θεραπείες υπάρχουν. Κάτι το οποίο κάνουν σχεδόν όλοι οι ασθενείς με καρκίνο. Εφ΄όσον αυτή τη στιγμή είμαι εδώ και σας γράφω, τα πράγματα πήγαν καλά. Ο καρκίνος ήταν σε αρχικό στάδιο, όπως διαπιστώθηκε από τις εξετάσεις που ακολούθησαν, δεδομένο που τον καθιστά σε αρκετές περιπτώσεις θεραπεύσιμο.

Κάτι παρόμοιο, ίσως και πιο έντονο ψυχολογικά, περνάει και ο άνθρωπος με καρκίνο του προστάτη, ο οποίος ενεπλάκη στα δίχτυα της κακής ενημέρωσης και της γραφειοκρατίας. Η υπόθεσή του είδε το φως της δημοσιότητας, καθώς για να πάρει ένα καινούργιο φάρμακο, το αρμόδιο τμήμα το ΕΟΠΥΥ ζήτησε η βεβαίωση του γιατρού του να αναφέρει ότι είναι δεν είναι σε τελικό στάδιο. Τι σημαίνει αυτό;

Ότι μπορεί ένα φάρμακο να είναι καινούργιο, αλλά οι οδηγίες του να απαιτούν ο ασθενής να είναι σε καλή φυσική κατάσταση. Διότι το συγκεκριμένο φάρμακο μπορεί να θεραπεύει κάποιους ασθενείς, αλλά κάποιους άλλους να τους οδηγήσει στο θάνατο.

Σύμφωνα με την οδηγία του ίδιου του φαρμάκου, για να δράσει σωστά θα πρέπει ο ασθενής να έχει προσδόκιμο επιβίωσης τουλάχιστον ένα χρόνο. Κι αυτό διότι δεν δρα άμεσα, αλλά χρειάζεται μεγάλο χρονικό διάστημα. Επιπλέον, είναι ραδιενεργό και η δράση του αυξάνει τη φλεγμονή, την οποία ένας ταλαιπωρημένος οργανισμός δεν μπορεί να αντιμετωπίσει, άρα θα του κάνει κακό αντί για καλό. Αν το πάρει στην αρχή, σταματά την εξάπλωση του καρκίνου και του προσφέρει τουλάχιστον 18 μήνες ζωής, εφόσον είναι η φάση όπου ο οργανισμός μπορεί να αντιμετωπίσει τη φλεγμονή που προκαλεί. Χρειαζόταν λοιπόν τη βεβαίωση όχι μόνο για γραφειοκρατικούς λόγους (θα ζητούνταν ούτως ή άλλως), αλλά επειδή το αναφέρουν οι οδηγίες του ίδιου του φαρμάκου για τη διαφύλαξη της υγείας του ασθενή. Άλλωστε εδώ και χρόνια κυκλοφορούν φάρμακα που αναγράφουν στο φύλλο οδηγιών ότι είναι «για ασθενείς τελικού σταδίου», «τρίμηνης επιβίωσης» κ.λπ.

Το φάρμακο αυτό είναι καινούργιο. Εισήχθη στην Ελλάδα το δεύτερο εξάμηνο του 2016 και ακόμη δεν έχει μπει στη θετική λίστα, άρα δεν αποζημιώνεται ακόμα από τον ΕΟΠΥΥ. Λαμβάνεται στο σπίτι και όχι στο νοσοκομείο με ορό.

Κατά πάσα πιθανότητα, όταν ο ασθενής ή κάποιος οικείος του, έμαθε για το φάρμακο, ζήτησε από το γιατρό να του το χορηγήσει και απευθύνθηκε στον ΕΟΠΥΥ για να το αποζημιώσει. Υπάρχει ειδική επιτροπή του ΕΟΠΥΥ για αυτά τα ζητήματα. Προκειμένου να γίνει δεκτό το αίτημα και να εγκριθεί, ο γιατρός του θα έπρεπε να συμπληρώσει την αίτηση με τα τέσσερα απαιτούμενα δεδομένα που να βεβαιώνουν ότι ο ασθενής δεν είναι τελικού σταδίου. Το πιο πιθανό σε αυτήν την περίπτωση είναι ο γιατρός να γνώριζε ότι ο ασθενής ήταν τελικού σταδίου και να μην το συμπλήρωσε. Όταν έχουμε ένα τέτοιο γραφειοκρατικό θέμα και μία νομοθεσία η οποία δεν προβλέπει κάλυψη της κατάστασης του ασθενούς, ο γιατρός οφείλει να πάρει την ευθύνη. Το πιο πιθανό επίσης είναι ο ασθενής να έπαιρνε ένα φάρμακο που ίσως δεν θα τον βοηθούσε.

«Σε καμία χώρα της Ευρώπης δεν αποζημιώνονται φάρμακα που δεν είναι σε ένδειξη. Και μάλιστα είμαστε η μόνη χώρα που έχει τέτοιου είδους επιτροπή», εξηγεί στο Protagon ο Δημήτρης Κούβελας, καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας στο ΑΠΘ. Όπως εξηγεί, το τελικό στάδιο του καρκίνου ορίζεται με τέσσερις παραμέτρους: τις μεταστάσεις, τη διήθηση, το προσδόκιμο επιβίωσης και αν είναι ορμονοεξαρτώμενος ή όχι.

Ωστόσο, το πόσο θα ζήσεις, το προσδόκιμο επιβίωσης δηλαδή, είναι ένας στατιστικός όρος και όχι κάτι που μπορεί να βεβαιώσει ο γιατρός με ακριβή ημερομηνία. Για παράδειγμα εάν οποιοδήποτε παιδί γεννηθεί αγόρι έχει προσδόκιμο επιβίωσης 76, ενώ το κορίτσι 82. Ακόμη και να ενημερώσεις τον ασθενή ότι έχει 90% πιθανότητες να επιβιώσει, δεν γνωρίζει κανείς εάν θα ανήκει στο 10% ή στο 90%.

Η υπόθεση ήρθε στο φως της δημοσιότητας από τον δικηγόρο του ασθενή. Ασχολήθηκαν ακόμη και θεσμικά όργανα όπως ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος. Ελεγε σε ανακοίνωσή του: «Είναι απάνθρωπο, απαράδεκτο και απέναντι στην ιατρική δεοντολογία να ζητείται από το θεράποντα ιατρό να αναγράψει σε βεβαίωση το προσδόκιμο επιβίωσης του ασθενή, προκειμένου να του χορηγήσει φάρμακο (ραδιενεργό) στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του καρκίνου του προστάτη, ακόμη κι αν το συγκεκριμένο φάρμακο έχει τοξικές παρενέργειες σε προχωρημένες καταστάσεις».

Καλώς ή κακώς το προσδόκιμο επιβίωσης υπάρχει ως στάνταρντ σε όλο το φάσμα της Iατρικής. Εάν πρέπει ή όχι να αναγράφεται και να το μαθαίνει ο ασθενής είναι θέμα ηθικό και δεοντολογικό. Ωστόσο, είναι υποχρέωση του γιατρού και δικαίωμα του ασθενούς να το γνωρίζει. Ασχέτως εάν έχει πραγματική σημασία ή εάν θα καταρρακώσει τον ήδη εξαθλιωμένο σωματικά και ψυχολογικά καρκινοπαθή. Ούτε είναι τυχαίο ότι σε καμία χώρα στον κόσμο δεν υπάρχει νόμος που να προβλέπει την απόκρυψη ιατρικών δεδομένων από τον ίδιο τον ασθενή για λόγους «ψυχολογίας». Κάτι που κάνουν συστηματικά οι συγγενείς ασθενών σε μεγάλη ηλικία με δική τους ευθύνη και οι γιατροί συναινούν. Είναι βαρύ και δυσβάστακτο, αλλά είναι μία πραγματικότητα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News