Κατ’ αρχάς η είδηση. Και επισήμως, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, από 6 Ιουλίου, το ISA (φρόντισε να μάθεις το αρκτικόλεξο, όπως έμαθες το ABS ή το ESP, γιατί θα γίνει καραμέλα) γίνεται υποχρεωτικός εξοπλισμός όλων των νέων αυτοκινήτων που θα χρειαστούν τη συνήθη πιστοποίηση για κυκλοφορία στα κράτη-μέλη.

Επιπρόσθετα, δύο χρόνια από τώρα, από τον Ιούλιο του ’24, κάθε καινούργιο αυτοκίνητο που θα πωλείται θα είναι υποχρεωτικά εφοδιασμένο με το λεγόμενο «Intelligent Speed Assistance». Δηλαδή, αυτό το νέο «μαύρο κουτί» με το «έξυπνο» λογισμικό δεν θα αφορά μόνο τελείως νέα μοντέλα που θα πιστοποιούνται για κυκλοφορία, αλλά κάθε καινούργιο αυτοκίνητο. Ακόμα και αν πωλείται και προ του 2022.

Τι θα κάνει το ISA στην πράξη;

Προβλέπονται τέσσερις παρεμβατικές επιλογές κάθε φορά που θα υπερβαίνει ο οδηγός τα όρια ταχύτητας. Αν και, ως γνωστόν, στα περισσότερα καινούργια αυτοκίνητα, υπάρχει όλο το εμπλεκόμενο σόφτγουερ μεταξύ πλοήγησης, ορίων ταχύτητας από τη σήμανση του δρόμου και εγκεφάλου του αυτοκινήτου.

Η πρώτη, λοιπόν, μορφή παρέμβασης θα είναι η διαδοχική ακουστική προειδοποίηση. Κάτι σαν αυτό το επαναλαμβανόμενο «μπιπ-μπιπ» που ακούτε κάθε φορά που αργείτε λίγο να βάλετε ζώνη ασφαλείας. Την οποία, εννοείται σωστά, άγια και άσχετα με το θέμα μας, τη βάζουμε με το που ξεκινάμε.

Η δεύτερη είναι η διαδοχική προειδοποίηση δόνησης. Δεν διευκρινίζεται επισήμως. Υποθέτω πως θα επενεργεί στη στεφάνη του τιμονιού. Όπως, για παράδειγμα, λειτουργεί ήδη σε πολλά αυτοκίνητα το Lane Assist, αυτό που σου κάνει έναν κραδασμό στο τιμόνι με το που αλλάζεις λωρίδα χωρίς να ‘χεις βγάλεις φλας. Αν είναι σπαστικό ως αίσθηση από όσο ήδη ξέρουμε; Χμμμ….

Αναλόγως του πόσο δραστικά αισθάνεσαι την παρέμβαση. Υπάρχουν κατασκευαστές που το έχουν ρυθμισμένο στο ήπιο. Υπάρχουν κι αυτοί που το έχουν στο οργουελιανό και νιώθεις να τραβάει ολόκληρο το τιμόνι προς τη συμμόρφωση στη λωρίδα σου. Αλλά υπάρχουν κι αυτοί, σε πιο ακριβά μοντέλα, που μπορείς να το παραμετροποιήσεις και να το ρυθμίσεις όπως θες. Ή και να το απενεργοποιήσεις τελείως. Το εξηγώ αυτό μόνο ως πιθανή αίσθηση του πώς θα νιώθει το ISA. Είπαμε, δεν το έχουμε δει ακόμη στην πράξη.

Αυτοί οι δύο προαναφερόμενοι τρόποι παρέμβασης, γράφει η επίσημη ενημέρωση, θα είναι, όσο γίνεται, μικρής διάρκειας για να αποφεύγεται ο εκνευρισμός του οδηγού. Πάλι καλά. Γιατί, ναι, εννοείται. Αν με το που ξεκινάς, έχεις να κάνεις ένα κάρο ρυθμίσεις μέσα από τις οθόνες, ακούς καμπανάκια, ανάβουν λαμπάκια σα χριστουγεννιάτικα δένδρα, ακούγονται φωνές τύπου Ζαν Ντ’ Αρκ και συστάσεις από το navi και έχεις δονήσεις, ηχητικά και ό,τι άλλο, μόλις έχεις ανεβάσει πίεση με το καλημέρα.

Και τώρα πάμε στα σκληροπυρηνικά. Ο τρίτος τρόπος παρέμβασης του ISA (που δεν απέχει και πολύ από το ISIS – εντάξει, αστειεύομαι) θα είναι κατευθείαν στο γκάζι. Κάθε φορά που θα υπερβαίνεις τα όρια ταχύτητας με βάση τον ΚΟΚ, θα νιώθεις έναν κραδασμό στο γκάζι. Συγκεκριμένα, το σύστημα θα σπρώχνει ελαφρά το δεξί πόδι του οδηγού προς τα επάνω, να μειώσει, δηλαδή, την πίεση που ασκεί στο πεντάλ. Ο οδηγός θα μπορεί, αν θέλει, να αγνοήσει το σύστημα και να πατήσει πιο βαθιά και πιεστικά το δεξί πεντάλ. ΟΚ;

Και, τέλος, στην τέταρτη περίπτωση, μπαίνουν οι ειδικές δυνάμεις καταστολής. Θα μειώνεται ηλεκτρονικά η ταχύτητα του αυτοκινήτου. Ωστόσο, για την ώρα τουλάχιστον, δηλαδή μέχρι να εμπεδώσουμε όλη τη νέα ατζέντα, ο οδηγός και πάλι θα μπορεί σε ένα βαθμό να παρακάμψει το σύστημα και να πατήσει πιο βαθιά το γκάζι.

Θα λειτουργεί, δηλαδή, το ISA με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα καινούργια αυτοκίνητα;

Οχι. Ο κάθε κατασκευαστής θα επιλέξει ποια παρέμβαση από τις προαναφερόμενες τέσσερις θα επιλέξει για να εφοδιάσει τα αυτοκίνητά του. Επιτρέψτε μου, όμως, να υποψιαστώ πως όσο πιο δραστικό τρόπο διαλέξει ο καθένας, τόσο μεγαλύτερη «επιβράβευση» θα έχει σε αξιολογήσεις τύπου EuroNCAP. Και, αν το δούμε και γενικότερα, καθώς το πράγμα οδεύει προς την αυτόνομη οδήγηση –τουλάχιστον στις πόλεις– η παλέτα είναι θέμα χρόνου να διευρυνθεί στις πιο αυστηρές εκδοχές της. Τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Θα αυξηθεί η ασφάλεια στους δρόμους;

Θεωρητικά, ναι. Η ταχύτητα είναι βασικός παράγοντας πρόκλησης ατυχημάτων και, αν τα αυτοκίνητα κινούνται πιο αργά, σύμφωνοι, μειώνονται και τα απρόοπτα. Με αρκετούς, κατά την ταπεινή μου άποψη, αστερίσκους. Τους εξής παρακάτω.

On the road ερωτηματικά

Τι θα γίνει με τα συχνά γελοιωδώς χαμηλά όρια ταχύτητας; Μιλώντας για τους ελληνικούς δρόμους, πολλά από αυτά έχουν μείνει ως έχουν από τις δεκαετίες του ’70. Τι σχέση έχει το πώς φρενάρει, στρίβει, προστατεύει ένα αυτοκίνητο μισού αιώνα πριν με σύγχρονες κατασκευές; Μπορεί ένα όριο που αφορούσε τεχνολογία από την εποχή της χούντας να μην έχει αναπροσαρμοστεί με το σημερινό επίπεδο ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας;

Επίσης: πόσοι πραγματικά είναι διατεθειμένοι να υπακούσουν σε όλα -και εννοώ σε όλα ανεξαιρέτως- τα όρια; Από όλους, όμως. Οχι μόνο από όσους τους αρέσει η οδήγηση αλλά, σόρι, και από εκείνους που την αντιμετωπίζουν τελείως διαδικαστικά. Και παντού, επίσης, ανεξαρτήτως διαδρομής. Ας πούμε το Αθήνα-Θεσσαλονίκη σε τίποτα έξι ώρες.

Ή πώς φαντάζεται κανείς, εν μέσω βιασύνης στο καθημερινό πήγαινε-έλα, ένα ποτάμι που να κινείται τρελά ράθυμα στο «Ποτάμι»; Τι νεύρα τσατάλια έχουμε να δούμε ως παρενέργεια; Και -εδώ είναι το πιο κρίσιμο- πόσο πιο προστατευμένοι θα είμασταν αν επενδύαμε σε πραγματικά τεστ αξιολόγησης ως οδηγών και λιγότερο σε όλο και πιο παρεμβατικά ηλεκτρονικά; Αν εμπνέαμε τα νέα παιδιά και τους νέους οδηγούς σε ρεαλιστικές συνθήκες και όχι στο κλασικό «πάρε δίπλωμα αν κάνεις σωστό παρκάρισμα»; Συγγνώμη κιόλας, μια ερώτηση κάνει το υπηρετικό προσωπικό.

Να το πάω και παραπέρα;

Πόσο υποκριτικό είναι να διαφημίζεται η δύναμη ενός αυτοκινήτου –και δεν αναφέρομαι μόνο σε 300, 400, 1.000 και βάλε, πλέον, ίππους– αν από αύριο αξιοποιείται ένα απειροελάχιστο κλάσμα τους; Ποιο το νόημα; Τα δυστυχήματα γίνονται και με αυτοκίνητα πόλης, ποια supercars; Δεν ξέρω αν είδατε το βίντεο από το προχθεσινό στην Κηφισίας…

Επίσης, πόσο θα επηρεάσει όλο αυτό τις πωλήσεις των καινούργιων; Αν ένας κατασκευαστής επιλέξει τις πιο αυστηρές εκδοχές, πόσο νόημα θα έχουν οι επιδόσεις που θα πουλάει; Και μην πει κανείς για πίστες όπου θα μπορεί να οδηγήσει γρήγορα, αν θέλει. Ποιες πίστες; Στην Ελλάδα που με το ζόρι έχουμε δύο; Αλήθεια, πόσοι έχουν επισκεφθεί στη ζωή τους μία τέτοια; Ουφ… Θα μπορούσα να συνεχίσω αλλά θα βαρεθείτε.

Κοντολογίς

Η ασφάλεια και η ελευθερία δύσκολα κάνουν τακίμι. Ανέβασε την πρώτη στο Θεό, εξασφάλισε μια ουτοπική κοινωνία με μηδέν νεκρούς και θα έχεις κατεβάσει τη δεύτερη στα τάρταρα. Και το πιο δύσκολο πράμα είναι, όπως πάντα, η χρυσή τομή. Αυτό το «τόσο-όσο» για να διατηρήσεις την ποθητή ελευθερία που χαρίζει το σύγχρονο μεταλλικό άτι μαζί με την προστασία της ζωής. Που, ναι, είναι ό,τι πιο πολύτιμο. Αλλά, αν μου επιτρέπετε, και το πιο σύνθετο για να χτίσεις μια οδηγική παιδεία που υπερβαίνει κάθε σόφτγουερ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News