Λίγες ημέρες πρoτού συλληφθεί, ο φερόμενος ως δολοφόνος του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, Λι Χάρβεϊ Οσβαλντ, φωτογραφήθηκε στην πίσω αυλή του σπιτιού του με μία καραμπίνα στο χέρι που έμοιαζε καταπληκτικά με αυτήν που χρησιμοποιήθηκε στη δολοφονία. Ο ίδιος ο Οσβαλντ, λίγο προτού δολοφονηθεί με τη σειρά του από τον Τζακ Ρούμπι καθώς προσερχόταν στο γραφείο του ανακριτή, είχε δηλώσει ότι η φωτογραφία εκείνη ήταν προϊόν φωτομοντάζ. Και έκτοτε ξεκίνησε μια μεγάλη συζήτηση κατά πόσο ήταν όντως «πειραγμένη» ή αυθεντική, αν και τόσο η περιβόητη Επιτροπή Γουόρεν (1964), όσο και η Επιτροπή του Κογκρέσου για τις Δολοφονίες (1979) αποφάνθηκαν πως οι αιτιάσεις αυτές ήταν άστοχες και αναιτιολόγητες.

Μισόν και πλέον αιώνα μετά τη δολοφονία που συντάραξε τον κόσμο, ο καθηγητής του Ντάρτμουθ Κόλετζ στις Επιστήμες των Υπολoγιστών, Χάνι Φαρίντ, δημοσίευσε στην επιθεώρηση Journal of Digital Forensics, Security and Law (Επιθεώρηση της Ψηφιακής Ιατροδικαστικής, της Ασφάλειας και του Δικαίου) μια ανάλυση (Α Stability Analysis of Lee Harvey Oswald in the Backyard Photo) όπου αποφαίνεται πως η πόζα του Οσβαλντ στη φωτογραφία, αν και επιτηδευμένη, είναι αυθεντική, πως οι φωτοσκιάσεις της φωτογραφίας είναι φυσιολογικές και πως το μήκος της καραμπίνας συμπίπτει με το μήκος του όπλου που σκότωσε τον αμερικανό πρόεδρο, μια μέρα σαν και τη σημερινή, πριν από 53 χρόνια, 22 Νοεμβρίου του 1963.

«Για πρώτη φορά ανέλυσα τη συγκεκριμένη φωτογραφία το 2009, κι αυτό γιατί ήταν ένα τεκμήριο αμφιλεγόμενο εδώ και πάρα πολύ καιρό» μας επισημαίνει ο καθηγητής Φαρίντ σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Protagon. «Και σκέφτηκα, πως οι νέες τεχνικές της ιατροδικαστικής θα μπορούσαν να φωτίσουν αυτό το σημαντικό ιστορικό γεγονός» συνεχίζει αναφερόμενος στη δολοφονία του Κένεντι, που έγινε στο Ντάλας του Τέξας εκείνο το πρωινό της 22ας Νοεμβρίου 1963.

Οπως λέει ο καθηγητής Φαρίντ, «αν και η αρχική ανάλυση της φωτογραφίας είχε επιβεβαιώσει πως ήταν όντως αυθεντική, είχαν μείνει να πλανιούνται κάποιες αμφιβολίες σχετικά με την πόζα του Οσβαλντ και την αληθοφάνεια της στάσης του. Καθώς η καθηγήτρια Eμιλι Γουίτινγκ από το Ντάρτμουθ Κόλετζ που ειδικεύεται στην τρισδιάστατη ανάλυση φωτογραφιών ένωσε την εμπειρία της με τη δικής μας, μπορούμε πλέον να δηλώσουμε με βεβαιότητα πως όλες οι παράμετροι της φωτογραφίας, η σκιά κάτω από το πηγούνι του Οσβαλντ, το μήκος του τουφεκιού κι ακόμα η πόζα και ο τρόπος στήριξης του σώματος, είναι ευλογοφανείς».

Γιατί όμως το πηγούνι του Οσβαλντ δημιούργησε τόσα ερωτήματα, τόση σύγχυση και τόσες αντιπαραθέσεις; «Το πηγούνι του Οσβαλντ στη φωτογραφία αυτή φαίνεται να είναι πολύ φαρδύτερο από ό,τι σε άλλες φωτογραφίες που έχουμε στα χέρια μας. Ωστόσο, η τρισδιάστατη ανάλυση δείχνει πως πρόκειται απλώς για μια σκιά στο πρόσωπό του και πως οι διαστάσεις του είναι απολύτως συμβατές με τις διαστάσεις του προσώπου του Οσβαλντ.

»Με μια πρώτη ματιά, με γυμνό μάτι κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώνεται, αντιθέτως νομίζει κανείς αρχικά πως η φωτογραφία είναι “ύποπτη”, πως έχει με κάποιον τρόπο παραποιηθεί. Ομως η μέθοδός μας ανασκευάζει με επιστημονικά αδιαμφισβήτητο τρόπο οποιαδήποτε εμπειρική παρατήρηση». Και ο καθηγητής Φαρίντ συνεχίζει δηλώνοντας: «Αυτή η καινούργια ανάλυση, είναι κατά τη γνώμη  μας το τελευταίο κομμάτι του παζλ, που θα σβήσει οποιαδήποτε αμφιβολία σχετικά με την αυθεντικότητα της φωτογραφίας».

Ζητήσαμε από τον καθηγητή να μας κάνει μια αποτίμηση της ανάλυσής του, να μας μιλήσει για τη σημασία της όχι μόνο όσον αφορά τη συγκεκριμένη υπόθεση αλλά και την ιατροδικαστική γενικότερα. «Η κατασκευή και εφαρμογή ενός τρισδιάστατου, ανατομικά ακριβούς μοντέλου, αποτελεί ένα ισχυρότατο εργαλείο για την ιατροδικαστική ανάλυση φωτογραφιών. Οπως αποδείξαμε στην υπόθεση Οσβαλντ, μπορούμε να αποφανθούμε για τη στάση ενός προσώπου, τις φωτοσκιάσεις, τις φυσιομετρικές και γεωμετρικές παραμέτρους της σκηνής του συμβάντος.

»Αυτού του τύπου η ανάλυση μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία για τον εντοπισμό ανωμαλιών σε μια σειρά ιστορικών και άλλων φωτογραφικών τεκμηρίων». Και με ποιο τρόπο επιβεβαιώθηκαν τα συμπεράσματα της Επιτροπής Γουόρεν; «Ούτε εκείνοι βρήκαν ίχνη παραποίησης. Φυσικά, σήμερα κατέχουμε περισσότερα και πιο αξιόπιστα μέσα για να αναλύσουμε μια φωτογραφία και είμαστε σε θέση να απαντήσουμε σε ερωτήματα για τα οποία δεν μπόρεσε να αποφανθεί η Επιτροπή Γουόρεν».

Πώς όμως ενήργησαν ο καθηγητής Φαρίντ και οι συνεργάτες του στην υπόθεση αυτή; «Αρχίσαμε ταιριάζοντας ένα ανατομικά αξιόπιστο τρισδιάστατο μοντέλο στον Οσβαλντ, όπως φαίνεται στη φωτογραφία που έχουμε στα χέρια μας. Το μοντέλο αυτό είχε δύο παραμέτρους: το σκελετό και το δέρμα. Το κάθε μέλος μπορεί στο πλαίσιο του μοντέλου αυτού να περιστραφεί περί τον εαυτό του, κάτι που μας επέβαλλε να λάβουμε σοβαρά υπόψη τις φυσιολογικές συντεταγμένες του ανθρώπινου σώματος (π.χ. τα γόνατα και οι αγκώνες αποτελούν αρθρώσεις και ένα χέρι ή ένα πόδι δεν μπορεί να μακρύνει ή να κοντύνει).

»Αυτή την κατασκευή δέρματος και οστών την “τρέξαμε” σε μια εφαρμογή 3-D, το Μπλέντερ, που εικονίζει τις πιθανές παραμορφώσεις ενός σώματος. Υστερα τοποθετήσαμε αυτό το επιλεγμένο μοντέλο έτσι ώστε να εφάπτεται του εδάφους και διευθετήσαμε το σώμα ανάλογα με τη θέση που είχε στη φωτογραφία το κεφάλι, ο κορμός, τα χέρια και τα πόδια του Οσβαλντ. Κατασκευάσαμε μια εικονική κάμερα, όμοια με εκείνη που τράβηξε την πρωτότυπη φωτογραφία του Οσβαλντ -μια Imperial 620 Duo Lens με διάφραγμα 35 mm και ευαισθησία κλείστρου 36 mm- και με τις φωτογραφίες της επαλήθευσαμε τη στάση του Οσβαλντ, λαμβάνοντας υπόψη μας και το ύψος του, το οποίο δεν ξεπερνούσε το 1,75 cm».

Καθώς όμως τους ενδιέφερε κυρίως η στατικότητα της πόζας του φερόμενου ως δολοφόνου του Κένεντι, ο Φαρίντ και οι συνεργάτες του, Εμιλι Γουίτινγκ και Σριβάμσι Πιτάλα, χρησιμοποίησαν ένα ανατομικό μοντέλο του ανθρώπινου σώματος και αφού το «τεμάχισαν» εικονικά, ανέλυσαν κάθε μέλος και κάθε κίνηση αυτού του μέλους ξεχωριστά, με βάση το δηλωμένο βάρος του Οσβαλντ (64,4 κιλά). Υστερα προχώρησαν σε προβολή της σωματικής του μάζας στη συγκεκριμένη βάση στήριξης, λαμβάνοντας υπόψη τη δύναμη της βαρύτητας και την απόκλιση από το νοητό κατακόρυφο άξονα του σώματος.

Κάθε μέλος μετατοπίστηκε προς μία τυχαία διεύθυνση σε απόσταση δέκα εκατοστών, ένα ακανόνιστο αριθμό φορών. Επειτα από 1.000.000 τέτοιες τυχαίες τοποθετήσεις, μόνο το 0,01% φάνηκε να προκαλεί απώλεια στήριξης, κάτι που όπως επισημαίνει ο καθηγητής Φαρίντ «μας επιτρέπει να συμπεράνουμε πως η πόζα του Οσβαλντ στη φωτογραφία ήταν εξαιρετικά σταθερή». Για να σιγουρευτεί, και με δεδομένες τις αντικρουόμενες πληροφορίες για το πραγματικό σωματικό βάρος του Οσβαλντ, η ομάδα επανέλαβε τη συγκεκριμένη ανάλυση για βάρος 61,7 κιλών και 68 κιλών. Και αποδείχθηκε ότι και σ΄αυτές τις περιπτώσεις η πόζα του φερόμενου ως δολοφόνου του Κένεντι ήταν σταθερή.

Η τεχνική της τρισδιάστατης ανάλυσης φωτογραφιών είναι εξαιρετικά χρήσιμη για τις αστυνομικές αρχές στη διαλεύκανση περίπλοκων υποθέσεων που αφορούν εγκλήματα κατά της ζωής. Μάλιστα, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Αβιλα στην Ισπανία, σχεδίασαν πριν από δύο και πλέον χρόνια ένα γρήγορο και οικονομικό σύστημα ικανό να αναπαράγει σκηνές φόνων ή ληστειών με βάση φωτογραφίες που πάρθηκαν επιτόπου. Το σύστημα αυτό βαφτίστηκε FIBRES (Σύστημα Αναπαραγωγής Ιατροδικαστικών Εικόνων) και σύμφωνα με τον επικεφαλής του σχεδίου Ντιέγκο Γκονζάλεθ Αγκιλέρα είναι συμβατό με φωτογραφίες που έχουν παρθεί από κάμερες κινητών τηλεφώνων ή συμβατικές φωτογραφικές μηχανές, με την εφαρμογή αλγορίθμων ενός τρισδιάστατου συστήματος απεικόνισης και σύγκριση με χωροταξικά στοιχεία από τη σκηνή του συμβάντος.

Αλλες μέθοδοι, όπως το λέιζερ, είναι πολύ πιο περίπλοκες και πιο ακριβές ενώ η FIBRES δεν κοστίζει ακριβά και είναι περισσότερο αξιόπιστη, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικό στοιχείο σε μία δίκη. Επιπλέον, για να τη χρησιμοποιήσει κάποιος δεν χρειάζεται να είναι ειδικός στη φωτογραμμετρία. Και ταιριάζει γάντι σε διερεύνηση γεγονότων που έχουν διαδραματισθεί πριν πολλά χρόνια, όπως η περίπτωση Οσβαλντ ή σε συμβάντα που έχουν καταγραφεί από μία και μόνο κάμερα ασφαλείας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News