Στις 3 Απριλίου 1975 (ακριβώς 50 χρόνια πριν) παρουσιάστηκε η κωμωδία «Οι Μόντι Πάιθον και το Αγιο Δισκοπότηρο» – στην Ελλάδα προβλήθηκε στις αίθουσες με τον… κατά πάγια ελληνική πρακτική παραλλαγμένο τίτλο «το Αδελφάτο των Ιπποτών της Ελεεινής Τραπέζης».

Οι Μόντι Πάιθον σχηματίστηκαν στο τέλος της δεκαετίας του 1960 από τους Γκρέιαμ Τσάπμαν, Τζον Κλιζ, Ερικ Αϊντλ, Τέρι Γκίλιαμ, Τέρι Τζόουνς και Μάικλ Πάλιν (σερ Μάικλ Πάλιν, πλέον). Ο Τέρι Τζόουνς και ο Μάικλ Πάλιν συναντήθηκαν όταν ήταν φοιτητές στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ενώ ο Γκρέιαμ Τσάπμαν, ο Τζον Κλιζ και ο Ερικ Αϊντλ γνωρίζονταν από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, όπου φοιτούσαν, και στην πορεία συναντήθηκαν στη Νέα Υόρκη με τον Αμερικανό Τέρι Γκίλιαμ. Μετά τα πρώτα βήματά τους στην κωμωδία, έπειτα από πρόσκληση του BBC, το 1969 δημιούργησαν το πρωτοποριακό σόου «Ιπτάμενο Τσίρκο», το οποίο λάνσαρε πολλές καινοτομίες και τους έκανε γνωστούς στο ευρύ κοινό.

Μετά την πρώτη τους ταινία, «And Now for Something Completely Different» (Και τώρα  κάτι εντελώς διαφορετικό), που ήταν ουσιαστικά μια συρραφή των σκετς του «Ιπτάμενου Τσίρκου», σχεδίασαν μια «κανονική» ταινία με θέμα την παρωδία των ιπποτικών θρύλων που συνδέονται με τον κύκλο της Αυλής του Βασιλιά Αρθούρου, της Στρογγυλής Τράπεζας και της Αναζήτησης του Αγιου Δισκοπότηρου, θρύλων που αποτέλεσαν αγαπημένο θέμα της μεσαιωνικής λογοτεχνίας σε Γαλλία, Αγγλία και Γερμανία, έχοντας μάλιστα ιδιαίτερη θέση στη βρετανική Ιστορία.

Μόνο που, παρά τον μέτριο για τα τότε κινηματογραφικά δεδομένα προϋπολογισμό της ταινίας (319.000 δολάρια), οι Μόντι Πάιθον δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν όλο το ποσό. Οπως συχνά συμβαίνει με τα πρωτοποριακά έργα, η δυναμική των οποίων δεν γίνεται αντιληπτή στα πρώτα τους στάδια, κανένας κινηματογραφικός παραγωγός δεν ήταν διατεθειμένος να χρηματοδοτήσει ένα τόσο διαφορετικό έργο σε σχέση με τις κωμωδίες της εποχής. Και αυτό γιατί, παρά το γεγονός ότι οι Μόντι Πάιθον είχαν ήδη γίνει γνωστοί με το «Ιπτάμενο Τσίρκο», το «Αγιο Δισκοπότηρο» ήταν μια κωμωδία με παράλογους διαλόγους, σουρεαλιστικές σκηνές και ασυνήθιστο βρετανικό μαύρο χιούμορ, στοιχεία που δεν προσέλκυαν κανένα παραδοσιακό επενδυτή ταινιών.

Σε αυτό το σημείο την κατάσταση έσωσε η βρετανική… ροκ σκηνή. Ο Ερικ Αϊντλ είχε φιλικές σχέσεις με τους Genesis, ένα από τα σημαντικότερα art rock συγκροτήματα (βλέπε και άρθρο για αυτούς στο Protagon 6/4/22). Ετσι, λοιπόν, τους ζήτησε να συνεισφέρουν στη δημιουργία του φιλμ, πράγμα που αυτοί δέχθηκαν. Αλλά το πράγμα δεν σταμάτησε εκεί. Στους χορηγούς της ταινίας προστέθηκαν οι Pink Floyd, γνωστοί άλλωστε για τους μουσικούς πειραματισμούς τους. Ακολούθησαν οι Led Zeppelin, που επίσης άνοιξαν νέους δρόμους στη ροκ μουσική (χαρντ ροκ), αλλά και ο Ελτον Τζον και ο Ιαν Αντερσον των Jethro Tull. Ολοι αυτοί οι δημιουργικοί μουσικοί και συνθέτες κατάφεραν να συλλάβουν τη δυναμική που υπήρχε στην ταινία των Μόντι Πάιθον. Και δεν έπεσαν έξω.

Αν και αρχικά οι περισσότερες κριτικές αντιμετώπισαν την ταινία επιφυλακτικά, σταδιακά αναγνωρίστηκε ως μια από τις καλύτερες κωμωδίες όλων των εποχών, με εμβληματικές σκηνές, ευρηματικούς διαλόγους (που αντανακλούν τις σαιξπηρικές κωμωδίες – όπως μπορεί να αναγνωρίσει ο προσεκτικός και μορφωμένος θεατής), αξιομνημόνευτα αποσπάσματα, ασυνήθιστο χιούμορ και απίθανες ανατροπές.

Χαρακτηριστικές (ανάμεσα σε πολλές) είναι οι σκηνές στην αρχή της ταινίας, με τον βασιλιά Αρθούρο να καλπάζει χωρίς άλογο και τον υπηρέτη του να χτυπάει καρύδες για να κάνει ήχο καλπασμού, της μονομαχίας με τον Μαύρο Ιππότη, των Ιπποτών που λένε ΝΙ τρομάζοντας τους εχθρούς τους, των Γάλλων με τις ευρηματικές βρισιές τους, της σάτιρας της σχολαστικής φιλοσοφίας στο σημείο με τη μάγισσα, του κουνελιού-τέρατος, καθώς και η σκηνή στη γέφυρα του θανάτου με τα τρία ερωτήματα.

Και βέβαια, η επιτυχία της αποτελεί ένα μνημείο της απροσδόκητης συνάντησης δύο διαφορετικών μεν, αλλά δημιουργικών κόσμων, της ροκ και της κωμωδίας, στην οποία συνάντηση εγώ τουλάχιστον διακρίνω το κοινό πνεύμα της δημιουργικής καλλιτεχνικής αναζήτησης που χαρακτήριζε τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, και έδωσε τόσα εκπληκτικά αποτελέσματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News