1. Τα πρώτα γενετικά τροποποιημένα μωρά

Είναι αναμφίβολα το πιο αμφιλεγόμενο επιστημονικό επίτευγμα της χρονιάς από βιοηθική, τουλάχιστον, σκοπιά. Η γέννηση των πρώτων γενετικά τροποποιημένων μωρών (πρόκειται για δύο δίδυμα κορίτσια που γεννήθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο και το DNA τους είχε προηγουμένως τροποποιηθεί όταν βρίσκονταν ακόμα σε εμβρυακό στάδιο με την τεχνική Crispr-Cas9) κοινοποιήθηκε στο πλαίσιο διεθνούς συνεδρίου γενετικής στο Χονγκ Κονγκ, μία ημέρα πριν από την επίσημη έναρξή του, από τον κινέζο επιστήμονα Χε Τζιανκούι, ερευνητή στο Νότιο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας της πόλης Σεντσέν της Κίνας. Ο ίδιος προσδιόρισε ότι στόχος του δεν ήταν η θεραπεία ή η πρόληψη γενετικών ασθενειών, αλλά η θωράκιση του οργανισμού των δύο κοριτσιών έναντι πιθανής μόλυνσης από τον ιό HIV που προκαλεί το AIDS. Πολλοί γενετιστές χαρακτήρισαν «τερατώδες» το πείραμα του κινέζου συναδέλφου τους, εξαιτίας και του γεγονότος ότι τα δύο έμβρυα ήταν απόλυτα υγιή. «Ο κύριος στόχος των ερευνητών ήταν να πειραματιστούν στην τεχνική της γονιδιακής επεξεργασίας και όχι η πρόληψη της ασθένειας» σχολίασε από την πλευρά του ο αμερικανός γενετιστής Τζορτζ Τσερτς από το Χάρβαρντ.

2. Μια λίμνη με αλμυρό νερό κάτω από την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη

Μια τεράστια λίμνη αλμυρού νερού φαίνεται ότι απλώνεται δεκάδες εκατοντάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη Αρη στην περιοχή Planum Australe (Νότια Πολική Πεδιάδα), γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες ύπαρξης ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη. Σύμφωνα με την πολυμελή ομάδα επιστημόνων που δημοσίευσε τα αποτελέσματα των ερευνών της στο περιοδικό «Science» τον περασμένο Ιούλιο, η λίμνη αυτή βρίσκεται κάτω από στρώμα πάγου (περίπου 1.500 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του Αρη), ενώ η έκτασή της εκτιμάται στα 20, περίπου, τετραγωνικά χιλιόμετρα. Πρωταγωνιστές της σημαντικής αυτής ανακάλυψης ήταν οι τρεις ιταλοί ερευνητές που ανέλυαν επί μία διετία τα σήματα που συνέλεγαν μέσω του (ιταλικής κατασκευής) ραντάρ Marsis με το οποίο ήταν εφοδιασμένο το διαστημόπλοιο Mars Express του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος.

3. Το Ρεύμα του Κόλπου εξασθενημένο όσο ποτέ άλλοτε

Δύο επιστημονικές μελέτες που δημοσιεύτηκαν στο «Nature» τον Απρίλιο αποκάλυψαν πως το περίφημο Ρεύμα του Κόλπου (το οποίο συνδέεται με σημαντικές και απότομες αλλαγές του κλίματος κατά το παρελθόν) είναι εξασθενημένο κατά 15%-20% σε σχέση με το 1850 ενώ ανάλογη επιβράδυνση σημειώθηκε τελευταία φορά τουλάχιστον πριν από 1.600 χρόνια. Πιθανή περαιτέρω εξασθένηση θα μπορούσε να επιφέρει ακραίους χειμώνες στην Δυτική Ευρώπη, αύξηση της στάθμης της θάλασσας στις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ καθώς και να επηρεάσει τις βροχοπτώσεις στις τροπικές περιοχές. Σύμφωνα με τους ειδικούς η εξαιρετικά μεγάλη απόκλιση που καταγράφηκε οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην υπερθέρμανση του πλανήτη την ευθύνη για την οποία φέρει ο άνθρωπος.

4. Ο πρώτος κερατοειδής χιτώνας από τρισδιάστατο βιο-εκτυπωτή

Επιστήμονες στη Βρετανία δημιούργησαν τον πρώτο τρισδιάστατα εκτυπωμένο κερατοειδή χιτώνα. Η τεχνική ανοίγει τον δρόμο, ώστε στο μέλλον να υπάρξει απεριόριστη διαθεσιμότητα κερατοειδών χιτώνων. Περίπου δέκα εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο χρειάζονται χειρουργική επέμβαση αντικατάστασης του κερατοειδούς για να αποφύγουν την τύφλωση εξαιτίας ασθενειών όπως το τράχωμα, μια λοιμώδης νόσος, ενώ άλλα πέντε εκατομμύρια ασθενείς έχουν χάσει την όρασή τους εξαιτίας καταστροφής του κερατοειδούς λόγω εγκαυμάτων, πληγών, εκδορών κ.ά. Οι ερευνητές του πανεπιστημίου του Νιούκασλ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην οφθαλμολογική επιθεώρηση «Experimental Eye Research», χρησιμοποίησαν έναν χαμηλού κόστους τρισδιάστατο βιο-εκτυπωτή. Το βιο-μελάνι ήταν ένα μείγμα από βλαστικά κύτταρα ενός υγιούς κερατοειδούς χιτώνα, κολλαγόνο και άλατα αλγινικών οξέων, με το τελικό υλικό να είναι αρκετά σκληρό για να διατηρεί το σχήμα του, αλλά και αρκετά μαλακό για να εκτυπώνεται.Το βιο-μελάνι εκτυπώθηκε σε ομόκεντρους κύκλους και σταδιακά πήρε το σχήμα ενός κερατοειδούς χιτώνα σε λιγότερο από δέκα λεπτά.

5. Ο εντοπισμός της πηγής των κοσμικών νετρίνων

Αστρονόμοι εντόπισαν πρώτη φορά μια μακρινή κοσμική πηγή νετρίνων υψηλής ενέργειας, λύνοντας, έτσι, ένα μυστήριο 100 ετών. Τα νετρίνα, γνωστά και ως σωματίδια -φαντάσματα είναι υποατομικά σωματίδια χωρίς ηλεκτρικό φορτίο που αλληλεπιδρούν ελάχιστα με το περιβάλλον. Μετά από πολυετείς έρευνες, οι επιστήμονες του παρατηρητηρίου νετρίνων IceCube στον Νότιο Πόλο, κατάφεραν να ανακαλύψουν μια πηγή κοσμικών νετρίνων, σε έναν μακρινό (3,7 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη) γαλαξία τύπου μπλάζαρ. Στην καρδιά του ελλειπτικού γαλαξία περιστρέφεται μια τεράστια μαύρη τρύπα, από τα εξωτερικά όρια της οποίας εκπέμπονται κοσμικές ακτίνες και σωματίδια πολύ υψηλών ενεργειών που «βομβαρδίζουν» ασταμάτητα τον πλανήτη μας.

6. Η αποκωδικοποίηση του DNA του μαλακού σιταριού

Υστερα από 13 χρόνια αναλύσεων και ερευνών, μια ομάδα με περισσότερους από 2.000 επιστήμονες από 20 χώρες και 73 ερευνητικά ινστιτούτα κατάφερε να αποκωδικοποιήσει πλήρως το εξαιρετικά σύνθετο DNA του μαλακού σιταριού, το γονιδίωμα του οποίου είναι πενταπλάσιο από το ανθρώπινο. Τα αποτελέσματα της έρευνας που δημοσιεύτηκαν στην επιθεώρηση «Science» αναμένεται ότι θα ανοίξουν τον δρόμο για την καλύτερη διατροφή του παγκόσμιου πληθυσμού, χάρη στην πιθανή βελτίωση των αγροτικών καλλιεργειών. Δεδομένου ότι έως το 2050 ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να ξεπεράσει τα εννιά δισεκατομμύρια, πρόκειται για ένα εξαιρετικής σημασίας επιστημονικό επίτευγμα.

7. Τα αρχαιότερα δείγματα ζωγραφικής του Homo Sapiens

Η ανακάλυψη και η μελέτη μιας μεγάλης βραχογραφίας σε ένα ασβεστολιθικό σπήλαιο στο Βόρνεο, το μεγαλύτερο νησί στο αρχιπέλαγος της Ινδονησίας, που απεικονίζει ενδεχομένως ένα πρωτόγονο βόδι, επέβαλλε στους ειδικούς την αναχρονολόγηση, κατά χιλιάδες χρόνια πριν, της γένεσης της τέχνης της ζωγραφικής. Στις αρχές του περασμένου Νοεμβρίου αυστραλοί ερευνητές δημοσίευσαν στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature» μια μελέτη στην οποία εξηγούν πώς κατάφεραν να ανακαλύψουν σε σπήλαιο του ανατολικού Καλιμαντάν (όπως ονομάζεται το τμήμα του Βόρνεο που ανήκει στην Ινδονησία) μια σειρά από παράξενες σπηλαιογραφίες, οι οποίες, όπως διαπίστωσαν μέσω της ραδιοχρονολόγησης, είναι ηλικίας από 52 έως τουλάχιστον 40 χιλιάδων ετών. Πριν από την ανακάλυψη στο Βόρνεο, οι αρχαιότερες ζωγραφικές αναπαραστάσεις ήταν οι βραχογραφίες στο σπήλαιο Σοβέ-Πον ντ’Αρκ στη Νότια Γαλλία, που δημιουργήθηκαν πριν από 37 έως 34 χιλιάδες χρόνια.

8. Ενα «χειρουργικό χάπι» για την αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 2

Ερευνητές από το Brigham and Women’s Hospital της Βοστώνης, ένα από τα καλύτερα νοσοκομεία των ΗΠΑ, ανέπτυξαν ένα χάπι, που παρέχει όλα τα οφέλη της βαριατρικής χειρουργικής επέμβασης (γαστρικό bypass) και αντιμετωπίζει εξίσου αποτελεσματικά την παχυσαρκία και τον διαβήτη τύπου 2, μειώνοντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο εκδήλωσης ανεπιθύμητων παρενεργειών. Το χάπι, που καλύπτει το λεπτό έντερο, περιέχει μια ουσία, η οποία έχει ήδη εγκριθεί ως ασφαλής για χρήση στη θεραπεία του γαστρεντερικού έλκους. Ουσιαστικά μειώνει την ικανότητα του εντέρου να απορροφά τα σάκχαρα. Κατά τη διάρκεια προκλινικής δοκιμής το εν λόγω «χειρουργικό χάπι» χορηγήθηκε σε ποντίκια και τα αποτελέσματα ήταν άκρως ενθαρρυντικά καθώς η μεταγευματική απόκριση γλυκόζης μειώθηκε κατά 47%.

9. Ενα απολίθωμα ηλικίας 558 εκατομμυρίων ετών

Μόρια λίπους σε απολίθωμα που ανήκει στο αρχαιότερο γνωστό ζώο, το οποίο έζησε πριν από περίπου 558 εκατομμύρια χρόνια στη Γη, ανακάλυψε μία διεθνής επιστημονική ομάδα. Το παράξενο πλάσμα με την ονομασία Ντικινσόνια (Dickinsonia) είχε μήκος έως ένα μέτρο και 400 εκατοστά, οβάλ επίπεδο σχήμα και αποτελούσε μέρος της πανίδας της λεγόμενης Εδιακάριας περιόδου.Το εν λόγω απολίθωμα ανακαλύφθηκε σε μια απομονωμένη περιοχή κοντά στη Λευκή Θάλασσα, στα βορειοδυτικά της Ρωσίας. Η μελέτη του αποκάλυψε έναν λιπώδη ιστό που περιείχε ακόμη μόρια χοληστερόλης, μιας ζωτικής ουσίας για τα ζώα και τον άνθρωπο έως σήμερα. Οι ερευνητές από την Αυστραλία, τη Ρωσία και τη Γερμανία, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Γιόχεν Μπροκς της Σχολής Γεωεπιστημών του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου, προέβησαν στη σχετική δημοσίευση τον περασμένο Σεπτέμβριο στο περιοδικό «Science», επιβεβαιώνοντας ότι η Ντικινσόνια είναι πράγματι ζώο, και το αρχαιότερο, μάλιστα, που έζησε ποτέ στον πλανήτη μας.

10. Επέκταση του Σύμπαντος: η πιο ακριβής μέτρηση

Μια ερευνητική ομάδα υπό την καθοδήγηση του νομπελίστα αμερικανού αστροφυσικού Ανταμ Ρις κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ορατό σύμπαν επεκτείνεται με ρυθμό ταχύτερο του αναμενόμενου, με βάση την κυρίαρχη θεωρία της κοσμολογίας. Ο ρυθμός επέκτασης του σύμπαντος – γνωστός και ως «σταθερά του Χαμπλ» – συνιστά μία από τις θεμελιώδεις κοσμολογικές μετρήσεις. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στη σχετική έκθεση που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Φεβρουάριο στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal» το σύμπαν διαστέλλεται με ταχύτητα 71,9 (συν/πλην 2,7 χιλιόμετρα) το δευτερόλεπτο ανά μεγαπαρσέκ (ένα μεγαπαρσέκ ισούται με περίπου 3,3 εκατομμύρια έτη φωτός). Το 2016 ο ρυθμός συμπαντικής επέκτασης είχε υπολογισθεί από άλλους αστρονόμους στα 73,24 (συν/πλην 1,74 χιλιόμετρα) το δευτερόλεπτο ανά μεγαπαρσέκ. Το 2015, όμως, ο ευρωπαϊκός δορυφόρος «Πλανκ» είχε υπολογίσει πιο αργό τον ρυθμό επέκτασης, σε 66,93 (συν/πλην 0,62 χιλιόμετρα) το δευτερόλεπτο ανά μεγαπαρσέκ. Σύμφωνα με τους ειδικούς αυτή η διαφορά όσον αφορά το ρυθμό επέκτασης του σύμπαντος δεν αποκλείεται να οδηγήσει στη σύνθεση μιας νέας φυσικής.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News