Σε όλη την Ευρώπη τα κεντροαριστερά-σοσιαλιστικά κόμματα έχουν καταρρεύσει εξαιτίας των πολιτικών λιτότητας τις οποίες έχουν εφαρμόσει ασκώντας την κυβερνητική εξουσία. Αυτό συνέβη και στη Γαλλία και στην Ιταλία και στην Ελλάδα του «ακροαριστερού» –όπως ακριβώς γράφουν οι Financial Times– ΣΥΡΙΖΑ. (Ειδικά για τη διακυβέρνηση Τσίπρα, το βρετανικό Μέσο σημειώνει ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε την εξουσία κατακεραυνώνοντας τη λιτότητα των μέτρων διάσωσης –τα οποία εμπνεύστηκαν η ΕΕ και το ΔΝΤ–, μόνο και μόνο για να τα υλοποιήσει ως κυβερνητικό κόμμα ο ίδιος»…)

Μέσα στο γενικό πλάνο της σοσιαλιστικής αποτυχίας, στην Πορτογαλία βρίσκει κανείς την εξαίρεση της επιτυχίας: η κεντροαριστερή κυβέρνηση του σοσιαλιστή Αντόνιο Κόστα κατάφερε να ξεπεράσει τη λιτότητα, λέει το άρθρο της εφημερίδας – μάλιστα ο ίδιος ο πρωθυπουργός αρέσκεται να λέει ότι «η Πορτογαλία έχει γυρίσει σελίδα».

(Στο παρακάτω tweet του πρωθυπουργού της Ελλάδας, ο Αλέξης Τσίπρας και ο πορτογάλος ομόλογός του Αντόνιο Κόστα εμφανίζονται να συζητούν με φιλική διάθεση.)

Meeting with Portuguese Prime Minister António Costa @antoniocostapm in Lisbon where the preparatory meeting of the Heads of State or Government participating in the Party of European Socialists takes place ahead of the European Council. pic.twitter.com/4lchIQNgLa

— Alexis Tsipras (@tsipras_eu) December 1, 2017

Ο Κόστα έχει επιτύχει την αποκατάσταση –και σε διεθνές επίπεδο– της εμπιστοσύνης στην πατρίδα του, μία ευρωπαϊκή χώρα η οποία είχε καταρρεύσει από την κρίση χρέους. Να τα αποτελέσματα: η ανεργία μειώθηκε στο 6,7%, το δημόσιο χρέος βρίσκεται σε καθοδική πορεία (η εφετινή στόχευση είναι να αντιπροσωπεύει το 118% του ΑΕΠ), τα ελλείμματα του Προϋπολογισμού μειώθηκαν στον μέγιστο βαθμό, οι τρεις μεγάλες εταιρείες αξιολόγησης απεφάνθησαν ότι η οικονομία ξεκόλλησε από την κατηγορία «σκουπίδια».

Η πορτογαλική κεντροαριστερή κυβέρνηση συγκρούστηκε με τις Βρυξέλλες για τις περικοπές των δημοσίων δαπανών και επέτρεψε στο έλλειμμα να διογκωθεί πολύ πάνω από το συμπεφωνημένο όριο. Με αυτόν τον τρόπο απέδειξε στους «εγκεφάλους» της ΕΕ ότι η επάρκεια κεφαλαίου στην αγορά (και όχι η εκτροπή της ροής χρήματος από την ιδιωτική οικονομία στα κρατικά ταμεία – με υπερφορολόγηση, με «τρελά» ασφάλιστρα, με συρρίκνωση της κατανάλωσης, κ.λπ.) είναι αυτή η οποία και την ανάπτυξη φέρνει και την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων εξυπηρετεί.

Η ειδοποιός διαφορά: σε σύγκριση με την Ελλάδα, η Πορτογαλία δεν πρότεινε ποτέ στους δανειστές της διαγραφή του δημοσίου χρέους, αλλά επιδίωξε καλύτερους όρους σε μία ευρύτερη συμφωνία με την ΕΕ

«Οι άνθρωποι ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σχετικά με τις οικονομικές πολιτικές μας» δηλώνει ο Κόστα στους Financial Times. «Αλλά εμείς έχουμε αποδείξει ότι είναι δυνατόν να αυξήσουμε τα εισοδήματα, να φέρουμε ιδιωτικές επενδύσεις, να μειώσουμε την ανεργία και να έχουμε και υγιή δημόσια οικονομικά».

Καθώς οδεύει προς τις γενικές εκλογές του Οκτωβρίου με δημοσκοπικό προβάδισμα διψήφιο, αρκετοί ευρωπαίοι πολιτικοί βλέπουν τώρα τον Κόστα ως πρότυπο για τους Σοσιαλδημοκράτες της Ευρώπης. Για πολλούς είναι ο πρωθυπουργός που απέδειξε ότι η χρηματοπιστωτική κρίση θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί χωρίς να καταστρέψει θέσεις εργασίας, εισοδήματα και βιοτικό επίπεδο.

«Οι δημόσιες δαπάνες είναι υπό έλεγχο, το κόστος εργασίας μειωμένο, έτσι κατάφεραν να προσελκύσουν ξένες επενδύσεις και να αυξήσουν τις εξαγωγές τους» αναλύει την κατάσταση ο Ιβάν Σκαλφαρότο, ο ιταλός σοσιαλιστής (Δημοκρατικό Κόμμα) που διετέλεσε υπουργός Εμπορίου. «Και ο Κόστα είναι, επίσης, καλός στην επικοινωνία: υπογράμμισε ότι η ‘θυσία έχει τελειώσει’ – αυτό κρατά ενωμένο τον αριστερό κυβερνητικό συνασπισμό».

Η Πορτογαλία, με τις επιτυχίες της κυβέρνησής της, αναδεικνύεται και σε σημαντική φωνή όσον αφορά τη συζήτηση περί αναθεώρησης των γερμανικής κοπής ασφυκτικών δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωζώνης. Μάλιστα, ενδεικτική του σημαντικού ευρωπαϊκού ρόλου της Πορτογαλίας είναι η τοποθέτηση του Μάριο Σεντένο, του υπουργού Οικονομικών του Κόστα, στη θέση του προέδρου του Eurogroup, το 2018. (Είναι ένας πολιτικός τον οποίο ο «πολύς» Βόλφγκανγκ Σόιμπλε χαρακτήρισε «Κριστιάνο Ρονάλντο των οικονομολόγων της ΕΕ».)

Οι επικρίσεις της αντιπολίτευσης

Ο αντίλογος της πορτογαλικής κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης υπάρχει φυσικά και επικεντρώνεται στο ότι η κυβερνητική ρητορεία περισσεύει: ο Κόστα μείωσε τους φόρους εισοδήματος, λένε, αλλά αύξησε τους έμμεσους φόρους, περιόρισε τις δημόσιες επενδύσεις, συρρίκνωσε τις δαπάνες στο δημόσιο σύστημα περίθαλψης και στη δημόσια εκπαίδευση. Αλλά και η αγορά έχει τις ενστάσεις της – ή, μάλλον, τις… αναπολήσεις της: «Τα πράγματα έχουν βελτιωθεί, αλλά η ζωή ήταν πολύ καλύτερη πριν από την κρίση» δηλώνουν στους FT παράγοντές της. Διαμαρτύρονται και οι δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι διαδηλώνουν γυρεύοντας «τα λεφτά τους που χάθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης».

Διδακτικές οι μικρές αλλαγές

Ο Σεντένο πάντως παραδέχεται ότι ο βαθμός στον οποίο η κυβέρνηση ανέτρεψε τη λιτότητα δεν είναι μεγάλος. Η ανάπτυξη στα τέλη του 2015 ήταν «πολύ φτωχή» και «με τάση επιβράδυνσης» λέει. «Μια αλλαγή έπρεπε να εφαρμοστεί, αλλά όχι μια μεγάλη αλλαγή. Είμαι πολύ καχύποπτος για τους οραματιστές των μεγάλων αλλαγών». Από το δεύτερο εξάμηνο του 2016 και κατόπιν «οι μικρές αλλαγές ήταν αρκετές για να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη και να οδηγήσουν στην ανάπτυξη» εξηγεί. «Ηταν ένα τρομερό άλμα εμπιστοσύνης και οικονομικής δραστηριότητας».

Ο Κόστα πλέον πιστεύει ότι όλοι, συμπεριλαμβανομένης της «επιβλεπούσης Κομισιόν», έχουν πάρει σημαντικά διδάγματα από την κρίση του χρέους. «Νομίζω ότι έχουμε τώρα μια ισχυρότερη συναίνεση όχι μόνο για τον σεβασμό των κοινών κανόνων περί ελλείμματος και δημοσίου χρέους, αλλά και για τη σημασία της οικονομικής ανάπτυξης, τη μείωση της ανεργίας, την αύξηση του εισοδήματος των πολιτών, την ενίσχυση της εμπιστοσύνης. Η εμπιστοσύνη είναι ο μεγάλος μοχλός της οικονομικής ανάκαμψης».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News