Μπριζόλες, πουρές πατάτας και επιδόρπια για αστροναύτες μπορεί σύντομα να… μαγειρεύονται με πρώτες ύλες καλλιεργημένες στο Διάστημα, εφόσον στεφθεί με επιτυχία ένα πείραμα που μόλις ξεκίνησε, όπως αναφέρει ρεπορτάζ του BBC.

Πρόκειται για ένα project του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) το οποίο αξιολογεί τη βιωσιμότητα της καλλιέργειας τροφίμων που αποκαλούνται «εργαστηριακά καλλιεργημένα», σε συνθήκες χαμηλής βαρύτητας και υψηλότερης ακτινοβολίας, σε τροχιά γύρω από τη Γη, καθώς και σε άλλους πλανήτες.

Η ESA χρηματοδοτεί την έρευνα για τη διερεύνηση νέων τρόπων μείωσης του κόστους διατροφής των αστροναυτών, το οποίο κοστίζει έως και 23.000 ευρώ την ημέρα. Η επιστημονική ομάδα πίσω από το πείραμα θεωρεί ότι είναι το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη μιας μικρής πιλοτικής μονάδας παραγωγής τροφίμων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό σε δύο χρόνια.

Τα εργαστηριακά καλλιεργημένα τρόφιμα αποτελούν παράλληλα προαπαιτούμενο για την υλοποίηση του στόχου της NASA να καταστήσει την ανθρωπότητα διαπλανητικό είδος, σύμφωνα με τους επιστήμονες της τεχνολογικής εταιρείας Διαστήματος Frontier Space, με έδρα το Μπέντφορντ, η οποία αναπτύσσει την ιδέα σε συνεργασία με ερευνητές του Imperial College του Λονδίνου.

Το όραμά τους είναι να δημιουργήσουν εργοστάσια παραγωγής τροφίμων σε τροχιά γύρω από τη Γη και αργότερα στο έδαφος της Σελήνης. Θεωρούν ότι αυτό θα είναι το πρώτο βήμα στην παροχή υποδομών που θα επιτρέψουν στους ανθρώπους να ζουν και να εργάζονται στο Διάστημα – και μελλοντικά, ίσως και σε άλλους πλανήτες.

Τα τρόφιμα που καλλιεργούνται σε εργαστήριο περιλαμβάνουν την καλλιέργεια συστατικών όπως πρωτεΐνες, λίπη και υδατάνθρακες, σε δοκιμαστικούς σωλήνες και κάδους και στη συνέχεια την επεξεργασία τους, ώστε να μοιάζουν, κυρίως στη γεύση, με κανονικά τρόφιμα.

Εργαστηριακά καλλιεργημένα κοτόπουλα πωλούνται ήδη στις ΗΠΑ και στη Σιγκαπούρη, ενώ μπριζόλες καλλιεργημένες σε εργαστήρια αναμένουν έγκριση κυκλοφορίας στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ. Στη Γη η τεχνολογία έχει περιβαλλοντικά οφέλη σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής γεωργικών τροφίμων – όπως η λιγότερη χρήση γης και οι μειωμένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Η καλλιέργεια στο Διάστημα, όμως, έχει ως κύριο μοχλό τη μείωση του κόστους. Οι επιστήμονες-ερευνητές πραγματοποιούν το πείραμα γιατί το κόστος αποστολής τροφίμων στους αστροναύτες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) είναι πολύ υψηλό – έως και 23.000 ευρώ ανά αστροναύτη την ημέρα, σύμφωνα με εκτιμήσεις.

Η NASA, άλλοι διαστημικοί οργανισμοί και διαστημικές εταιρείες του ιδιωτικού τομέα σχεδιάζουν μακροπρόθεσμη παρουσία στη Σελήνη, σε διαστημικούς σταθμούς σε τροχιά, καθώς και –κάποτε– στον πλανήτη Αρη. Αυτό θα απαιτούσε αποστολή τροφίμων για εκατοντάδες αστροναύτες που θα ζουν και θα εργάζονται στο Διάστημα – διαδικασία απαγορευτικά κοστοβόρα για να γίνει μέσω πυραύλων από τη Γη.

Η ομάδα των ερευνητών σκέφτεται να ξεκινήσει με την καλλιέργεια πουρέ πατάτας εμπλουτισμένου με πρωτεΐνες, προτού συνεχίσει με πιο σύνθετα τρόφιμα. Μακροπρόθεσμα, όμως, θα τοποθετούν συστατικά καλλιεργημένα σε εργαστήριο σε έναν τρισδιάστατο εκτυπωτή και θα εκτυπώνουν μπριζόλες πάνω στον Διαστημικό Σταθμό – κάτι που ακούγεται σαν τις αντιγραφικές μηχανές τροφίμων από καθαρή ενέργεια στη σειρά επιστημονικής φαντασίας «Star Trek»!

Στο δυτικό Λονδίνο, η ομάδα της Frontier Space λειτουργεί έναν βιοαντιδραστήρα παραγωγής πρωτεϊνών. Η διαδικασία ονομάζεται «ζύμωση ακριβείας» και είναι παρόμοια με εκείνη της ζύμωσης μπίρας – με τη διαφορά ότι η «ακρίβεια» αφορά τη γενετική τροποποίηση. Για παράδειγμα, ένα γονίδιο προστίθεται στη ζύμη για την παραγωγή επιπλέον βιταμινών. Αλλά κάθε είδους τρόφιμο μπορεί να αναπαραχθεί με τον ίδιο τρόπο.

Μια πολύ μικρότερη και απλούστερη έκδοση του βιοαντιδραστήρα έχει σταλεί στο Διάστημα με Falcon 9, τον πύραυλο της SpaceX, στο πλαίσιο της αποστολής του ESA. Πολλά είναι τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τρόφιμα μπορούν να καλλιεργηθούν με επιτυχία από κύτταρα στη Γη, αλλά το κεντρικό ερώτημα είναι αν η διαδικασία μπορεί να επαναληφθεί σε διαστημικές συνθήκες, όπου επικρατούν έλλειψη βαρύτητας και υψηλότερη ακτινοβολία.

Η ομάδα των ερευνητών της ESA έχει στείλει μικρές ποσότητες του μείγματος ζύμης σε τροχιά γύρω από τη Γη μέσω του Φοίνιξ, ενός μικρού κυβικού δορυφόρου που βρίσκεται πάνω στο πρώτο εμπορικό επιστρεφόμενο διαστημόπλοιο της Ευρώπης. Σύμφωνα με το σχέδιο, το πείραμα θα τεθεί σε τροχιά για περίπου τρεις ώρες, προτού πέσει πίσω στη Γη, στα ανοιχτά των ακτών της Πορτογαλίας. Ακολούθως, θα ανακτηθεί και θα σταλεί στο Λονδίνο για εξετάσεις.

Τα δεδομένα που θα συγκεντρωθούν θα καθοδηγήσουν την κατασκευή ενός μεγαλύτερου και καλύτερου βιοαντιδραστήρα, τον οποίο οι επιστήμονες φιλοδοξούν να στείλουν στο Διάστημα τον επόμενο χρόνο. Το πρόβλημα, μέχρι στιγμής, είναι η υφή και η γεύση της εργαστηριακά παρασκευασμένης τροφής, η οποία είναι λιγότερο νόστιμη και από την ειδικά αποξηραμένη τροφή που υποχρεούνται να καταναλώνουν οι αστροναύτες σε τροχιά.

Για αυτόν τον λόγο το Imperial College έχει προσλάβει έναν σεφ. Αποστολή του είναι να νοστιμίσει όλα τα πιάτα με τα εργαστηριακά κατασκευασμένα συστατικά – κάτι που περιμένουν με ανυπομονησία οι αστροναύτες, οι οποίοι παίρνουν μεν τις απαραίτητες βιταμίνες, αλλά δεν απολαμβάνουν το φαγητό στο Διάστημα.

Οι έρευνες πάνω στον ISS έχουν δείξει ότι η βιοχημεία του σώματος των αστροναυτών μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια μεγάλων διαστημικών αποστολών – η ορμονική ισορροπία και τα επίπεδα σιδήρου αλλάζουν, ενώ χάνουν και ασβέστιο από τα οστά τους. Λαμβάνουν αντισταθμιστικά συμπληρώματα, όμως τα εργαστηριακά καλλιεργημένα τρόφιμα προβλέπεται να έχουν ενσωματωμένα τα απαραίτητα επιπλέον συστατικά της διατροφής τους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News