Πολλαπλά μηνύματα για τη συνέχιση της προσεκτικής δημοσιονομικής πολιτικής χωρίς αλόγιστες παροχές και υποσχέσεις στέλνει η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών μετά το «κλείδωμα» των νέων κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας από το Eurogroup.

Την πρώτη γεύση για την ανάγκη αυστηρού ελέγχου των δαπανών του Δημοσίου, όχι μόνο εφέτος που είναι μια δύσκολη χρονιά λόγω της επιβράδυνσης της ευρωπαϊκής οικονομίας και των εκλογών, αλλά και τα επόμενα χρόνια έδωσε ο υπουργός Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, ενημερώνοντας τη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής. Οπως είπε στους βουλευτές, «είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι αν ένα έτος πετύχουμε παραπάνω έσοδα από το προβλεπόμενο, δεν θα έχουμε τη δυνατότητα να τα μοιράσουμε σε παροχές. Αλλά και αντίστροφα, αν έχουμε λιγότερα έσοδα, δεν θα είμαστε υποχρεωμένοι να προβούμε σε περικοπές δαπανών».

Στο ίδιο μήκος κύματος κύκλοι του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που είναι υπεύθυνο για την παρακολούθηση του προϋπολογισμού και τον προσδιορισμό των «στόχων δημοσιονομικής σταθερότητας» για τη διετία 2024 – 2025 εξηγούν ότι οι νέοι κανόνες του Συμφώνου θα ισχύσουν για όλες τις χώρες της ευρωζώνης από το 2025 κι ότι στο εξής οι δαπάνες του Δημοσίου θα βρίσκονται μόνιμα στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Βασικός κανόνας είναι ότι οι υπερχρεωμένες χώρες με επίπεδα χρέους άνω του 90% του ΑΕΠ, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, θα πρέπει να μειώνουν τον δείκτη χρέους κατά μία ποσοστιαία μονάδα του ΑΕΠ ετησίως, ενώ οι χώρες με επίπεδα χρέους μεταξύ 60 και 90%, κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες.

Οπως έχει γράψει το Protagon, οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες που συμφωνήθηκαν και εξειδικεύθηκαν για την Ελλάδα μεταξύ της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. οδηγούν σε ένα βασικό στόχο, που επιβάλλει κάθε χρόνο το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης να μην ξεπερνά το 1,5% του ΑΕΠ (ο οποίος θεωρείται απόλυτα εφικτός).

Ταυτόχρονα όμως, όσα έσοδα περισσεύουν προβλέπεται να μπαίνουν σε ένα ειδικό λογαριασμό, ένα νέο «μαξιλάρι», το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε χρονιές στασιμότητας ή σε έκτακτα γεγονότα όπως η πανδημία, ο πόλεμος και οι φυσικές καταστροφές.

«Δεν πρέπει να λοξοδρομήσουμε»

Με βάση τα νέα δεδομένα η ανάγκη περαιτέρω μείωσης του δημοσίου χρέους, το οποίο επιβαρύνεται με τόκους ύψους 6 δισ. ευρώ κάθε χρόνο, δεν αφήνει περιθώρια «λοξοδρόμησης» της οικονομικής πολιτικής, και πολύ περισσότερο αλόγιστων μέτρων και παροχών, όπως πιέζει η αντιπολίτευση. Μετά την οριστική συμφωνία, οι εθνικοί προϋπολογισμοί του 2025 θα διέπονται από το νέο πλαίσιο. Για την Ελλάδα το ανώτατο όριο του ελλείμματος, από 0,5-0,7% σήμερα, με τους νέους κανόνες διαμορφώνεται στο 1,5 % του ΑΕΠ.

Οπως εξήγησε αναλυτικά η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, τόσο ο κ. Χατζηδάκης όσο και ο αρμόδιος υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς, στο νέο σύμφωνο σταθερότητας, οι βασικοί κανόνες διαμορφώνονται ως εξής:

♦ Δημοσιονομικοί στόχοι με βάση τις δαπάνες και όχι το δημοσιονομικό ισοζύγιο. Οι ετήσιες δαπάνες θα προσδιορίζονται σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε επίπεδο που θα διασφαλίζει τη μείωση του δημοσίου χρέους, ακόμα και σε δυσμενή σενάρια για την οικονομική ανάπτυξη (αντί για τον κανόνα έσοδα μείον έξοδα, που ισχύει σήμερα). Καλύτερη εκτέλεση επί του στόχου δαπανών θα δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο για τα επόμενα έτη. Αντίστροφα, χειρότερη εκτέλεση επί του στόχου δαπανών θα αφαιρεί χώρο από τα επόμενα έτη. Και στην περίπτωση υπέρβασης του στόχου κατά ποσοστό που ξεπερνά το 0,3% του ΑΕΠ για ένα έτος ή 0,6% σωρευτικά, η ΕΕ θα μπορεί να θέσει το κράτος-μέλος σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος.

♦ Σταδιακός περιορισμός ελλειμμάτων και χρέους. Η απαιτούμενη μείωση χρέους δεν θα είναι πλέον ίδια για όλους, αλλά θα υπολογίζεται με βάση τα χαρακτηριστικά κάθε κράτους-μέλους. Ως ελάχιστο όριο για τα κράτη με υψηλό χρέος (πάνω από 90% του ΑΕΠ), όπως η Ελλάδα, τίθεται η μείωση του χρέους κατά μέσο όρο 1%, υπολογιζόμενο καθ’ όλη την διάρκεια εφαρμογής του τετραετούς προγράμματος.

«Θέλει προσοχή ο προϋπολογισμός»

Αξίζει να σημειώσουμε ότι το μηνύματα για προσεκτική δημοσιονομική διαχείριση εφέτος και τα επόμενα χρόνια από τα πιο επίσημα χείλη, έρχονται όχι μόνο λόγω της αλλαγής του Συμφώνου, αλλά και λόγω των συνθηκών που επικρατούν στην οικονομία.

Η θεαματική βελτίωση των δημοσίων οικονομικών που ξεκίνησε στο μέσον του 2022 (μετά τη λήξη συναγερμού για την πανδημία και το άνοιγμα της οικονομίας και η οποία συνεχίστηκε τον περασμένο χρόνο κυρίως λόγω της αύξησης των φορολογικών εσόδων (ΦΠΑ και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης) που φούσκωσαν λόγω του πληθωρισμού, φαίνεται να ανακόπτεται.

Ο Μάρτιος του 2024 είναι ο πρώτος μήνας κατά τον οποίο τα έσοδα από ΦΠΑ ήταν μειωμένα (κατά 140 εκατ. ευρώ) έναντι του στόχου του προϋπολογισμού. Εξηγώντας το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους την πορεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση για το τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου, σημειώνει ότι ναι μεν το έλλειμα είναι πολύ χαμηλότερο (μόλις 44 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 817 εκατ. ευρώ) και το πρωτογενές πλεόνασμα αυξημένο στα 2.987 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 2.133 εκατ. ευρώ, όμως το μεγαλύτερο μέρος της διαφοράς του πρωτογενούς πλεονάσματος έναντι του στόχου σε ταμειακούς όρους δεν προσμετράται στο πρωτογενές αποτέλεσμα του 2024, καθώς μέρος των εσόδων από φόρους, τέλη κυκλοφορίας, και πόρους από το ΤΑΑ αφορούν την περασμένη οικονομική χρήση (δηλαδή του 2023).

Ενδεικτικά, ποσό ύψους 159 εκατ. ευρώ που αφορά σε έσοδα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους, ενώ σημαντικό μέρος της διαφοράς στις εισπράξεις των φορολογικών εσόδων ύψους 647 εκατ. ευρώ προσμετράται στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα του έτους 2023.

Επομένως, το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει σημαντικά από το αποτέλεσμα σε ταμειακούς όρους. Επιπλέον, επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω αφορούν στο πρωτογενές αποτέλεσμα της Κεντρικής Διοίκησης και όχι στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, που περιλαμβάνει και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα των Νομικών Προσώπων και των υποτομέων των ΟΤΑ και ΟΚΑ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News