Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας στην πλατεία Συντάγματος, στην «ηλεκτρική καρέκλα» που κάθισε ο Κωστής Χατζηδάκης, πέρυσι το καλοκαίρι, αμέσως μετά τις εκλογές του Ιουνίου, τον περίμεναν πέντε φάκελοι-«φωτιά». Φάκελοι με ανοιχτά θέματα, άλυτα για χρόνια τα οποία όλοι θεωρούσαν «καυτές πατάτες» της πολιτικής και απέφευγαν ακόμη και να τα αγγίξουν.

Τα θέματα αυτά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «μεσαίας πολιτικής» και να μείνουν για ακόμη λίγο χρόνο πίσω, όπως έκαναν οι προκάτοχοι του υπουργού από όλες τις κυβερνήσεις, ανεξαρτήτως χρώματος. Ωστόσο η αντιμετώπισή τους και πολύ περισσότερο η επίλυσή τους μπορεί να αφήσει ένα θετικό αποτύπωμα στην οικονομία, καθώς τα ανοιχτά αυτά ζητήματα αφορούν τη λειτουργία συγκεκριμένων κλάδων του δημόσιου αλλά και του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας.

Αυτά ανέλαβε να επιλύσει, ή τουλάχιστον να δρομολογήσει τη λύση τους, ο κ. Χατζηδάκης, ο οποίος στις τελευταίες υπουργικές του θητείες προχώρησε όντως σε δύσκολες αποφάσεις για την οικονομική εξυγίανση και την είσοδο ιδιωτών στη ΔΕΗ και στις συντάξεις.

Οι 8 ΔΕΚΟ στα πρότυπα της ΔΕΗ

Η πιο δύσκολη παρέμβαση είναι η νομοθετική πρωτοβουλία για τη λειτουργία οκτώ ΔΕΚΟ που ελέγχονται από το Υπερταμείο. Το υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε νομοσχέδιο στη Βουλή μέσω του οποίου γίνονται παρεμβάσεις και αλλαγές στο μοντέλο διοίκησης των ΔΕΚΟ, πάντοτε με πρότυπο τη σημερινή δομή και λειτουργία της ΔΕΗ.

Η μεταρρύθμιση αφορά τις εξής εταιρείες:

• Ελληνικά Ταχυδρομεία (και η 100% θυγατρική τους: ΕΛΤΑ Courier
• ΔΕΘ-Helexpο
• Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ)
• Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης (ΚΑΘ)
• ΓΑΙΑΟΣΕ
• Ελληνικές Αλυκές
• Ανώνυμος Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου (ΑΕΔΙΚ)
• Ομιλος ΟΑΣΑ Συγκοινωνίες Αθηνών (ΟΑΣΑ και οι 100% θυγατρικές του: Οδικές Συγκοινωνίες – ΟΣΥ και Σταθερές Συγκοινωνίες – ΣΤΑΣΥ)

Στις βασικές παρεμβάσεις του νομοσχεδίου περιλαμβάνονται τα εξής:

—Εισάγεται, όπως λέει ο ίδιος ο υπουργός, «μοντέλο ΔΕΗ» στις δημόσιες επιχειρήσεις του Υπερταμείου, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών.

—Δίνεται η δυνατότητα προσέλκυσης στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα με αποφάσεις του διευθύνοντος συμβούλου της κάθε εταιρείας.

—Καθιερώνονται, σύμφωνα με το υπουργείο, πιο ευέλικτες διαδικασίες προσλήψεων του προσωπικού τους, με περιορισμένο αλλά ουσιαστικό ρόλο του ΑΣΕΠ: έλεγχο νομιμότητας της προκήρυξης εντός 10 ημερών και συμμετοχή μέλους του στην εξέταση ενστάσεων κατά τη διαδικασία των προσλήψεων.

—Γίνονται πιο ευέλικτες οι προμήθειες, υπό την προϋπόθεση ότι οι διαδικασίες που ακολουθούνται είναι συμβατές με το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Η ιδιωτικοποίηση της Attica Bank

Η θέση του υπουργού είναι ότι με την είσοδο φρέσκων κεφαλαίων από τους ιδιώτες επιχειρηματίες στην πολύπαθη (σ.σ. από την εποχή της διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ) τράπεζα, το αποτέλεσμα θα είναι η ενδυνάμωση και βελτίωση της λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Το πρόβλημα «σέρνεται» αρκετά χρόνια πλέον. Οπως λένε στην πλατεία Συντάγματος, με τη συμφωνία που έρχεται διασώζονται δύο τράπεζες με σωρεία κόκκινων δανείων, που είναι αποτέλεσμα ατυχών και αμφιλεγόμενων χρηματοδοτήσεων στο παρελθόν, και με αβέβαιο μέλλον.

Είναι ενδεικτικό ότι το ποσοστό των κόκκινων δανείων της Τράπεζας Αττικής είναι σήμερα 61,5% και της Παγκρήτιας 55,32%, ενώ μετά την υλοποίηση της συμφωνίας, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της νέας τράπεζας θα είναι λιγότερα από 3%.

Η αναβίωση της αμυντικής βιομηχανίας  

Ενα από τα κομβικά ζητήματα για το ΥΠΟΙΚ, τόσο για την ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της χώρας όσο και για την οικονομική ανάπτυξη, είναι η στήριξη της ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας. Μετά την αλλαγή διοίκησης στην ΕΑΣ, οι επόμενες κινήσεις ήταν να ξεκινήσει και πάλι η παραγωγή πυρομαχικών στη μονάδα του Λαυρίου, καθώς –εκτός των άλλων– η Ευρωπαϊκή Ενωση στηρίζει σε αυτό το project ένα τμήμα της βοήθειας της ΕΕ προς την Ουκρανία.

Το κλειδί είναι η σύσταση κοινοπραξίας της εταιρείας του ελληνικού Δημοσίου που σήμερα ονομάζεται Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα με την τσεχική του Ομίλου CSG. Η συμφωνία προβλέπει την παραγωγή συγκεκριμένων τύπων πυρομαχικών και ΤΝΤ στο εργοστάσιο της ΕΑΣ στο Λαύριο. Η ΕΑΣ κατέχει το 51%, η αντισυμβαλλόμενη εταιρεία το 49%. Τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα προσφέρουν την υποδομή τους και οι Τσέχοι αναλαμβάνουν τη χρηματοδότηση.

Με τη συμφωνία για δημιουργία κοινοπραξίας οι δύο εταιρείες υπέβαλαν κοινή πρόταση συμμετοχής σε πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του Κανονισμού ASAP, με αντικείμενο την αναβάθμιση της παραγωγικής δυνατότητας της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Η κοινή πρόταση έγινε δεκτή σε δύο τομείς αμυντικού εξοπλισμού και για την αναβάθμιση των υποδομών του εργοστασίου της ΕΑΣ στο Λαύριο η ΕΑΣ θα λάβει από την Κομισιόν επιχορήγηση 32 εκατ. ευρώ, ενώ άλλα 50 εκατ. ευρώ θα εισφέρει η CSG.

Η νέα εποχή της ΛΑΡΚΟ και οι εργαζόμενοι

Για τη ΛΑΡΚΟ ο κύβος ερρίφθη. Πρόκειται για ένα πρόβλημα 35 ετών με συσσωρευμένες ζημιές που φτάνουν τα 7 δισ. ευρώ για το Δημόσιο και μεγάλα φέσια σε ΔΕΗ (350 εκατ. ευρώ), πρόστιμα από την ΕΕ για παράνομες κρατικές ενισχύσεις, καθώς και περιβαλλοντικά πρόστιμα.

Οταν ο κ. Χατζηδάκης ήταν στο υπουργείο Ενέργειας, στις αρχές του 2020, η ΛΑΡΚΟ τέθηκε σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης. Ωστόσο στο διάστημα αυτό (από το 2020) η μισθοδοσία των εργαζομένων καλύπτεται από το Δημόσιο με δαπάνη που έχει ξεπεράσει τα 100 εκατ. ευρώ. Τον Μάρτιο του 2024 αποφασίστηκε η διακοπή και επισήμως της λειτουργίας της επιχείρησης, καθώς και όλων των συμβάσεων εργασίας στις 12 Μαΐου. Μετά από την προσφυγή και τα ασφαλιστικά μέτρα των εργαζομένων, η απόφαση μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί.

Ωστόσο η δικαστική απόφαση που βγήκε την περασμένη Παρασκευή επιτρέπει στην κυβέρνηση να προχωρήσει τις επόμενες μέρες στη διακοπή των συμβάσεων. Ο διαγωνισμός για την πώληση των περιουσιακών στοιχείων της ΛΑΡΚΟ ολοκληρώθηκε το 2023 αλλά έκτοτε εκκρεμεί προσφυγή ενός από τους συμμετέχοντες στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Στόχος της κυβέρνησης, αμέσως μετά την έκδοση της απόφασης του Δικαστηρίου, είναι η άμεση ολοκλήρωση της μεταβίβασης στον πλειοδότη. Και στο θέμα αυτό υπάρχει κινητικότητα και πιθανότατα θα έχουμε εξελίξεις μέχρι το τέλος του μήνα.

Η σύγκρουση ΕΤΑΔ – Μαντωνανάκη – τραπεζών

Εξίσου σοβαρό ζήτημα αποτελεί η διαμάχη ανάμεσα στο Δημόσιο, τις τράπεζες και την οικογένεια Μαντωνακάκη για την τύχη του ξενοδοχείου της οικογένειας στο Λαγονήσι. Η αντιπαράθεση για τις οφειλές του Δημοσίου προς την εταιρεία και της επιχείρησης προς τις τράπεζες, που μετρά κοντά μια δεκαετία, είχε ουσιαστικά εξελιχθεί σε «βεντέτα» που οδηγήθηκε στα δικαστήρια και εν τέλει στη διαιτησία.

Πλέον, ο κ. Χατζηδάκης καλείται να αντιμετωπίσει και αυτό το ζήτημα που χρονίζει, καθώς ο ξενοδόχος Παντελής Μαντωνανάκης είχε στραφεί κατά της ΕΤΑΔ και έχει καταφέρει μέσα από διαιτητικές αποφάσεις να κατοχυρώσει δικαστικές νίκες σε βάρος του Δημοσίου και της ΕΤΑΔ για διαφυγόντα κέρδη επί μια ολόκληρη δεκαετία, που ξεκινά το 2015.

Αυτό που δεν αμφισβητείται είναι η απόφαση του Αρείου Πάγου, ο οποίος έκρινε ότι η ΕΤΑΔ καλείται να καταβάλει: α) το ποσό των 34.678.834 ευρώ για διαφυγόντα κέρδη, με τον νόμιμο τόκο, β) το ποσό των 21.209.354 ευρώ για τη ζημία της, αυξημένο με τον συμφωνηθέντα τόκο 5,9% ετησίως και γ) το ποσό των 1.045.007 ευρώ για τη ζημία της, αυξημένο νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής.

Ετσι, ο λογαριασμός συνεχίζει να ανεβαίνει εις βάρος του Δημοσίου και να υπερβαίνει το ύψος των υποχρεώσεων Μαντωνανάκη προς τις τράπεζες, τις οποίες η εταιρεία έχει «εγκλωβίσει» δικαστικά, καθώς επεδίωκαν να έχουν τον έλεγχο στα έσοδα του ομίλου από τις απαιτήσεις έναντι του Δημοσίου.

«Πληρωμή» ή νομοθετική λύση;

H ακύρωση του προγραμματισμένου για τις 15 Μαΐου πλειστηριασμού των δύο ξενοδοχείων του ομίλου Μαντωνανάκη στην Κρήτη και η επιδίκαση 58 εκατ. ευρώ κατά της ΕΤΑΔ από τον Αρειο Πάγο για την υπόθεση του Grand Resort του Λαγονησίου αποτελούν τις τελευταίες εξελίξεις, που καθιστούν πλέον επιτακτική την επίλυση του θέματος, είτε με την καταβολή από το Δημόσιο των αποζημιώσεων (ή ό,τι συμφωνηθεί) στον ξενοδόχο, είτε με «πάγωμα» των πληρωμών, κάτι που μπορεί να γίνει μόνο με νομοθετική λύση, η οποία θα εξασφαλίσει το ακατάσχετο στην ΕΤΑΔ και ταυτόχρονα θα ανοίξει τον δρόμο στις τράπεζες για να κινηθούν κατά του ομίλου και να διεκδικήσουν τα οφειλόμενα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τράπεζες είχαν προχωρήσει σε πλειστηριασμό των ξενοδοχείων Elounda Beach Hotel & Villas και του Elounda Bay Palace, αλλά τα δικαστήρια αποφάσισαν την άνευ εγγυήσεως αναστολή του πλειστηριασμού και οποιασδήποτε άλλης πράξης εκτέλεσης κατά των ξενοδοχείων του ομίλου έως ότου ληφθεί η τελική δικαστική απόφαση.

Σημειώνεται ότι, παράλληλα, από τον Ιούνιο του 2023 βρίσκονταν σε εξέλιξη διαδικασίες τριμερών διαπραγματεύσεων για επίτευξη συνολικής διευθέτησης των εκκρεμών διαφορών αναφορικά με την έκταση του Λαγονησίου μεταξύ της ΕΤΑΔ ΑΕ και της ΑΤΤΙΚΟΣ ΗΛΙΟΣ ΑΕ, που έχει το ξενοδοχείο Grand Resort στο Λαγονήσι, με συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών (ΕΤΑΔ/Ελληνικό Δημόσιο, ΑΤΤΙΚΟΣ ΗΛΙΟΣ, τράπεζες/servicers).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News