Μια εξέλιξη με ευρύτερη γεωπολιτική σημασία συνιστά η είδηση ότι η Τουρκία βρίσκεται σε συνομιλίες με την αμερικανική ExxonMobil για μια συμφωνία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων που αφορά την αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).

Oπως σημειώνουν οι Financial Times, o τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν κινείται για να περιορίσει την εξάρτηση της Τουρκίας από την ενέργεια που παρέχει στη χώρα του η Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν. Το ενδιαφέρον της υπόθεσης (και) για την Ελλάδα είναι ότι η κίνηση αυτή γίνεται σε συνεργασία με την αμερικανική ExxonMobil, την ίδια εταιρεία που δρομολογεί την ερευνητική γεώτρηση για φυσικό αέριο νοτιοδυτικά της Κρήτης.

Η Τουρκία, η οποία εισάγει σχεδόν όλο το φυσικό της αέριο, επιδιώκει να οικοδομήσει ένα «νέο χαρτοφυλάκιο εφοδιασμού» που θα  μειώσει την εξάρτησή της από οποιονδήποτε μεμονωμένο προμηθευτή, δήλωσε στους Financial Times ο τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ. Οι συνομιλίες που πραγματοποιούνται σηματοδοτούν ασφαλώς τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ, η οποία πρέπει να θεωρείται δεδομένη παρά τις τελευταίες αναταράξεις.

Οπως εξηγούν οι Financial Times, αφότου η Αγκυρα απέσυρε το βέτο της για την ένταξη της Σουηδίας στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ και η Ουάσιγκτον συμφώνησε να πουλήσει στην Τουρκία μαχητικά αεροσκάφη F-16 αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα πράγματα πέρασαν σε μια νέα φάση.

Οι τελευταίες εξελίξεις έρχονται καθώς η Τουρκία επιδιώκει να επανατοποθετηθεί ως περιφερειακός ενεργειακός κόμβος. Η Τουρκία θα μπορούσε να εξασφαλίσει έως και 2,5 εκατομμύρια τόνους LNG ετησίως μέσω της μακροπρόθεσμης συμφωνίας που συζητείται με την Exxon. Αυτό εξήγησε ο Μπαϊρακτάρ στους Financial Times προσθέτοντας ότι το σύμφωνο μπορεί να διαρκέσει μια δεκαετία.

O τούρκος υπουργός Ενέργειας ανέφερε ακόμη ότι οι εμπορικοί όροι της συμφωνίας με την Exxon είναι ακόμη υπό συζήτηση. Σύμφωνα με τους FT, οι 2,5 εκατομμύρια τόνοι LNG προς την Τουρκία κοστίζουν επί του παρόντος περίπου 1,1 δισεκατομμύρια δολάρια, με βάση τις εκτιμήσεις των τιμών από την υπηρεσία δεδομένων Argus.

Οι υπό συζήτηση 2,5 εκατομμύρια τόνοι LNG θα ήταν αρκετοί για να καλύψουν περίπου το 7% της κατανάλωσης φυσικού αερίου της Τουρκίας το 2023, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των FT. Πέρυσι, η Τουρκία εισήγαγε 5 εκατομμύρια τόνους LNG από τις ΗΠΑ στην «spot» αγορά όπου αγοράζεται και πωλείται ενέργεια για επικείμενη παράδοση, ανέφερε ο Μπαϊρακτάρ.

Από την πλευρά της, η Exxon ανέφερε ότι είχε αρχικές συζητήσεις με την τουρκική κυβέρνηση σχετικά με πιθανές ευκαιρίες στο πεδίο του LNG, αλλά ότι δεν θα σχολιάσει τις λεπτομέρειες της εμπορικής στρατηγικής της. Η Αγκυρα, η οποία είχε κάνει διερευνητικές επαφές και με άλλους παραγωγούς φυσικού αερίου των ΗΠΑ για συμφωνίες LNG, επιδιώκει να «διαφοροποιήσει» τις προμήθειες φυσικού αερίου της πριν λήξουν ορισμένα από τα μακροπρόθεσμα συμβόλαιά της με τη Ρωσία το 2025 αλλά και αυτά με το Ιράν τον επόμενο χρόνο, δήλωσε ευθέως ο τούρκος υπουργός Ενέργειας.

Οπως εξηγούν οι FT, η Τουρκία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τη βιομηχανία. Τα νοικοκυριά επωφελούνται επίσης από μεγάλες και δαπανηρές επιδοτήσεις φυσικού αερίου μέσω της κρατικής εταιρείας φυσικού αερίου Botaş. Η Ρωσία είναι μακράν ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Τουρκίας, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 40% της κατανάλωσής της πέρυσι, η οποία έφτασε κυρίως με αγωγούς. Παράλληλα, η Αγκυρα έχει επί του παρόντος μακροπρόθεσμες συμφωνίες προμήθειας LNG με την Αλγερία και το Ομάν.

Οπως είναι γνωστό, η Τουρκία έχει διατηρήσει ισχυρούς εμπορικούς, οικονομικούς και τουριστικούς δεσμούς με τη Ρωσία ακόμη και όταν οι σύμμαχοι της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ στράφηκαν κατά της Μόσχας μετά την έναρξη της εισβολής της στην Ουκρανία το 2022. Επομένως, το ντιλ του Ερντογάν με τις ΗΠΑ για το φυσικό αέριο συνιστά μια αξιοσημείωτη εξέλιξη και για τις σχέσεις της Αγκυρας με τη Μόσχα.

Η Μόσχα είναι πάντως αυτή τη στιγμή ο κορυφαίος προμηθευτής πετρελαίου της Τουρκίας. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι η Ρωσία του Πούτιν θα είναι ο ιδιοκτήτης αλλά παράλληλα θα εκμεταλλεύεται τον πρώτο πυρηνικό σταθμό της Τουρκίας για την παραγωγή ενέργειας, ο οποίος βρίσκεται υπό κατασκευή στις ακτές της Μεσογείου.

Η Ρωσία, μαζί με τη Νότια Κορέα, έχουν και οι δύο «σοβαρό ενδιαφέρον» για ένα παρόμοιο πυρηνικό έργο στη Μαύρη Θάλασσα δήλωσε ο Μπαϊρακτάρ στους Financial Times. Καθίσταται, έτσι, σαφές ότι ο Ερντογάν έχει ανοίξει το πλέγμα των ενεργειακών του συμμαχιών σε διάφορες κατευθύνσεις, ακόμη και με αντίπαλους «παίκτες» του παγκόσμιου χάρτη.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο τούρκος υπουργός Ενέργειας υπερασπίστηκε τις σχέσεις της χώρας του με τη Ρωσία, λέγοντας ότι οι «ανταγωνιστικές» ενεργειακές συμφωνίες με τη Ρωσία βοήθησαν την Τουρκία να αποφύγει την ενεργειακή κρίση που έπληξε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες μετά την έναρξη του πολέμου. Ο Μπαϊρακτάρ πρόσθεσε ότι η Τουρκία είχε κάνει συντονισμένη προσπάθεια να επεκτείνει την υποδομή της για την παραλαβή και την αποθήκευση του LNG. Περίπου το 30% των τουρκικών εισαγωγών φυσικού αερίου πέρυσι ήταν LNG, από 15% το 2014.

Η Τουρκία έχει επίσης ξεκινήσει τις δικές της δραστηριότητες εξερεύνησης και παραγωγής, συμπεριλαμβανομένης μιας μεγάλης τοποθεσίας φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα και γεωτρήσεων πετρελαίου στα νοτιοανατολικά της χώρας. Η χώρα μπορεί αργότερα μέσα στο 2024 να αρχίσει τις έρευνες για πετρέλαιο και στη Μαύρη Θάλασσα, ανέφερε ο τούρκος υπουργός Ενέργειας. Οπως εξήγησε ο ίδιος στους Financial Times, τα τοπικά έργα κάλυπταν μέχρι τώρα μόνο ένα μικρό κλάσμα των ενεργειακών αναγκών της Τουρκίας κι έτσι οι νέες αυτές δραστηριότητες μπορούν να «αλλάξουν αρκετά το παιχνίδι».  

Το ελληνικό κοίτασμα

Παράλληλα, όπως προαναφέρθηκε, η Ελλάδα δρομολογεί σε συνεργασία με την ExxonMobil τις γεωτρήσεις για φυσικό αέριο στην Κρήτη. Το χρονοδιάγραμμα που τρέχει γρήγορα αναμένεται ότι θα οδηγήσει στην εκτέλεση της πρώτης ερευνητικής γεώτρησης μέσα στο 2025 και στην παραγωγή κοιτάσματος ίσως και νωρίτερα από το 2027.

Αν επαληθευθούν οι τελευταίες εκτιμήσεις, η Ελλάδα θα σπάσει σε αυτή την περίπτωση το παγκόσμιο ρεκόρ ανάπτυξης κοιτασμάτων της Eni με το κοίτασμα Zor στην ΑΟΖ της Αιγύπτου μέσα σε διάστημα 2,5 έτων. Μέχρι στιγμής, τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των σεισμικών δεδομένων που έχει συλλέξει η κοινοπραξία ExxonMobil – HELLENiQ ENERGY για τις δύο περιοχές νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά.

Εξειδικευμένη ομάδα γεωλόγων της ExxonMobil για τον εντοπισμό υδρογονανθράκων σε ανεξερεύνητες περιοχές, βρίσκεται στη διαδικασία του προσδιορισμού των στόχων. Αναζητεί δηλαδή το ακριβές σημείο όπου θα χτυπήσει το γεωτρύπανο για να είναι επιτυχής η γεώτρηση. Πρόκειται για μια επένδυση της τάξης των 100 έως 150 εκατ. ευρώ, αναλόγως του βάθους. Το εγχείρημα αυτό, αν οδηγηθεί σε επιτυχία με τη συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ (ExxonMobil), θα είναι προφανώς άλλης τάξεως ζήτημα από την απλή προμήθεια LNG που δρομολογεί ο Ερντογάν από τους Αμερικανούς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News