Κατά τη σύγκληση της ολομέλειας του ΟΗΕ, την Τρίτη 24 Σεπτεμβρίου, το κυρίαρχο θέμα θα είναι, φυσικά, οι πόλεμοι που μαίνονται ανά τον κόσμο – στην Ουκρανία, στη Γάζα και στο Σουδάν – καθώς και το γεγονός πως ούτε οι μεγάλες δυνάμεις ούτε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχουν καταφέρει έως τώρα να βάλουν ένα τέλος στην άκρατη και διαρκώς κλιμακούμενη βία. 

Οπως σημειώνει σε ανάλυσή της η Φαρνάζ Φασίχι, επικεφαλής ανταποκρίτρια των New York Times στην έδρα του ΟΗΕ, από την προηγούμενη γενική συνέλευση, πριν ένα χρόνο, μέχρι σήμερα η κατάσταση στην υφήλιο έχει επιδεινωθεί σημαντικά. «Ο κόσμος έχει βυθιστεί στο χάος και στην αναταραχή», γράφει η ιρανοαμερικανίδα δημοσιογράφος, σημειώνοντας πως η σύρραξη στην Ουκρανία και ο εμφύλιος στο Σουδάν επισκιάστηκαν από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ και από τον επακόλουθο πόλεμο στη Γάζα με τα περισσότερα από 40.000 θύματα μεταξύ των Παλαιστινίων.

Ομως οι τελευταίοι δώδεκα μήνες υπήρξαν επώδυνοι και για τον ίδιο τον ΟΗΕ, όχι μόνον γιατί σκοτώθηκε αριθμός ρεκόρ εργαζομένων του, 220 συνολικά, στη Γάζα, αλλά και επειδή το ανθρωπιστικό ταμείο του, μια κρίσιμη δομή της παγκόσμιας προσπάθειας αρωγής, υποχρηματοδοτείται ενώ οι ανάγκες πολλαπλασιάζονται ταχύτατα λόγω των πολέμων, της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών. Ταυτόχρονα η ηγεσία του οργανισμού επιδιώκει αλλά δεν μπορεί να διαδραματίσει ουσιαστικό διαμεσολαβητικό ρόλο με στόχο τον τερματισμό των συρράξεων.

«Οι διεθνείς προκλήσεις εκτυλίσσονται ταχύτερα από την ικανότητά μας να τις επιλύουμε», παραδέχτηκε ο ίδιος ο γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες σε συνέντευξη Τύπου την προηγούμενη εβδομάδα. «Παρακολουθούμε ανεξέλεγκτες γεωπολιτικές διαιρέσεις και ξέφρενες συγκρούσεις — ιδίως στην Ουκρανία, στη Γάζα, στο Σουδάν και αλλού».

Το Συμβούλιο Ασφαλείας, το οποίο συνήθως πραγματοποιεί μία σύνοδο στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης, φέτος είναι προγραμματισμένο να συνεδριάσει τρεις φορές, για την Ουκρανία, τη Γάζα και το ευρύτερο ζήτημα των προκλήσεων ηγεσίας στην επίλυση συγκρούσεων.

Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θα μιλήσει στη Γενική Συνέλευση για τελευταία φορά καθώς η προεδρία του πλησιάζει στο τέλος της. Εξαιρουμένων των ευρωπαίων συμμάχων της Αμερικής, η πλειονότητα των κρατών-μελών του ΟΗΕ επέκρινε την αμέριστη υποστήριξη του Ισραήλ από τον αμερικανό πρόεδρο καθώς και την απόρριψη από τις ΗΠΑ πολλαπλών εκκλήσεων για κατάπαυση του πυρός κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του πολέμου.

Στη συνέχεια ο απερχόμενος αμερικανός πρόεδρος ηγήθηκε μιας προσπάθειας, με τη συνδρομή της Αιγύπτου και του Κατάρ, για την επίτευξη μιας εκεχειρίας  μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς καθώς και την απελευθέρωση όλων των ισραηλινών ομήρων. Ομως οι συνομιλίες διακόπηκαν ενώ η διπλή συγκλονιστική επίθεση του Ισραήλ με τους βομβητές και τους ασυρμάτους, την προηγούμενη εβδομάδα, και οι συνεχιζόμενοι βομβαρδισμοί στον νότιο Λίβανο περιορίζουν σημαντικά τις πιθανότητες οποιασδήποτε σημαντικής εξέλιξης.

Το παρών στη σύνοδο πρόκειται να δώσουν επίσης ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν όσο και ο νέος βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ενώ ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι πρόκειται να εκφωνήσει τρεις ομιλίες, μία εκ των οποίων κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας για την Ουκρανία, στο πλαίσιο της οποίας αναμένεται να παρουσιάσει ένα νέο ειρηνευτικό σχέδιο και να επαναλάβει τις εκκλήσεις του περί εξουσιοδότησης του Κιέβου να βάλλει με δυτικά οπλικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς κατά στρατιωτικών στόχων βαθιά εντός της ρωσικής επικράτειας.

«Φαίνεται σαν το λέμε αυτό κάθε χρόνο, αλλά η φετινή σύνοδος δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί σε μια πιο κρίσιμη και πιο απαιτητική στιγμή», δήλωσε η Λίντα Τόμας-Γκρίνφιλντ, πρέσβειρα των ΗΠΑ, σε συνέντευξη τύπου. «Ο κατάλογος των κρίσεων και των συγκρούσεων που απαιτούν προσοχή και δράση φαίνεται πως ολοένα μεγαλώνει», πρόσθεσε. Εξήγησε επίσης πως στο πλαίσιο της συνόδου οι ΗΠΑ θα εστιάσουν στη διεθνή συνεργασία για την ειρήνη και τη σταθερότητα, στη βελτίωση των απαντήσεων της διεθνούς κοινότητας στις ανθρωπιστικές κρίσεις και στην αναμόρφωση του Συμβουλίου Ασφαλείας του οργανισμού.

Ο νέος μεταρρυθμιστής πρόεδρος του Ιράν Μασούντ Πεζεσκιάν, κάνοντας το ντεμπούτο του στη διεθνή σκηνή, θα προσπαθήσει να παρουσιάσει την κυβέρνησή του ως μετριοπαθή, πραγματιστική και ανοιχτή στη διπλωματία με τη Δύση, σε αντίθεση με τον σκληροπυρηνικό συντηρητικό προκάτοχό του Εμπραχίμ Ραϊσί, ο οποίος σκοτώθηκε σε δυστύχημα με ελικόπτερο τον περασμένο Μάιο.

Ωστόσο, όπως σημειώνει στο άρθρο της η ιρανοαμερικανίδα δημοσιογράφος των New York Times, ο ιρανός πρόεδρος μάλλον θα δυσκολευτεί να πετύχει τον στόχο της εκτόνωσης της έντασης με τη Δύση, δεδομένων καταρχάς της υποστήριξης που προσφέρουν οι αγιατολάδες σε ένα δίκτυο πολιτοφυλακών στον Λίβανο, στην Υεμένη και στη Δυτική Οχθη αλλά και των αναφορών περί προμήθειας της Ρωσίας με βαλλιστικούς πυραύλους για τον πόλεμο του Πούτιν κατά της Ουκρανίας.

Ο Ρίτσαρντ Γκόουαν, ειδικός στα Ηνωμένα Εθνη της δεξαμενής σκέψης International Crisis Group σημείωσε πως οι πιθανότητες να υπάρξει κάποια θετική εξέλιξη όσον αφορά την κατάσταση στην Ουκρανία και στη Γάζας είναι ελάχιστες. Θα μπορούσε, ωστόσο, να επιτευχθεί κάτι ώστε να τερματιστεί η σύρραξη στο Σουδάν.

«Πιστεύω πραγματικά ότι η Γενική Συνέλευση θα μπορούσε να κάνει καλό στο Σουδάν, πιθανώς με τρόπο που δεν μπορεί για τη Γάζα και την Ουκρανία», είπε. «Υπάρχει μια αναδυόμενη αίσθηση μεταξύ πολλών μελών του ΟΗΕ ότι ο οργανισμός απέτυχε αναίτια στο Σουδάν και ότι είναι καιρός να ασκηθεί πίεση για περισσότερη διπλωματία».

Στην ατζέντα της συνόδου ως κύρια θέματα περιλαμβάνονται επίσης η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας καθώς και αναδιάρθρωση του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Εδώ και χρόνια, χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Νότιας Αμερικής διαμαρτύρονται ότι η βασική ομάδα του Συμβουλίου Ασφαλείας των πέντε μόνιμων μελών με δικαίωμα αρνησικυρίας (Ηνωμένες Πολιτείες, Βρετανία, Γαλλία Ρωσία και Κίνα) είναι παρωχημένη, καθώς παραβλέπονται οικονομικές δυνάμεις όπως η Ινδία, η Βραζιλία και η Ιαπωνία όπως και ολόκληρη η Αφρική.

Κατά τη διάρκεια του τρέχοντος μήνα η αμερικανίδα πρέσβειρα στον οργανισμό είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστήριζαν την προσθήκη δύο μόνιμων μελών από την Αφρική στο Συμβούλιο Ασφαλείας και πρότειναν την έναρξη προκαταρκτικών διαπραγματεύσεων για το θέμα. Η Ουάσιγκτον υποστηρίζει επίσης την προσθήκη εδρών για τη Γερμανία, την Ινδία και την Ιαπωνία, με κανένα, ωστόσο, από τα νέα μέλη να μην έχει δικαίωμα βέτο.

Ωστόσο για οποιαδήποτε αλλαγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας απαιτείται τροποποίηση του καταστατικού του ΟΗΕ καθώς και η έγκριση και των πέντε νυν μελών, το οποίο, ωστόσο, είναι δύσκολο να επιτευχθεί, δεδομένων των διαιρέσεων μεταξύ των ΗΠΑ, από τη μία πλευρά, και της Κίνας και της Ρωσίας από την άλλη μεριά.