Αφού ανέβηκε στα σύννεφα για να καταρρίψει μια εγκληματική εγκατάσταση πλύσης εγκεφάλου στην υπερπαραγωγή της Marvel «Black Widow» (κόστισε 200 εκατ. δολαρίων), στη συνέχεια η Σκάρλετ Γιόχανσον έβαλε στον στόχαστρό της την Disney καταθέτοντας αγωγή στο Ανώτατο Δικαστήριο του Λος Αντζελες εναντίον της. Στην ανακοίνωσή της, η 36χρονη ηθοποιός αναφέρει ότι η Disney ανέβασε την ταινία «Black Widow» στην πλατφόρμα ροής  Disney+ για ενοικίαση έναντι 30 δολαρίων, ταυτόχρονα με την κινηματογραφική προβολή της.

Η συμφωνία της Γιόχανσον με την Marvel Entertainment της Disney προέβλεπε αποκλειστική κυκλοφορία στις κινηματογραφικές αίθουσες, και η αμοιβή της βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στα εισιτήρια που θα έκοβε η  ταινία. Το box-office άνοιξε πολύ δυνατά με 80 εκατ. δολάρια στις ΗΠΑ τo πρώτο Σαββατοκύριακο αλλά, όπως έγραψε ο Guardian, τα έσοδα μειώθηκαν δραματικά (κατά 67%), όταν η ταινία άρχισε να είναι ταυτόχρονα διαθέσιμη και σε streaming, με αποτέλεσμα οι εισπράξεις της ηθοποιού να είναι πολύ λιγότερες από τις αναμενόμενες.

Αρχικά, η Γιόχανσον παρέμεινε σιωπηλή, στη συνέχεια, όμως, αποκάλυψε την απογοήτευσή της. Το ζήτημα εκτός από προσωπικό είναι και ευρύτερα νομικό, καθώς οι δικηγόροι της ισχυρίζονται ότι πρόκειται για παραβίαση των όρων της σύμβασης. Και παρά τις φερόμενες προσπάθειες επαναδιαπραγμάτευσης, όταν τα πράγματα άλλαξαν, συνεχίστηκε η ασυμφωνία σε σχέση με τον τρόπο κυκλοφορίας της ταινίας στη μικρή οθόνη.

Τα νέα, γράφει ο Μπέντζαμιν Λι στον Guardian, προκαλούν μεν έκπληξη αλλά ήταν και αναπόφευκτα. Η επίθεση μιας σταρ της δικής της κλίμακας σε ένα στούντιο ακόμη μεγαλύτερης κλίμακας, που ενδεχομένως γκρεμίζει όποιες γέφυρες παραμείνουν, είναι μια ασυνήθιστη κίνηση στον πόλεμο που έχει ξεσπάσει με τις πλατφόρμες streaming και μαίνεται με ακόμη μεγαλύτερη ένταση από τότε που ξέσπασε η πανδημία. Τα στούντιο και οι αιθουσάρχες είδαν τα έσοδά τους να πλήττονται άσχημα από την επιβολή των περιορισμών εξαιτίας της Covid-19, ενώ ταυτόχρονα, οι streamers είχαν αισθητή άνοδο. Καθώς οι πρεμιέρες ακυρώνονταν η μία μετά την άλλη, άρχισε να αλλάζει και ο τρόπος που βλέπουμε ταινίες. Ορισμένοι τίτλοι είτε κυκλοφόρησαν με υψηλότερη χρέωση ενοικίασης («Antebellum», «Love and Monsters») είτε πωλήθηκαν σε streamers («Enola Holmes», «The Lovebirds») σύντομα, ωστόσο, εμφανίστηκε και μια τρίτη επιλογή.

Ανταγωνιζόμενα το Netflix, τα στούντιο άρχισαν να λανσάρουν τις δικές τους πλατφόρμες ροής, πράγμα που οδήγησε σε ένα ακόμη πιο επιθετικό επίπεδο ανταγωνισμού καθώς οι Warners (HBO Max), Paramount (Paramount+), Universal (Peacock) και Fox/Disney (Hulu και Disney +) προσπάθησαν να δελεάσουν τους τηλεθεατές και να εξασφαλίσουν τις δικές τους βάσεις συνδρομητών. Η πανδημία ήταν μια ευκαιρία να διπλασιάσουν τα μέλη τους, καθώς το κοινό χρειαζόταν περισσότερη ψυχαγωγία στο σπίτι από ποτέ, και αποφάσισαν να ανεβάσουν στις πλατφόρμες τους δικές  τους ταινίες όπως «Οι Μάγισσες», «Nomadland», «Infinite» και «Αρχηγός Από Κούνια 2: Οικογενειακή Υπόθεση», που διατέθηκαν απευθείας σε streaming ενώ κάποιες άρχισαν να προβάλλονται συμβολικά και σε κινηματογραφικές αίθουσες.

Η πρώτη ρωγμή στη νέα παγκόσμια τάξη ήρθε μετά τη δήλωση της Warners ότι θα ανέβαζε το «Wonder Woman 1984» στο HBO Max παράλληλα με την κινηματογραφική προβολή, πριν ανακοινώσει ότι θα γινόταν το ίδιο με ολόκληρη τη λίστα του 2021. Απειλήθηκε με μηνύσεις  (τελικά η Legendary, η εταιρεία πίσω από το «Godzilla vs Kong» προχώρησε σε διακανονισμό), σεναριογράφοι (όπως οι Ντενί Βιλνέβ και Κρίστοφερ Νόλαν)  αποχώρησαν και οι αιθουσάρχες είδαν κόκκινο. Το στούντιο ισχυρίστηκε ότι ήταν κάτι που θα γινόταν εφάπαξ, μια χρονιά που δεν έμοιαζε με καμιά άλλη, και ότι το 2022 θα επανερχόταν στα φυσιολογικά, οι «πύλες» ωστόσο άνοιξαν και δεν είναι σαφές αν θα μπορέσουν ποτέ να τις ξανακλείσουν.

Η Disney είχε δοκιμάσει τα νερά με τη «Mulan», τον περασμένο Σεπτέμβριο, μια εποχή που οι κινηματογράφοι ήταν ακόμη κλειστοί, αλλά τον Μάρτιο πήρε την απόφαση να κάνει το ίδιο και με τη «Black Widow», πράγμα που έμοιαζε περισσότερο με απληστία παρά με ανάγκη (όπως ισχυρίζεται η πλευρά της Γιόχανσον, αφορούσε μόνο την αύξηση της βάσης των συνδρομητών). Η «Black Widow» προβλήθηκε σε περισσότερες από 4.000 αίθουσες στις  ΗΠΑ κερδίζοντας  80 εκατ. δολάρια το πρώτο Σαββατοκύριακο.

Το στούντιο καυχήθηκε ότι έβγαλε άλλα 60 εκατ. δολάρια από το streaming, αλλά το box office  έπεσε γρήγορα. Το Hollywoodreporter αναφέρει ως κύριο λόγο την πειρατεία, μάλιστα σύμφωνα με τη λίστα του  TorrentFreak για τον Ιούλιο, είναι η πιο πολλές φορές παράνομα κατεβασμένη ταινία. Οι αιθουσάρχες άρχισαν και πάλι να διαμαρτύρονται.

Απότομη πτώση του box office παρουσιάστηκε, εξάλλου, και στην περίπτωση της ταινίας της Warners «Διαστημικά Καλάθια: Η Νέα Γενιά» («Space Jam: A New Legacy»), που είναι διαθέσιμη στο HBO Max. Το πρόβλημα είναι προφανές: γιατί να βγεις έξω όταν μπορείς  να δεις σινεμά στο σπίτι;

Η Disney πέρασε στην αντεπίθεση αποκαλώντας την αγωγή της Γιόχανσον «αρρωστημένη και ανάλγητη» επειδή δεν λαμβάνει υπόψη της την Covid-19 (ειρωνία, βέβαια, αφού η Disney World άνοιξε τον περασμένο Ιούλιο ενώ υπήρχε ρεκόρ θανάτων στη Φλόριντα). Ωστόσο ο θυμός της ηθοποιού– όπως τουλάχιστον αποδεικνύεται από την ανάγνωση των δικαστικών εγγράφων που κατέθεσαν οι δικηγόροι της- οφείλεται και σε μια σειρά από άλλα πιο σοβαρά ζητήματα, που αφορούν τον κλάδο γενικότερα.

Ακόμα και πριν από την πανδημία, οι συνήθειες είχαν αλλάξει, και το κύριο κοινό πολλών ταινιών χαμηλού και μεσαίου προϋπολογισμού, ήταν πλέον στο σπίτι. Υπήρχαν βέβαια και μικρότερες ταινίες που τα κατάφερναν στα σινεμά, αλλά βασικά μόνο η σειρά Marvel της Disney ήταν η σταθερή απόδειξη ότι εκατομμύρια θεατών εξακολουθούσαν να προτιμούν τη μεγάλη οθόνη. Αν, λοιπόν, ακόμη και οι ταινίες της Marvel δεν είναι πλέον ασφαλείς, και το κοινό συνηθίσει στην ευκολία να τις παρακολουθεί στο σπίτι, πώς θα επηρεαστεί ο κλάδος γενικότερα;

Υπάρχει, όμως, και κάτι ακόμη σε σχέση με το πέρασμα της «Black Widow» από τη μεγάλη στη μικρή οθόνη. Ο χαρακτήρας της Γιόχανσον, ο μοναδικός γυναικείος στη βασική ομάδα των «Εκδικητών», είχε μόνο έναν δευτερεύοντα ρόλο (μάλιστα η ηθοποιός επέκρινε πρόσφατα την «υπερσεξουαλικοποίηση» του χαρακτήρα). Και παρόλο ότι αναβαθμίστηκε σε κάτι πιο ουσιαστικό και λιγότερο ριζωμένο στη σεξιστική φαντασίωση, χρειάστηκαν 11 χρόνια και οκτώ ταινίες για να αποκτήσει η Γιόχανσον τη δική της αυτόνομη συμμετοχή, μια καθυστέρηση απογοητευτική σε σχέση με τους άνδρες συναδέλφους της, που πρωταγωνίστησαν σε δικές τους ταινίες και σίκουελ.

Η απόφαση της Marvel για ποικιλομορφία οδήγησε τελικά σε πολλές ταινίες με γυναίκες ή έγχρωμους σε πρωταγωνιστικούς ρόλους, αλλά ο τρόπος κυκλοφορίας της πρώτης ταινίας της σειράς «Avenger» με γυναίκα πρωταγωνίστρια είναι ντροπιαστικός. Αναμφίβολα, η πανδημία έχει επηρεάσει πολλές μεγάλες ταινίες, αλλά ο αντίκτυπος έχει γίνει πιο αισθητός σε ταινίες με γυναίκες ή μειονότητες.

Ταινίες όπως οι «Wonder Woman 1984», «Mulan», «Happiest Season», «Cruella», «Raya and the Last Dragon», «Everybody’s Talking About Jamie», «Antebellum», «Enola Holmes», «The Lovebirds», «Spell», «Run», «The Craft: Legacy», γράφει ο ο Μπέντζαμιν Λι στον Guardian, κυκλοφόρησαν με τρόπο που τις υποβάθμισε και τους αρνήθηκε την επιτυχία στο box office. Ωστόσο η επιτυχία πολλών από αυτές θα μπορούσε να είναι  ένα ζωτικό μάθημα για τη βιομηχανία της ψυχαγωγίας σχετικά με το πώς χαρακτήρες γυναικείοι, queer και έγχρωμοι μπορούν να διευρύνουν το σινεμά.

Τέλος, η τολμηρή κίνηση της Γιόχανσον -και ενώ συνάδελφοί της, ηθοποιοί και σκηνοθέτες, εξέφρασαν παρόμοιες ανησυχίες για το μέλλον του κινηματογράφου- θα μπορούσε να αφυπνίσει κάποιους οδηγώντας και άλλους σταρ να επιχειρήσουν παρόμοιες νομικές δράσεις. Τουλάχιστον, θα οδηγήσει σίγουρα σε αλλαγή των υποσχέσεων στα συμβόλαια και στο πώς θα λαμβάνονται υπόψη τα ποσοστά επί των εισιτηρίων στα τελικά κέρδη.

Αξίζει, εξάλλου, να τονιστεί ότι η οικονομική ζημιά της σταρ, που είναι αδύνατο να υπολογιστεί πραγματικά σε αυτό το στάδιο, είναι μια άδικη συμπεριφορά από ένα στούντιο, το οποίο για χρόνια της αρνήθηκε τη θέση που της άξιζε σε ένα ανδροκρατούμενο franchise. Και είναι δικαίωμά της να την διεκδικήσει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News