Υπενθυμίζοντας ότι ημέρα με την ημέρα ο πόλεμος που μαίνεται στην Ουκρανία καθίσταται ολοένα πιο τραγικός για τον ουκρανικό λαό και ολοένα πιο απειλητικός για την Ευρώπη (και, κατ’ επέκταση, και για τον υπόλοιπο κόσμο) ο Τόμας Φρίντμαν υποστηρίζει σε εκτενή ανάλυσή του ότι υπάρχει μόνο μία χώρα στον κόσμο που ενδεχομένως να μπορεί να τερματίσει τη σύρραξη και αυτή η χώρα δεν είναι οι ΗΠΑ αλλά η Κίνα.

Ο τρις βραβευμένος με Πούλιτζερ αμερικανός αναλυτής, συγγραφέας και αρθρογράφος των New York Times θεωρεί πως  Πάντως σίγουρα θα αναγκαζόταν να επανεξετάσει τα όποια σχέδιά του, καθώς πέρα από την Κίνα, σύμμαχος της Ρωσίας στη διεθνή σκηνή είναι σήμερα μόνον η Ινδία.   

 Γιατί, όμως, να επιλέξει ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ να εναντιωθεί στη Ρωσία ενώ και ο ίδιος επιθυμεί να καταλάβει την Ταϊβάν με τον ίδιο τρόπο που ο Πούτιν αποπειράται να καταλάβει σήμερα την Ουκρανία; Επειδή «οι τελευταίες οκτώ δεκαετίες σχετικής ειρήνης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων οδήγησαν σε έναν ταχέως παγκοσμιοποιημένο κόσμο που ήταν το κλειδί για την ταχεία οικονομική άνοδο της Κίνας και την απαλλαγή περίπου 800 εκατομμυρίων Κινέζων από τη φτώχεια. Η ειρήνη υπήρξε ιδιαίτερα ευεργετική για την Κίνα. Η συνεχιζόμενη ανάπτυξή της εξαρτάται από την ικανότητα της Κίνας να εξάγει και να μαθαίνει από αυτόν τον κόσμο της σταθερής ενσωμάτωσης και του εκσυγχρονισμού των ελεύθερων αγορών», απαντά συνοπτικά ο Φρίντμαν.  

Το κόμμα και η ευημερία

Κάνοντας λόγο για μια «φαουστική συμφωνία» στο πλαίσιο της οποίας το Κομμουνιστικό Κόμμα απολαμβάνει το δικαίωμα να κυβερνά ενώ οι πολίτες το δικαίωμα να βελτιώνουν σταθερά το βιοτικό τους επίπεδο, σημειώνει πως η ευημερία και του ΚΚΚ και του κινεζικού λαού εξαρτάται σημαντικά από τη σταθερότητα της διεθνούς οικονομίας και του διεθνούς εμπορίου.  

Και απευθυνόμενος προς τους φορείς χάραξης πολιτικής στην Κίνα που εξακολουθούν να σκέφτονται και να επιχειρηματολογούν βασιζόμενοι σε πρότυπα και θεωρίες του παρελθόντος (θεωρώντας, για παράδειγμα, πως όποιος πόλεμος αποδυναμώνει τους κύριους ανταγωνιστές της, τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, ευνοεί την Κίνα) υποστηρίζει καταρχάς πως «κάθε πόλεμος συνοδεύεται από καινοτομίες (νέους τρόπους αντίστασης, επικράτησης και επιβίωσης) και ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν αποτελεί εξαίρεση». 

Ποιες είναι, όμως, οι καινοτομίες του πολέμου στην Ουκρανία; Ο Τόμας Φρίντμαν αναφέρεται σε τρία «όπλα», τα οποία χρησιμοποιούνται με πρωτόγνωρους τρόπους ή με τρόπους που είχαμε καιρό να δούμε. Συνιστά, μάλιστα, στην Κίνα να δώσει ιδιαίτερη προσοχή. «Διότι εάν δεν συμβάλει στο να περιοριστεί τώρα η Ρωσία, αυτά τα όπλα στο τέλος είτε θα καθυποτάξουν τον Πούτιν – το οποίο σημαίνει ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν κατά της Κίνας μια μέρα, εάν καταλάμβανε την Ταϊβάν – είτε θα πλήξουν τη Ρωσία τόσο βαριά που οι οικονομικές επιπτώσεις θα γίνουν αισθητές παντού», γράφει ο Φρίντμαν. «Αυτά τα όπλα μπορεί να αναγκάσουν τον Πούτιν να προβεί στο αδιανόητο με τα πυρηνικά του όπλα και αυτό θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει ακόμα και να καταστρέψει τα παγκόσμια θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζεται το μέλλον της Κίνας», προσθέτει.

Τα νέα «πυρηνικά» όπλα

Η πρώτη καινοτομία του πολέμου στην Ουκρανία είναι η χρήση του «οικονομικού αντίστοιχου μιας πυρηνικής βόμβας» από μία υπερδύναμη, τη Δύση στο σύνολό της στην προκειμένη περίπτωση. Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και τη Βρετανία καταβαραθρώνουν τη ρωσική οικονομία, απειλώντας τις ρωσικές εταιρείες και συνθλίβοντας τις οικονομίες εκατομμυρίων ρώσων πολιτών με άνευ προηγουμένου ταχύτητα και σε τέτοια έκταση «που θυμίζουν πυρηνική έκρηξη». Το ότι ο ρώσος πρόεδρος δήλωσε το περασμένο Σάββατο ότι οι οικονομικές κυρώσεις των Ευρωπαίων και των Αμερικανών «προσιδιάζουν σε κήρυξη πολέμου» σίγουρα δεν είναι τυχαίο.

Η δεύτερη καινοτομία έγκειται στο ότι στον σύγχρονο διασυνδεδεμένο κόσμο, να προβαίνουν σε μποϊκοτάζ και να επιβάλλουν κυρώσεις μπορούν επίσης εταιρείες, ακτιβιστικές οργανώσεις αλλά και απλοί πολίτες, δίχως, μάλιστα, καμία κυβερνητική διαταγή ή εμπλοκή. Αυτοί οι νέοι παίκτες που στο σύνολό τους συστήνουν «ένα είδος παγκόσμιου κινήματος αντίστασης και αλληλεγγύης υπέρ της Ουκρανίας, ακυρώνουν συλλογικά τον Πούτιν και τη Ρωσία. Ελάχιστες φορές, εάν ποτέ, έχει μία χώρα τόσο μεγάλη και ισχυρή ακυρωθεί πολιτικά και ακρωτηριαστεί οικονομικά τόσο γρήγορα», σημειώνει ο Φρίντμαν.

Το τρίτο όπλο είναι συγχρόνως «καινούργιο και παλιό» αλλά η χρήση του έχει ιδιαίτερη «πνευματική και συναισθηματική» αξία: «Η Δύση ανακάλυψε εκ νέου ότι έχει φωνή. Αντιμέτωπη με την ωμή και πρωτόγονη επίθεση της Ρωσίας ενάντια σε μία ελαττωματική αλλά επίδοξη δημοκρατία όπως η Ουκρανία, ο ελεύθερος κόσμος όρθωσε το ανάστημά του. Η Αμερική και οι φιλελεύθερες κοινωνίες μπορεί συχνά να φαίνονται απερίσκεπτες και διχασμένες και να συμπεριφέρονται ανάλογα, έως ότου σταματούν. Ρωτήστε τον Αδόλφο Χίτλερ», προτρέπει τους αναγνώστες του ο Φρίντμαν, θέλοντας να γίνει απόλυτα κατανοητός.

Οι κίνδυνοι

Προειδοποιεί, όμως, πως υφίστανται δύο κίνδυνοι που σχετίζονται με τις παραπάνω καινοτομίες. Εάν η πυρηνική βόμβα των οικονομικών κυρώσεων των ΗΠΑ και των συμμάχων τους πλήξουν τη ρωσική οικονομία τόσο βαριά και τόσο γρήγορα όσο πολλοί υποπτεύονται (μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και ο Φρίντμαν) δεν αποκλείεται, παρότι θεωρείται ελάχιστα πιθανό, ο Πούτιν να φτάσει στα άκρα, ξεπερνώντας κάθε όριο και βάλλοντας κατά των όποιων αντιπάλων του με πυρηνικά όπλα.

Ο δεύτερος κίνδυνος σχετίζεται με το ενδεχόμενο κάποια στιγμή τα κράτη να αποφασίσουν να άρουν τις κυρώσεις για διάφορους, πραγματιστικούς/πρακτικούς λόγους αλλά να μην το κάνουν κάποιοι μη κρατικοί παράγοντες που εναντιώνονται σήμερα στα σχέδια της Ρωσίας, όπως, για παράδειγμα, οι Anonymous.

«Ο Πούτιν ήταν απόλυτα ανίδεος από τον κόσμο στο οποίο ζούσε, και έτσι πόνταρε τα πάντα στο καζίνο της παγκοσμιοποίησης του 21ου αιώνα, όπου, στο τέλος, κερδίζει πάντα η μπάνκα – ή δεν απομένει τίποτα σε αυτήν», καταλήγει ο Φρίντμαν.

Ο ίδιος θεωρεί πως κάποιες από αυτές τις πραγματικότητες η Κίνα τις αντιλαμβάνεται, το ότι καμία χώρα δεν είναι τόσο μεγάλη ούτως ώστε να είναι αδύνατη η περιθωριοποίησή της στον σύγχρονο διασυνδεδεμένο κόσμο. Ωστόσο προς το παρόν τείνει ενστικτωδώς να προστατευθεί από αυτήν την πραγματικότητα αντί να προσπαθεί να πείσει τον Πούτιν να τερματίσει τον πόλεμό του. Αλλά η Κίνα «δεν μπορεί να είναι συνδεδεμένη και αποσυνδεδεμένη την ίδια ώρα», προειδοποιεί ο Φρίντμαν, ευελπιστώντας μακροπρόθεσμα πως η κινεζική ηγεσία δεν θα ποντάρει τα πάντα στην κατάληψη της Ταϊβάν και μεσοπρόθεσμα ότι θα συνδράμει τον υπόλοιπο κόσμο στις προσπάθειες που καταβάλλονται με στόχο τον τερματισμό του πολέμου.

Εάν επέλεγε να κινηθεί προς αυτήν την κατεύθυνση, η Κίνα θα μπορούσε να αναδειχθεί ως πραγματική ηγέτιδα δύναμη στον πλανήτη. Αντιθέτως εάν συνεχίσει να επικροτεί, έστω και σιωπηρά, την επιθετικότητα του Κρεμλίνου, σχεδόν σίγουρα ο κόσμος θα καταστεί λιγότερο σταθερός και θα πάψει να ευημερεί, ειδικά η Κίνα, προβλέπει ο πολύπειρος αμερικανός αναλυτής.