Μπορεί να θεωρηθεί ένα ασυνήθιστο συστατικό της Δυτικής κουζίνας και σίγουρα όχι κάτι που βρίσκει κανείς εύκολα σε βιβλία μαγειρικής. Αποδεικνύεται όμως ότι τα φύκια ήταν ένα κοινό τρόφιμο των κατοίκων της Ευρώπης επί χιλιάδες χρόνια.

Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η βρετανική εφημερίδα Guardian, ερευνητική ομάδα εντόπισε  σημάδια κατανάλωσης φυκιών σε ανθρώπινα δόντια σε τοποθεσίες από την Ισπανία έως τη Λιθουανία, που χρονικά εκτείνονται από τον 7ο π.Χ. αιώνα έως τον πρώιμο Μεσαίωνα.

Η ανακάλυψη αυτή αποτέλεσε έκπληξη, καθώς σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία η άνοδος της γεωργίας κατά τη νεολιθική περίοδο είχε ως αποτέλεσμα την απόρριψη των υδρόβιων πόρων. Κάποια στιγμή τα φύκια θεωρήθηκαν ως τροφή την οποία αναζητούσαν οι άνθρωποι σε συνθήκες έντονης έλλειψης τροφής, σε συνθήκες λιμού.

«Το ενδεχόμενο τα φύκια να αποτελούσαν τρόφιμο δεν είχε ερευνηθεί καθόλου στην Ευρώπη» λέει η Κάρεν Χάρντι, καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης και μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Εχουν εντοπιστεί σε αρχαιολογικούς χώρους ευρήματα που συνδέονται με την παρουσία φυκιών, μέχρι σήμερα όμως δεν ήταν σαφές σε τι χρησίμευαν – μεταξύ άλλων είχε υποστηριχθεί ότι χρησιμοποιούνταν ως κάποιου είδους καύσιμη ύλη, λίπασμα κ.λπ. Η νέα μελέτη αποκάλυψε στοιχεία που δείχνουν ότι τα φύκια καταναλώνονταν ως τροφή σε πολλές τοποθεσίες ολόκληρης της Ευρώπης.

«Οι βιοδείκτες που ανακαλύφθηκαν προήλθαν από το εσωτερικό οδοντικής πέτρας, άρα είναι αδιαμφισβήτητο: δεν θα ήταν δυνατό να μην το μασήσουν» σημειώνει η Χάρντι.

Η ανακάλυψη

Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα οδοντικής πέτρας από 74 λείψανα που ανιχνεύθηκαν σε 28 αρχαιολογικούς χώρους της Γηραιάς Ηπείρου, από τη νότια Ισπανία έως τη βόρεια Σκωτία, και χρονολογούνται από το 6400 π.Χ. περίπου, έως τον 12ο μ.Χ. αιώνα.

Συνολικά, 37 δείγματα από 33 λείψανα βρέθηκαν να περιέχουν βιοδείκτες που επέτρεψαν στην ομάδα να εξερευνήσει τι είχαν φάει οι συγκεκριμένοι άνθρωποι, και 26 από αυτά περιείχαν χημικές ουσίες που υποδεικνύουν κατανάλωση τροφών όπως φύκια.

Ενα δείγμα αποκάλυψε κατανάλωση θαλάσσιου λάχανου, ενός φυτού που είχε καταγραφεί ως φάρμακο για το σκορβούτο από τον ρωμαίο συγγραφέα, φιλόσοφο και φυσιοδίφη Πλίνιο, ο οποίος είχε διατελέσει επίσης στρατιωτικός και ναυτικός διοικητής.

Η ερευνητική ομάδα κατάφερε σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και να αναγνωρίσει το χρώμα των φυκιών που καταναλώθηκαν. Για παράδειγμα, φαίνεται ότι κόκκινα φύκια καταναλώθηκαν σε μια τοποθεσία της μέσης έως ύστερης Νεολιθικής (3200-2800 π.Χ.) στη περιοχή Όρκνεϊ της Σκωτίας.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι, παρ’ όλο που τέτοια τρόφιμα σπανίως καταναλώνονται στην Ευρώπη σήμερα, αποτελούσαν μέχρι σχετικά πρόσφατα συνηθισμένο μέρος της διατροφής.

Δεν είναι σαφές πόσο σημαντικά ήταν τα φύκια ως τροφή, αλλά οι ερευνητές πιθανολογούν ότι περισυλλέγονταν τακτικά, με τρόπο ανάλογο της περισυλλογής μανιταριών και οστρακοειδών, ώστε να συμπληρώσουν άλλες πηγές τροφίμων. Ωστόσο, σταδιακά τα φύκια κατέπεσαν από το καθημερινό μενού και παρέμειναν τροφή μόνο σε περιόδους λιμού, καθώς και ως ζωοτροφή.

Η Χάρντι είπε ότι ελπίζει πως η έρευνα θα αλλάξει τις αντιλήψεις για την κατανάλωση φυκιών και θα ενθαρρύνει τους ανθρώπους να τα δοκιμάσουν, προσθέτοντας ότι δεν είναι μόνο υγιεινά και νόστιμα, αλλά άφθονη, τοπική και ανανεώσιμη πηγή.

«Θα ήταν υπέροχο να σκεφτούν οι άνθρωποι ότι “αφού τα τρώγαμε πριν, γιατί να μην αρχίσουμε να τα τρώμε ξανά;”» λέει η ερευνήτρια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News