«Το μόνο μέρος του κόσμου όπου μπορείς να είσαι δικτάτορας αλλά να σε αγαπούν όλοι είναι το κινηματογραφικό πλατό. Οι κριτικοί λένε ότι οι ταινίες μου είναι κινηματογραφικός αυνανισμός. Οι ταινίες μου είναι πραγματικός αυνανισμός. Οπότε και εγώ θέλω να βρίσκονται παρόντες όσο το δυνατόν λιγότεροι» – ο Φεντερίκο Φελίνι αγαπούσε την πρόκληση, τόσο όταν έκανε ταινίες όσο και όταν μιλούσε γι’ αυτές.

Γεννήθηκε στις 20 Ιανουαρίου του 1920 στο Ρίμινι και πέθανε μια μέρα σαν και αυτή, στις 31 Οκτωβρίου 1993 στη Ρώμη. Το κοφτερό μυαλό του υπέκυψε σε απανωτά, βαριά εγκεφαλικά. Σήμερα που συμπληρώνονται 25 χρόνια από τον θάνατό του, ένα είναι το σίγουρο: το κινηματογραφικό του στυλ παραμένει αξεπέραστο. Κάποιοι άλλοι σημαντικοί ιταλοί σκηνοθέτες, όπως για παράδειγμα ο Μικελάντζελο Αντονιόνι, βρήκαν πολλούς μιμητές και συνεχιστές.

Ομως το σύμπαν του Φελίνι, που αντιμετώπιζε τη ζωή σαν τσίρκο και το τσίρκο σαν ζωή, τους εφιάλτες σαν όνειρα και τις νευρώσεις σαν πλεονεκτήματα και απαραίτητα «αξεσουάρ» του ανθρώπινου ψυχισμού, είναι πολύ δύσκολο να επαναληφθεί από κάποιον άλλο σκηνοθέτη.

Ισως επειδή ο Φελίνι έβαζε τον εαυτό του σε κάθε του ταινία, τολμώντας να παραδεχτεί ότι όλες ήταν αυτοβιογραφικές. Από το εμβληματικό «8 1/2» και το θρυλικό «Dolce Vita», μέχρι το σχεδόν πορνογραφικό, και τοποθετημένο στην αρχαία Ρώμη, «Σατυρικόν».

«Κάθε έργο τέχνης είναι αυτοβιογραφικό. Οπως ακριβώς το μαργαριτάρι είναι η αυτοβιογραφία που έχει να μας αφηγηθεί το κάθε στρείδι» είχε πει κάποτε.

Ο Φελίνι αποδεικνύεται σήμερα ένας σκηνοθέτης μεγαλύτερος και από τη μεγάλη οθόνη. Είναι ο δημιουργός που ξάπλωσε όλη την Ιταλία, και αργότερα ολόκληρο τον κόσμο στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή. Μεγάλωσε σε δύσκολα χρόνια, σε εποχές όπου μεσουρανούσε ο φασισμός του Μουσολίνι. Και αποφάσισε ότι στη χρυσή δεκαετία του ’60 θα ασχολιόταν περισσότερο με την ανθρωπολογία και πολύ λιγότερο με την πολιτική μέσα από τις ταινίες του.

Οι σεξομανείς ήρωες, οι γυναίκες που απατούν και εξαπατώνται, η νοσταλγία για τη ζωή που ζεις στο εδώ και τώρα αλλά δεν τη βιώνεις όπως ακριβώς τη θέλεις, όλα υπάρχουν και θριαμβεύουν στους ασπρόμαυρους και έγχρωμους κόσμους του Φελίνι. Η «φελινική» Ιταλία των 60s είχε κάτι το ελπιδοφόρο, ακόμη και αν το εξέφραζε μέσα από κινηματογραφικούς αντιήρωες όπως ο Μαρτσέλο Μαστρογιάννι. Η «μπερλουσκονική» Ιταλία που ακολούθησε – ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι ανέλαβε τα ηνία της χώρας το 1994, έναν χρόνο μετά τον θάνατο του Φελίνι- έφερε σε πρώτο πλάνο την ασυδοσία απογυμνωμένη από κάθε αισθητική και από κάθε συναίσθημα.

Μόνο ο σκηνοθέτης Πάολο Σορεντίνο κατάφερε να πλησιάσει κάπως, έστω φτάνοντας μέχρι το κατώφλι, τη σκηνοθετική διάνοια του Φελίνι, μέσα από την ταινία «Grande Belezza». Οπως είχε πει ο ίδιος ο Σορεντίνο, η ταινία του αυτή, ήταν ένας φόρος τιμής στον Φελίνι των 60s. Ενός φιλήδονου σκηνοθέτη, που δεν αρνήθηκε ποτέ τις αδυναμίες του, και για αυτό ακριβώς τις μετέτρεψε σε δύναμη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News