O πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Τόμας Τζέφερσον συνήθιζε να λέει πως «οι έμποροι δεν έχουν πατρίδα. Δεν έχει σημασία πού μένουν, αλλά σε ποιο σημείο λαμβάνουν τα κέρδη τους».

Δύο αιώνες μετά, η ρήση του δεν θα μπορούσε παρά να επιβεβαιωθεί και με το παραπάνω. Με το εμπόριο να βρίσκεται απλωμένο σε όλο τον κόσμο και τα κέρδη να προέρχονται από διαφορετικές, ολότελα υπερεθνικές, πηγές, οι έμποροι του κόσμου αισθάνονται λιγότερο «εθνικοί» από ποτέ. Τα κέρδη τους δεν έχουν καμία σχέση με τη χώρα στην οποία διαμένουν, η δύναμή τους, δε, ξεπερνάει ακόμη κι αυτή των κυβερνήσεων. Στην κορυφή αυτής της εμπορικής αλυσίδας βρίσκονται οι πετρελαϊκές επιχειρήσεις. Οι πρακτικές που ακολουθούν είναι εξόχως επιθετικές, σε σημείο να είναι εκείνες που καθορίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού και όχι οι κυβερνήσεις.

Τρανό παράδειγμα, όπως αναφέρει ο ιστότοπος Salon.com, ο τρόπος που η ExxonMobil λειτούργησε στη Δέλτα της Νιγηρίας. Παράλληλα με την επιχείρηση εξόρυξης πετρελαίου προχώρησε σε στρατηγικές δωρεές στο στρατό, το ναυτικό και την αστυνομία της χώρας.

Σύμφωνα με το νέο βιβλίο της Τζέιν Μάγερς «Σκοτεινό Χρήμα», τα αδέλφια Τσαλς και Ντέιβιντ Κοχ ξόδεψαν εκατομμύρια δολαρίων για να εξαγοράσουν το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και τις αμερικανικές πολιτικές δομές – αποδεικνύοντας ότι αντιλήφθηκαν καλά την κληρονομιά που τους άφησε ο πατέρας τους, Φρεντ Κοχ.

Ηταν άλλωστε ο άνθρωπος που έκανε δουλειές με τον Στάλιν, πολύ πριν οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν την τότε ΕΣΣΔ (1933), ενώ δεν είχε κανέναν ηθικό ενδοιασμό να βοήθησε τον Χίτλερ να στήσει το μεγαλύτερο διυλιστήριο των ναζί έτσι ώστε να υπάρχουν πάντα τα απαραίτητα καύσιμα για τα αεροπλάνα της Λουφτβάφε.

Κι όμως, δεν ήταν ο μοναδικός που φλέρταρε δίχως αιδώ με τους λογής δικτάτορες. Κάτι αντίστοιχο έκανε και ο μεγιστάνας του πετρελαίου τις δεκαετίες του ’30, ο Τόρκιλντ Ρίμπερ. Ο εν λόγω ήταν ένας από τους καλύτερους φίλους του Φράνκο την περίοδο του Ισπανικού Εμφυλίου. Μια αυτάρεσκη και άκρως επιδεικτική φιγούρα επιχειρηματία που ήταν γνωστός τοις πάσι στη Νέα Υόρκη. Γεννημένος στη Νορβηγία, μπάρκαρε σε καράβι μόλις στα 15 του και του πήρε πολύ καιρό μέχρι να φτάσει στο Σαν Φρανσίσκο.  Αυτό που του άρεσε πάντα ήταν να διηγείται θαλασσινές ιστορίες και περιπέτειες στις οποίες ήταν πρωταγωνιστής.

Πολύ νωρίς, όμως, κατάλαβε πως τα πολλά λεφτά βρίσκονται στις πετρελαϊκές εταιρείες και φυσικά η τυχοδιωκτική του φύση τον οδήγησε σύντομα προς τα εκεί. Η επιτυχία του ήταν παροιμιώδης με αποτέλεσμα το 1935 να γίνει πρόεδρος της γνωστής εταιρείας Texaco.

Σε ένα θέμα του περιοδικού Life εκείνης της εποχής, τον παρουσίασε ως άνθρωπο αεικίνητο, που δεν μπορούσε καν να κάτσει στο γραφείο του, ακούραστο που μυρίζεται το χρήμα και που είναι ικανός να διοικεί ανθρώπους με τη σιδερένια πυγμή του.

Στα χρόνια του, η Texaco απέκτησε τη φήμη της πιο επιθετικής εταιρείας πετρελαιοειδών στον κόσμο. Ο Ρίμπερ βρήκε το στοιχείο του και έτσι πολύ γρήγορα προχώρησε σε συμφωνίες με ισχυρούς άνδρες ανά τον κόσμο. Στην Κολομβία, από το πουθενά προέκυψε μια πόλη που πήρε το όνομα «Petrolea» με την Texaco θα έχει πλήρες δικαίωμα εξόρυξης.

Η δουλειά με τους δικτάτορες 

Πέραν, όμως, των συμφωνιών του πάνω και κάτω από το τραπέζι και συνεργασιών με «σκοτεινούς» ανθρώπους, υπήρχε κάτι που είναι ακόμη σκοτεινότερο στη ζωή του. Αν και δεν δήλωνε αντισημίτης, υπήρξε θαυμαστής του Χίτλερ. Ενας φίλος του Ρίμπερ τον θυμάται να λέει ότι είναι πιο εύκολο να κάνεις δουλειά με αυτοκράτορες και δικτάτορες παρά με δημοκράτες. Με τους πρώτους τα πράγματα είναι εύκολα: δίνεις χρήματα μόνο σε αυτούς, ενώ στις δημοκρατίες πρέπει να δωροδοκήσεις πολλούς και αρκετές φορές.

Το 1935, η Ισπανική Δημοκρατία έκλεισε συμφωνία με την Texaco. Οταν την επόμενη χρονιά ο Φράνκο ανέβηκε στην εξουσία διά της βίας, ο Ρίμπερ δεν είχε κανένα πρόβλημα να συνεργαστεί μαζί του. Η εταιρεία του έκανε τα πάντα για να έχει ο στρατός του δικτάτορα όσα καύσιμα χρειαζόταν. Κίνηση που ο Φράνκο δεν θα ξεχάσει ποτέ.

Και δεν ήταν η μοναδική διευκόλυνση που του έκανε. Οι ισπανοί εθνικιστές εκείνη την περίοδο είχαν ξεμείνει από χρήματα, έτσι πριν καν ζητήσουν πίστωση από την Texaco τους την πρόσφερε ασμένως ο Ρίμπερ. Επιπλέον, τους έστειλε τηλεγράφημα που τους διαβεβαίωνε πως δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα με την παροχή καυσίμων.

Κι όμως, ουδείς ενδιαφέρθηκε με τη συγκεκριμένη υπόθεση. Καμία αμερικανική εφημερίδα δεν μπήκε στον κόπο να αναζητήσει την υπόγεια διασύνδεση του Ρίμπερ με τον Φράνκο αν και ο ισπανικός εμφύλιος μονοπωλούσε εκείνη την περίοδο τα πρωτοσέλιδα. Κι όμως, το πλέον φυσιολογικό θα ήταν να ψάξει κανείς πού είχε βρει ο Φράνκο τόσα καύσιμα από τη στιγμή που οι «φίλοι» του (βλ. Ιταλία και Γερμανία) δεν είχαν τόσο αποθέματα για τον βοηθήσουν.

Τα «δώρα» του Ρίμπερ  

Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, ο νόμος περί ουδετερότητας που είχε επιβληθεί από την κυβέρνηση των ΗΠΑ απαγόρευε οποιαδήποτε μεταφορά καυσίμων σε χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο. Πολλώ δε μάλλον την παροχή πίστωσης.

Πολύ γρήγορα γίνεται φανερό πως η εταιρεία που πήγαινε κόντρα στο νόμο ήταν η Texaco. Η εν λόγω εταιρεία, υπό την καθοδήγηση του Ρίμπερ, λειτουργούσε ουσιαστικά ως υποστηρίκτρια και τροφοδότης του φασιστικού καθεστώτος αδιαφορώντας για τις ρητές απαγορεύσεις των ΗΠΑ. Οι πράκτορες του FBI εξέτασαν τον Ρίμπερ, αλλά η υπόθεση δεν προχώρησε εις βάθος λόγω της παρέμβασης του Φράνκλιν Ρούσβελτ. Τελικά, η Texaco πλήρωσε ένα αστείο πρόστιμο (μόλις 22.000 δολάρια) για την καταπάτηση των αμερικανικών νόμων.

Τα «δώρα» του Ρίμπερ, φυσικά, δεν σταμάτησαν εκεί. Η εταιρεία παρείχε πληροφορίες στον Φράνκο και τον Μουσολίνι για τις κινήσεις των δημοκρατών ισπανών στη Μεσόγειο. Με το δίκτυο των πρακτόρων της να βρίσκεται παντού, η Texaco γνώριζε ανά πάσα στιγμή ποια πλοία μετέφεραν καύσιμα για τον Δημοκρατικό Στρατό. Αυτές οι πληροφορίες από πράκτορες στο Παρίσι, τη Μασαλία, την Κωνσταντινούπολη, το Λονδίνο και αλλού περνούσαν στα χέρια των φασιστών καταποντίζοντας στη συνέχεια τα πλοία.

Με τον Χίτλερ 

O Ρίμπερ ταξίδευσε στην εθνικιστική Ισπανία δύο φορές κατά τη διάρκεια του πολέμου. Το 1939, οπότε και ο Φράνκο κέρδισε τον πόλεμο, θεώρησε πως ήρθε η ώρα να πάρει και τα χρήματα που του οφείλονταν. Συνολικά είχε πουλήσει στους εθνικιστές καύσιμα αξίας 20 εκατομμυρίων δολαρίων. Ο Φράνκο τίμησε τον «φίλο» του και με το παραπάνω όταν τον έχρισε Ιππότη του Μεγάλου Σταυρού της Ισαβέλλας της Καθολικής – μια από τις μεγαλύτερες τιμές στην Ισπανία.

Μετά το τέλος του ισπανικού εμφυλίου, η Texaco συνέχισε τη δική της εξωτερική πολιτική. Λίγο πριν ξεκινήσει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Ρίμπερ δεν έκρυβε τον ενθουσιασμό του για τον Χίτλερ. Ούτε λόγος ότι η Texaco πούλησε πετρέλαιο στους ναζί. Μάλιστα, ο Ρίμπερ δέχθηκε να μεταβεί στη Γερμανία και να κάνει μια βόλτα με το αεροπλάνο του Γκέρινγκ για να του δείξει σημαντικές βιομηχανικές θέσεις.

Πάντως, η αγάπη του Ρίμπερ για τους δικτάτορες του δημιούργησε στη συνέχεια ουκ ολίγα προβλήματα. Το 1940 αποκαλύφθηκε ότι είχε προσλάβει πολλούς ναζί κατασκόπους οι οποίοι χρησιμοποιούσαν την εσωτερική πληροφόρηση της Texaco μεταφέροντας σημαντικές πληροφορίες στο Βερολίνο.

Τότε ήταν που ο Ρίμπερ έχασε τη δουλειά του, αλλά ο Φράνκο του στάθηκε στα δύσκολα. Του πρόσφερε δουλειά στην εταιρεία πετρελαιοειδών της Ισπανίας με παχυλό μισθό και πάρα πολλά προνόμια. Ο Ρίμπερ πέθανε πάμπλουτος το 1968, σε ηλικία 86 ετών. Μπορεί πλέον να είναι ξεχασμένος από την Ιστορία, ωστόσο η επίδρασή του σε αυτήν, έστω και παρασκηνιακά, ήταν καθοριστική.

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News