Η πρώτη συμφωνία για την κυκλοφορία επτά τραγουδιών του το 1962 απέφερε στον Μπομπ Ντίλαν μόλις 100 δολάρια… Το τελευταίο deal του, όμως, λέγεται ότι αξίζει 300 εκατ. δολάρια. Με μια κολοσσιαία συμφωνία  ο Ντίλαν παραχωρεί τώρα τα πλήρη δικαιώματα για σχεδόν όλα όσα έχει γράψει μέχρι στιγμής, δηλαδή πάνω από 600 τραγούδια, στην Universal Music.

Στα 79 του, λοιπόν, ο μεγάλος τροβαδούρος εξαργυρώνει ολόκληρη τη δημιουργία του. Το σίγουρο είναι ότι δεν το έκανε επειδή χρειάζεται τα χρήματα. Σύμφωνα με δημοσίευμα της Telegraph, πρόσφατες εκτιμήσεις ανεβάζουν την καθαρή του αξία σε περίπου 200 εκατ. δολάρια, μια περιουσία που έχει με μιας υπερδιπλασιαστεί.

«Τα χρήματα δεν μιλάνε, βρίζουν», δήλωνε ο Ντίλαν  το 1965 με το διάσημο τραγούδι του «It’s Alright Ma» («I’m Only Bleeding»), επιχειρώντας μια εντυπωσιακή επίθεση στην υποκρισία της αμερικανικής κοινωνίας. Αλλά ήταν ανέκαθεν ένας πολύ έξυπνος επιχειρηματίας, και δεν υπάρχει καλύτερη απόδειξη από τον τρόπο με τον οποίο έχει διατηρήσει τον έλεγχο της κυκλοφορίας των τραγουδιών του όλα αυτά τα χρόνια. Εκτός από εκείνα τα πρώτα επτά,  ήταν ο ίδιος  κάτοχος των δικαιωμάτων ολόκληρης της συλλογής του.

Η κυκλοφορία θεωρείται μια από τις πιο αξιόπιστες και πολυπόθητες πηγές εισοδήματος στη μουσική βιομηχανία, καθώς πληρώνονται ξεχωριστά τα δικαιώματα εκτέλεσης κάθε φορά, που πουλιέται ένας δίσκος, μεταδίδεται σε πλατφόρμα ροής (streaming) ή παίζεται σε δημόσιο χώρο, από το ραδιόφωνο έως τα εμπορικά κέντρα. Και ενώ είναι προφανές ότι ενδιαφέρεται για την ποιότητα της τέχνης του, ο Ντίλαν ποτέ δεν υπήρξε ιδιαίτερα προσεκτικός στο πώς χρησιμοποιούνται τα τραγούδια του από τη στιγμή της ηχογράφησής τους και μετά.

Το 1965, ο Ντίλαν είπε σε συνέντευξη Τύπου ότι αν ξεπουλούσε ποτέ για εμπορικούς λόγους, θα ήταν τα «γυναικεία ενδύματα». Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το 2004 εμφανίστηκε με το αριστούργημά του «Love Sick» σε μια διαφήμιση εσώρουχων Victoria’s Secret. Εδώ και δεκαετίες ο Ντίλαν έχει κάνει επικερδείς εμπορικές συμφωνίες παραχωρώντας την άδεια μετάδοσης των τραγουδιών του σε εταιρείες όπως οι IBM, Apple, Pepsi Cola, Chrysler και Fiat. Το 2014, εξάλλου, επέτρεψε να χρησιμοποιηθεί η μπαλάντα του «I Want You» σε μια διαφήμιση του γιαουρτιού Chobani στο Superbowl…

Εκτός από τις πρωτότυπες ηχογραφήσεις του Ντίλαν, τα τραγούδια του έχουν ηχογραφηθεί πάνω από 6.000 φορές από άλλους καλλιτέχνες, από τον Τζίμι Χέντριξ έως την Αντέλ. Η ανθεκτικότητά τους, λοιπόν, είναι πιθανώς ένας από τους λόγους για τους οποίους η Universal έκρινε σκόπιμο να επενδύσει τόσα πολλά χρήματα για να αποκτήσει τα δικαιώματά τους. Πρόκειται για μερικές από τις μεγαλύτερες και πιο σημαντικές επιτυχίες της εποχής μας, και το στοίχημα είναι αν θα συνεχίσουν να ακούγονται με την πάροδο του χρόνου, αποφέροντας κέρδη μέχρι τη λήξη των πνευματικών δικαιωμάτων, που είναι (με ορισμένες εξαιρέσεις) η ζωή του συγγραφέα συν 70 χρόνια.

Το μεγάλο ερώτημα, βέβαια, είναι γιατί αποφάσισε να πουλήσει όλα τα τραγούδια του, παραιτούμενος από τα δικαιώματά τους. Ο ίδιος δεν έχει σχολιάσει τη συμφωνία. Αλλά στον τεράστιο κατάλογο των στίχων του, μπορεί κανείς  να βρει ένα λιτό απόσπασμα για κάθε περίσταση. Στο «When You Gonna Wake Up», του 1979, για παράδειγμα, τραγουδάει: «Δεν μπορείς να τα πάρεις μαζί σου και ξέρεις ότι είναι πολύ άχρηστο να πουληθούν / Σου λένε, “Ο χρόνος είναι χρήμα”, λες και η ζωή σου άξιζε το βάρος της σε χρυσό»…

Το πιθανότερο είναι ότι, στην προχωρημένη του ηλικία (το ερχόμενο Μάιο θα κλείσει τα 80), μια τόσο μεγάλη αμοιβή ήταν απλά μια προσφορά που δεν μπορούσε να αρνηθεί. Αν και μυστικοπαθής όταν πρόκειται για την ιδιωτική του ζωή, εξ όσων έχουν γίνει γνωστά, ο Ντίλαν έχει έξι παιδιά και τουλάχιστον δύο πρώην συζύγους. Και μια περιουσία 500 εκατ. δολαρίων είναι κάτι πολύ σημαντικό. Ας ελπίσουμε ότι ο σπουδαίος δημιουργός θα έχει αρκετό χρόνο για να αποφασίσει πώς θα τη μοιράσει, γράφει ο Νιλ Μακόρμικ στην Telegraph.

Από την άλλη πλευρά, το αν είναι μια καλή συμφωνία και για την Universal είναι πιο περίπλοκο. Η αγορά χαρτοφυλακίων με δικαιώματα μουσικών συλλογών είναι μια αυξανόμενη τάση μεταξύ εναλλακτικών επενδυτικών funds. Η συγκεκριμένη συμφωνία προωθήθηκε από την Hipgnosis Songs Fund, μια  βρετανική εταιρεία, η οποία έχει αποκτήσει τα δικαιώματα περισσότερων από 44.000 τραγούδια καλλιτεχνών όπως οι Blondie, ο Μπάρι Μανίλοου και η Κρίσι Χάιντ. Και την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με τη Wall Street Journal, η Στίβι Νικς πούλησε το πλειοψηφικό μερίδιο της δικής της συλλογής τραγουδιών έναντι περίπου 80 εκατ. δολαρίων στην Primary Wave Music, μια ανεξάρτητη εταιρεία ηχογραφήσεων και μάρκετινγκ.

Ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν ότι τα τραγούδια με τα μεγαλύτερα κέρδη στην αγορά streaming τείνουν να είναι πρόσφατες επιτυχίες, που είναι δύσκολο να προβλεφθούν και των οποίων η αξία μπορεί να πέσει γρήγορα. Ο Ντίλαν, ωστόσο, έχει αποδείξει ότι είναι διαχρονικός τραγουδοποιός.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι η συμφωνία του με τη Universal δεν περιλαμβάνει τα δικαιώματα μελλοντικών του τραγουδιών, οπότε οποιοδήποτε νέο υλικό θα του ανήκει για να το εκμεταλλευτεί όπως κρίνει ο ίδιος καλύτερα. Και μακάρι να γράψει πολλά ακόμη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News