Αύγουστος 2022. «Τι είναι αυτό;», ρωτώ έκπληκτη τη Μαίρη, καθώς μου δίνει ένα σκληρόδετο σπιράλ με μια ακουαρέλα με την παραλία της Πρέβεζας αποτυπωμένη στο εξώφυλλο.
«Περπατώντας στην Πρέβεζα» γράφει ο τίτλος, που από κάτω φέρει και την αγγλική απόδοση: «Walking in Preveza».
Το Carnet de Voyage για την Πρέβεζα που εξέδωσε το Ίδρυμα Ακτία Νικόπολις, μου απαντά. Πρώτη έκδοση το 2011, επανέκδοση το 2021. Επιμέλεια έκδοσης, Νίκος Δ. Καράμπελας (πρόεδρος του Ιδρύματος) και Μαίρη Μπόγδου – Γέρου (γραμματέας ΔΣ).
Φυλλομετρώ, με περιέργεια για το τι θα συναντήσω σε αυτή την περιήγηση στην πόλη όπου έχω ζήσει κάθε καλοκαίρι της ζωής μου. Την πόλη, που χάρη στην πατρική μου καταγωγή αντικρύζω πάντα με τα μάτια της καρδιάς.
Ένα εισαγωγικό κείμενο στο οποίο διακρίνω τις λέξεις «έγνοια», «πολιτισμός», «αίσθημα», «σεβασμός». Και στέκομαι στην πρόταση «Στις μέρες μας κινδυνεύουμε να χάσουμε απ’ τα μάτια μας το γύρω, το δίπλα, το χαμηλά, σημεία της πόλης που της δίνουν ταυτότητα, γωνιές που σηματοδοτούν την ιστορία της».
Ένα σημειωματάριο, οδηγός για περιπάτους στην πόλη της Πρέβεζας και τα περίχωρά της.
Από την επόμενη σελίδα ξεκινά το μαγικό ταξίδι. Μια θάλασσα από χρώματα, υδατογραφίες του εικαστικού Πάβλου Χαμπίδη. Πρόκειται για τον καταξιωμένο καλλιτέχνη που το 2004 κλήθηκε από τον κορυφαίο οίκο ειδών πολυτελείας Louis Vuitton να κάνει τα σκίτσα για τον ομώνυμο ταξιδιωτικό οδηγό της Αθήνας.
Τη ματιά του και το πινέλο του ζήτησε και το Ιδρυμα Ακτία Νικόπολις το 2009-2010, έχοντας στο νου τέσσερις περιπάτους για την Πρέβεζα. Περιπάτους που ο Πάβλος Χαμπίδης έκανε, μένοντας αρκετές εβδομάδες στην παραθαλάσσια πόλη. Και περιηγήθηκε στην ακτογραμμή της, κάτω από τους πανύψηλους ευκαλύπτους για να φθάσει στα κάστρα της, να δει τα τείχη της Αρχαίας Νικόπολης, να οραματιστεί τη ναυμαχία του Ακτίου με τον Αντώνιο και την Κλεοπάτρα.
Στη συνέχεια γεύτηκε τους θησαυρούς του Αμβρακικού, σταμάτησε κάτω από το (ενετικό) «Ρολόι», κρύφτηκε μέσα στα σοκάκια του Σεϊτάν Παζάρ και ήπιε καφέ και τσίπουρο κάτω από τις μουριές.
«Αυτό πρέπει να αποκτήσει ψηφιακή παρουσία», είπα στη Μαίρη. «Πρέπει να μπορεί να το δει όλος ο κόσμος».
Μέχρι τότε το Carnet de Voyage της Πρέβεζας, βρισκόταν στα λιγοστά ξενοδοχεία της πόλης, σε κάποια επιλεγμένα βιβλιοπωλεία…
«Πρέπει ο κόσμος να μπορέσει να δει αυτή την Πρέβεζα», επανέλαβα. Και από τότε ξεκίνησα να σχεδιάζω πώς θα γίνει αυτό.
Χωρίς να επιβαρυνθεί περαιτέρω το Ιδρυμα, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που από το 1997 έχει στόχο την πολιτιστική προσφορά στον νομό Πρέβεζας και την ευρύτερη περιοχή.
Η πλατφόρμα Arts & Culture της Google ήταν μια μεγάλη πόρτα στον ψηφιακό κόσμο.
Νοέμβριος 2022. «Τι είναι αυτό;» με ρωτά με την ίδια έκπληξη ο Στηβ Βρανάκης τότε Executive Director του Creative Lab της Google, καθώς ξεφυλλίζει το Carnet της Πρέβεζας, στην παρουσίαση των Audio Walks «Athens: the city is the museum».
Από εκεί ξεκίνησα την επαφή με τη Google, αρχικά με τη βοήθεια της Μαρίας Φουντά, διευθύντριας Marketing της Google για την Ελλάδα και τη ΝΑ Ευρώπη και στη συνέχεια, με τα στελέχη της Google Arts & Culture. Μια επαφή που διήρκεσε μερικούς μήνες, ώστε να ετοιμάσω το σκεπτικό, να παρουσιάσω το υλικό, να αξιολογηθεί και να υπογραφεί η συμφωνία. Και στη συνέχεια με την αφοσίωση του Νίκου Καράμπελα, προέδρου του Ιδρύματος Ακτία Νικόπολις, το υλικό αυτό να ζωντανέψει από το χαρτί στην οθόνη.
Σχεδόν ενάμιση χρόνο αφότου έπιασα στα χέρια μου το έντυπο Carnet de Voyage της Πρέβεζας, από τις 19 Μαρτίου βρίσκεται ψηφιοποιημένο στον «αέρα» της πλατφόρμας Google Arts & Culture.
Όταν καταφέρεις να συνδέσεις αυτές τις δύο «κουκίδες», είναι από εκείνες τις φορές που η χαρά συναγωνίζεται με την περηφάνια. Και η αγάπη για τον τόπο μου έρχεται σε αρμονία με την προσφορά σε αυτόν. Για έναν τόπο που του αξίζει να μεγαλώσει και να ευημερήσει με εκτίμηση, αυτογνωσία και σεβασμό. Σε αυτό που ήταν και που μπορεί να γίνει.
Με 122 υδατογραφίες του εικαστικού Πάβλου Χαμπίδη να είναι ο οδηγός (και ξεναγός) σε τέσσερις περιπάτους: στο κέντρο της πόλης με τα στενά σοκάκια, τα εμβληματικά κτίρια και τα γεμάτα μνήμες μικρά μαγαζιά, στην «Κυανή Ακτή», με τα θερμά λουτρά, έως τον Παντοκράτορα και τα κάστρα, από τη μεριά του Αμβρακικού προς τη Βρυσούλα, τη χερσόνησο του Αγίου Θωμά με το παλιό καρνάγιο στο Βαθύ και την κρήνη στη Μαργαρώνα, έως τα τείχη της Αρχαίας Νικόπολης και το νέο αρχαιολογικό Μουσείο.
Μέσα από τις εικόνες μυείσαι όχι μόνο στην έμφυτη ομορφιά του τόπου, αλλά και στην τρυφερότητα με την οποία προσεγγίζεται, τόσο από τους ανθρώπους που επιμελήθηκαν την έντυπη έκδοση του Carnet, όσο και από τον ίδιο τον καλλιτέχνη, 13 χρόνια πριν.
Ο οποίος στάθηκε στις γωνιές της πόλης, συνάντησε την ιστορία της, γνώρισε τα ήθη και τις συνήθειες των κατοίκων. Και αυτές αποτυπώνει με τον πιο γλαφυρό τρόπο, μέσα από τα υδάτινα χρώματα και τις περιγραφές που τα συνοδεύουν.
Είναι αδύνατον να μη σου μείνει μια γλυκιά επίγευση, μετά από αυτές τις εικόνες. Είναι αδύνατον να μη θέλεις να τις απολαύσεις και να γίνεις ένα με αυτές, αν είσαι επισκέπτης. Ή να τις διαφυλάξεις ως «κόρην οφθαλμού» αν έχεις την τύχη να ζεις εκεί.
Σήμερα αυτό είναι πιο αναγκαίο από ποτέ. Καθώς η Πρέβεζα μπαίνει στο επίκεντρο των ταξιδιών, έχει μια μοναδική ευκαιρία να αποφύγει τα λάθη της μαζικότητας και να μετατρέψει την υστέρηση ανάπτυξης ως τουριστικού προορισμού, σε ένα υποδειγματικό μοντέλο διατήρησης όλων των στοιχείων που σήμερα θεωρούνται σπάνια και πολύτιμα.
Τον Φεβρουάριο παραδόθηκε στην κυκλοφορία η Αμβρακία Οδός, η σύνδεση με την Ιόνια Οδό. Αυτό καθιστά την Πρέβεζα πολύ προσβάσιμη μέσω ενός από τους πιο σύγχρονους αυτοκινητόδρομους της χώρας. Ήδη εξάλλου, η διεθνής της αεροπορική σύνδεση έχει ανοίξει από το 2021, με τη Fraport να διαχειρίζεται το αεροδρόμιο του Ακτίου και να το συνδέει με και από 20 ευρωπαϊκές πόλεις.
Ως «late bloomer» στον τουρισμό, η Πρέβεζα διατηρεί στοιχεία που κάνουν τον τόπο ακόμα φιλόξενο, οικείο και γνήσιο. Περιβάλλεται από μια ευρεία ακτογραμμή στο Ιόνιο Πέλαγος, τον Αμβρακικό Κόλπο, έναν υγροβιότοπο Εθνικό Πάρκο από το 2008, όμορφα τοπία, την αρχαία Νικόπολη, την πόλη που έχτισε ο Οκταβιανός το 31 π.Χ. για να γιορτάσει τη νίκη του επί του Μάρκου Αντώνιου και της Κλεοπάτρας (Ναυμαχία του Ακτίου).
Χτισμένη μπροστά στη θάλασσα, με μια προβλήτα γεμάτη ψαροκάικα και ιστιοπλοϊκά, πλέον, διαθέτει μια από τις πιο σύγχρονες μαρίνες. Στην παλιά πόλη, στενά δρομάκια της αγοράς, με χαμηλοτάβανα σπίτια, είναι απομεινάρια της Τουρκοκρατίας. Ενετοί, Οθωμανοί και Γάλλοι επένδυσαν πολλά στην άμυνα της πόλης, καθώς ήταν το κλειδί για τον έλεγχο του Αμβρακικού Κόλπου. Πέντε φρούρια θυμίζουν το παρελθόν της.
Στο κέντρο της λειτουργούν ακόμα παλιά μαγαζιά, μπιστρό με τοπικούς μεζέδες και αυγοτάραχο, φούρνοι με μυρωδιές παιδικής ηλικίας και παραδοσιακά γλυκίσματα. Μέσα στα στενά οι ταβέρνες σερβίρουν τα ψάρια και θαλασσινά (πετάλι, σαρδέλα, γάμπαρη) από τον Αμβρακικό κόλπο και το Ιόνιο πέλαγος και σιγομαγειρεμένες συνταγές. Στα καφενεία κάτω από μουριές και πλατάνια θα γευτείς καρπούζι γλυκό του κουταλιού, αυτό που σε τράταραν στα σπίτια. Και όλοι θα συναντηθούν κάτω από τον Ενετικό πύργο του ρολογιού στον Άγιο Χαράλαμπο.
Φωτίζοντας κάθε γωνιά, ξυπνώντας τις αισθήσεις και τις μνήμες, οι επιμελημένοι περίπατοι θα εμβαθύνουν τη γνωριμία των κατοίκων με την πόλη τους και θα μυήσουν τους επισκέπτες στα μυστικά της Πρέβεζας, αναγνωρίζοντας και απολαμβάνοντας αυτό που βρίσκεται γύρω τους.
Έτσι θα εκτιμήσουν, θα σεβαστούν και τελικά, θα συνδεθούν με τον τόπο, τον πολιτισμό και την προέλευσή του.
Το Carnet de voyage της Πρέβεζας από το Ίδρυμα Ακτία Νικόπολις, μας «ταξιδεύει» στις γωνιές της, με τις ακουαρέλες του Πάβλου Χαμπίδη να αποκτούν μέσω της τεχνολογίας πρόσβαση σε κάθε οθόνη.
Αυτό είναι η αφετηρία για να διαλέξεις έναν από τους τέσσερις περιπάτους.
Έναν περίπατο στην Πρέβεζα της καρδιάς.
Έναν περίπατο στην καρδιά της Πρέβεζας.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News