Περισσότερο από δύο μήνες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ένα τουλάχιστον ερώτημα εξακολουθεί να παραμένει αναπάντητο: «Στο όνομα ποιου κηρύχθηκε ο πόλεμος; Είναι η πλειονότητα των Ρώσων όμηρος των αυτοκρατορικών φιλοδοξιών του Πούτιν ή αποτελεί η ρωσική κοινωνία το αντίστοιχο του Πούτιν σε μεγέθυνση;», διερωτάται σε άρθρο του στους Financial Times ο Ιβάν Κράστεφ.

Ο διακεκριμένος βούλγαρος πολιτικός επιστήμονας, πρόεδρος του Κέντρου Φιλελεύθερων Στρατηγικών της Σόφιας και μόνιμος εταίρος του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Σπουδών της Βιέννης, υπενθυμίζει στην ανάλυσή του πως, κατά τις πρώτες ημέρες της ρωσικής εισβολής, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ασπάζονταν τη θεωρία περί ομηρίας της ρωσικής κοινωνίας, αναμένοντας από τους απλούς Ρώσους να εκφράσουν την εναντίωσή τους στον πόλεμο του προέδρου τους.

Ωστόσο μετά την αποκάλυψη των φρικαλεοτήτων που διαπράχθηκαν στη Μπούτσα, ο πόλεμος του Πούτιν μετατράπηκε αυτομάτως σε πόλεμο της Ρωσίας. «Ο απόλυτος έλεγχος των μέσων ενημέρωσης από το Κρεμλίνο και η αυξανόμενη καταστολή δεν επαρκούσαν πλέον για να εξηγήσουν, πόσο μάλλον να δικαιολογήσουν, τη σιωπή της ρωσικής κοινωνίας. Οι Ρώσοι δεν γνώριζαν την αλήθεια για τη Μπούτσα ή δεν ήθελαν να τη μάθουν; Πολλοί Ευρωπαίοι εξοργίστηκαν με τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες της χώρας το κατάπιαν κλείνοντας τα μάτια τους μπροστά στη βαρβαρότητα του στρατού τους», γράφει ο Κράστεφ.

Συγχρόνως αρκετοί δυτικοί φορείς χάραξης πολιτικής θεωρούν εξίσου απίθανο το ενδεχόμενο να επέλθουν σημαντικές αλλαγές στη Ρωσία, οπότε αναζητούν τρόπους για να εμποδίσουν τη χώρα να επιτύχει τους όποιους στόχους της στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. «Αλλά οποιαδήποτε απόπειρα απομόνωσης της Ρωσίας θα είναι πολύ διαφορετική από την πολιτική της ανάσχεσης της ΕΣΣΔ που εφάρμοσε η Δύση κατά τον Ψυχρό Πόλεμο», προειδοποιεί ο Κράστεφ.

Επικαλείται τον Τζορτζ Κέναν, σημειώνοντας πως ο θρυλικός αμερικανός διπλωμάτης έκανε λόγο για την ανάγκη ανάσχεσης της ΕΣΣΔ, προϋποθέτοντας ότι κάποια στιγμή το σοβιετικό καθεστώς θα κατέρρεε εξαιτίας των εσωτερικών αντιθέσεών του. Σύμφωνα με το κυρίαρχο δυτικό αφήγημα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ένοχο ήταν μόνον το σοβιετικό καθεστώς ενώ οι πολίτες ήταν αθώοι, η ΕΣΣΔ ήταν μια μεγάλη φυλακή ενώ οι ηγέτες της δεν αναγνωρίστηκαν ποτέ ως νόμιμοι εκπρόσωποι των κοινωνιών τους.

Ωστόσο στο πλαίσιο αυτής της θεωρίας περί ενός κακόβουλου καθεστώτος και ενός καταπιεσμένου λαού, «η αλλαγή είναι ακόμη δυνατή». Αντιθέτως, μια πολιτική που αποσκοπεί στην απομόνωση της Ρωσίας, «ασπάζεται ασυνείδητα μια θεωρία σύμφωνα με την οποία η Ρωσία ως πολιτισμός δεν μπορεί να αλλάξει. Υπάρχουν χιλιάδες ηθικοί λόγοι για τους οποίους η Ρωσία θα έπρεπε να γκετοποιηθεί ως γεωπολιτικό Τσερνόμπιλ. Αλλά η αντιμετώπιση της Ρωσίας ωσάν να είναι ο Πούτιν θα αποτελούσε στρατηγικό ατόπημα», υποστηρίζει ο 57χρονος πολιτικός επιστήμονας και εξηγεί γιατί.

Τρίτον, το να γίνεται λόγος για έναν κόσμο χωρίς τη Ρωσία είναι σε τελική ανάλυση μάταιο, γιατί ο μη δυτικός κόσμος, παρότι ενδέχεται να μην εγκρίνει τον πόλεμο του Κρεμλίνου στην Ουκρανία, είναι κάθε άλλο παρά πρόθυμος να αποστασιοποιηθεί από τη Ρωσία και να αποδεχτεί την απομόνωσή της. Αρκεί να σημειωθεί πως πολλά από τα κράτη που ο Τζο Μπάιντεν προσκάλεσε στη Σύνοδό του για τη Δημοκρατία δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα.

Οι οπαδοί του κόμματος της ειρήνης υποστηρίζουν πως στόχος της Δύσης πρέπει να είναι ο τερματισμός των εχθροπραξιών το ταχύτερο δυνατό, ακόμη και εάν χρειαστεί να προβεί η Ουκρανία σε σημαντικές παραχωρήσεις. Οι υποστηρικτές του κόμματος της δικαιοσύνης θεωρούν πως προτεραιότητα πρέπει να αποτελεί η εκδίωξη των ρωσικών δυνάμεων από την ουκρανική επικράτεια ακόμη και εάν αυτό συνεπάγεται τη συνέχιση του πολέμου.

Ωστόσο «η ειρήνη και η δικαιοσύνη δεν ομοιοκαταληκτούν στην ευρωπαϊκή ιστορία», υπενθυμίζει ο Κράστεφ. «Είτε αποκαλείτε την εισβολή στην Ουκρανία πόλεμο του Πούτιν είτε πόλεμο των Ρώσων δεν είναι θέμα προτίμησης αλλά στρατηγική επιλογή. Καταδεικνύει τις προσδοκίες της Δύσης όσον αφορά τις σχέσεις της με τη Ρωσία μετά τον Πούτιν, όποτε αυτό συμβεί».