Επρόκειτο για τη δεύτερη απόδρασή του κατά την οποία αξιοποίησε όλες τις γνώσεις του αλλά και τις μεθόδους που του επέτρεψαν να γίνει ένας πανίσχυρος και ζάπλουτος εγκληματίας.

Οι άνθρωποί του έσκαψαν ένα τούνελ που ξεκινούσε από μια αποθήκη που βρισκόταν κοντά στη φυλακή και έφτανε έως τον υπόγειο αγωγό αποχέτευσης του κελιού του. Μέσα στο τούνελ υπήρχε μια μοτοσικλέτα  προσαρμοσμένη πάνω σε ράγες. Στην αποθήκη τον περίμενε μια άλλη, τετράτροχη μηχανή με την οποία ο «Ελ Τσάπο» μετέβη σε μια πίστα απογειώσεων και προσγειώσεων για να επιβιβαστεί σε ένα αεροπλάνο που τον μετέφερε σε άγνωστη περιοχή, ώστε να καταφέρει να κρυφτεί στα βουνά του βορειοδυτικού Μεξικού. Συνελήφθη, ωστόσο, έξι μήνες μετά και απελάθηκε, τελικά, στις ΗΠΑ το 2017. Και από τότε έως και πριν από λίγες ημέρες, ο 61χρονος Γκουζμάν είδε πλήθος πρώην στενών συνεργατών του να καταθέτουν εναντίον του.

Οταν, όμως, κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια της δίκης του -σημειώνουν οι λονδρέζικοι Times σε εκτενές ρεπορτάζ τους- έσβησαν τα φώτα και η δίχως παράθυρα αίθουσα του δικαστηρίου του Μπρούκλιν βυθίστηκε στο σκοτάδι, κάποιος, αφότου αποκαταστάθηκε η βλάβη, φώναξε αστειευόμενος πως ο «Ελ Τσάπο το έσκασε»!

Αλλά ο κατηγορούμενος βρισκόταν ακίνητος στη θέση του.

Τα μέτρα ασφαλείας ήταν δρακόντεια ενώ, λαμβάνοντας υπόψη και το απίθανο ενδεχόμενο αθώωσής του, απαγγέλθηκαν κατηγορίες εναντίον του και από σε άλλες πόλεις των ΗΠΑ, πέρα από τη Νέα Υόρκη, με τους εισαγγελείς να είναι έτοιμοι να τον δικάσουν εκ νέου. Αυτή τη φορά δεν υπήρχε καμιά δυνατότητα διαφυγής του διαβόητου εμπόρου ναρκωτικών.

Η καταδίκη του για τις 10 κατηγορίες με τις οποίες ήταν αντιμέτωπος σχετικά με τη σύσταση μιας από τις μεγαλύτερες και πιο ισχυρές εγκληματικές οργανώσεις στον κόσμο έμοιαζε αναπόφευκτη από την αρχή. Πλέον ο πρώην βαρόνος των ναρκωτικών για τον οποίο έχουν γραφτεί τραγούδια και βιβλία και έχουν γυριστεί ντοκιμαντέρ, τηλεοπτικές σειρές και ταινίες, γνωρίζει πολύ καλά ότι θα περάσει το υπόλοιπο της ζωής του σε κάποια υψίστης ασφαλείας αμερικανική φυλακή.

Για κάποιο διάστημα λεγόταν πως ο «Τσάπο» θα αξιοποιούσε τη δίκη του ώστε να παρουσιάσει ο ίδιος τη δική του εκδοχή των γεγονότων προτού χαθεί για πάντα στην αφάνεια του κελιού του. Το υπονόησε αρκετές φορές ένας από τους συνηγόρους του, αυξάνοντας την αγωνία όλων τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο Μεξικό. Αρκετά πρωινά, η ουρά με τους ανθρώπους που επρόκειτο να εισέλθουν στο δικαστήριο άρχιζε να σχηματίζεται στις 4 το πρωί ενώ η αίθουσα στο τέλος ενός διαδρόμου γεμάτου με οθόνες στις οποίες προβάλλονταν η πορεία της δίκης ήταν επίσης γεμάτη τις περισσότερες φορές.

Μια μέρα το παρών έδωσε και ο Ερικ Νιούμαν, δημιουργός της σειράς «Narcos: Mexico» του Netflix. Δήλωσε, μάλιστα, πως η δίκη αποτελεί μοναδική πηγή έμπνευσης για τους σεναριογράφους του. Στις 28 Ιανουαρίου στο δικαστήριο βρέθηκε και ο Αλεχάντρο Εντα, ο ηθοποιός που υποδύεται τον «Τσάπο» στη σειρά. Μόλις ο κατηγορούμενος αντιλήφθηκε την παρουσία του, πρώτα του χαμογέλασε και μετά τον χαιρέτησε, με τον άνθρωπο που τον ενσαρκώνει να δηλώνει στη συνέχεια στους New York Times ότι «τα μάτια του λένε πολλά, είναι κάπως απειλητικός».

Τελικά ο Γκουζμάν αποφάσισε να μην καταθέσει ο ίδιος. Μίλησαν, ωστόσο, οι 56 μάρτυρες κατηγορίας, παρουσιάζοντας με κάθε λεπτομέρεια ενώπιον του δικαστηρίου τη ζωή και τα πεπραγμένα του ανθρώπου που έκανε περιουσία ύψους πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, εισάγοντας στις ΗΠΑ δεκάδες τόνους ναρκωτικών – μαριχουάνας, κοκαΐνης, ηρωίνης και μεθαμφεταμίνης.

Από αυτούς, οι 14 ήταν μάρτυρες (συμπεριλαμβανομένων και πρώην υψηλόβαθμων στελεχών της οργάνωσής του) που επέλεξαν να συνεργαστούν με τις αρχές ώστε να έχουν ευνοϊκότερη μεταχείριση. Αρκετοί, όμως, ήταν και εκείνοι που αντιμετώπισαν με απόλυτο σεβασμό το πρώην μεγάλο αφεντικό τους, είτε γνέφοντάς του, είτε χαιρετώντας τον με σφιγμένη τη γροθιά πάνω στο στήθος και αποκαλώντας τον «mi compadre», «φίλε μου».

«Ο κοντός», «ο χοντρός» και «μια χούφτα χώμα»

Εξαίρεση αποτέλεσε ο Μιγκέλ Ανχελ Μαρτίνες, ένας πιλότος γνωστός ως ο «El Gordo» (Ο Χοντρός) που εργάστηκε για τον «El Chapo» (Ο Κοντός) κατά τη δεκαετία του 1980. Σύντομα οι δύο άνδρες κατέληξαν να είναι στενοί φίλοι, με τον Γκουζμάν να δέχεται ακόμα και να βαφτίσει τον γιο του υποτακτικού του. Στο δικαστήριο, ωστόσο, εκείνος μίλησε για όλα όσα γνώριζε και του είχε εκμυστηρευτεί το πρώην πανίσχυρο αφεντικό του.

Αποκάλυψε ότι καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξη του «Ελ Τσάπο» σε απόλυτο κυρίαρχο του εμπορίου ναρκωτικών προς τις ΗΠΑ διαδραμάτισαν άθελά τους οι αμερικανικές διωκτικές αρχές. Γιατί κλείνοντας τις οδούς διακίνησης που χρησιμοποιούσαν οι κολομβιανοί μεγαλέμποροι ναρκωτικών στην Καραϊβική, εκείνοι αναγκάστηκαν να στραφούν προς το Μεξικό. Αφότου ανέλαβε τη μεταφορά της κολομβιανής κοκαΐνης στην Αμερική, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα ο δαιμόνιος Μεξικανός ήταν πλέον γνωστός και ως «El Rapido» (Ο Σβέλτος) καθώς τα φορτία με τα ναρκωτικά έφταναν τάχιστα και άθικτα στον τελικό προορισμό τους.

Εως τη δεκαετία του 1990 ο «Ελ Τσάπο» είχε ήδη πολλές συζύγους, πολλές εξοχικές κατοικίες αλλά και έναν ζωολογικό κήπο με λιοντάρια, τίγρεις και πάνθηρες, όπως αποκάλυψε ο πρώην πιλότος του. Κήρυξε επίσης πόλεμο εναντίον ενός καρτέλ της Τιχουάνα για να εκδικηθεί τον θάνατο δύο φίλων του. Νωρίτερα, ωστόσο, είχε μεταβεί σε φυλακή της Πόλης του Μεξικού για να λάβει άδεια από το δικό του παλιό αφεντικό. Οταν ο Γκουζμάν έφτασε στο κελί του, μια ορχήστρα έπαιζε μουσική ενώ στη συνέχεια δείπνησαν όλοι μαζί, επιλέγοντας από το μενού μεταξύ αστακού, μοσχαρίσιου φιλέτου και φασιανού.

Αφότου το αίτημά του εγκρίθηκε, ο Γκουζμάν μετέβη αμέσως σε ένα κλαμπ της Τιχουάνα συνοδευόμενος από 20 ένοπλους άνδρες οι οποίοι άρχισαν να βάλλουν κατά των τοπικών εμπόρων. Εκείνοι, ωστόσο, βγήκαν αλώβητοι από τη δολοφονική επίθεση και έπειτα από μια δεύτερη απόπειρα δολοφονίας τους, έστειλαν τους δικούς τους εκτελεστές το 1993 να σκοτώσουν τον «Ελ Τσάπο», την ώρα που αποβιβαζόταν από ένα αυτοκίνητο έξω από το Διεθνές Αεροδρόμιο της Γκουανταλαχάρα.

Οι σφαίρες που έπεφταν βροχή δεν βρήκαν τον στόχο τους και ο «Ελ Τσάπο» κατάφερε να ξεφύγει μέσω του αεροδρομίου, ανεβαίνοντας αρχικά πάνω σε έναν ιμάντα μεταφοράς αποσκευών και τρέχοντας στη συνέχεια κατά μήκος του διάδρομου απογείωσης και προσγείωσης. Εξω από το αεροδρόμιο, ωστόσο, τη στιγμή που ξέσπασε η ανταλλαγή πυροβολισμών, εντός ενός άλλου αυτοκινήτου επέβαινε o αρχιεπίσκοπος της Γκουανταλαχάρα ο οποίος έπεσε, τελικά, νεκρός. Η κατακραυγή που ακολούθησε είχε ως αποτέλεσμα να συλληφθεί ο Γκουζμάν και να φυλακιστεί.

O Μιγκέλ Ανχελ Μαρτίνες έπεσε στη δυσμένεια του αφεντικού του όταν ο «Ελ Τσάπο» βρισκόταν στη φυλακή και εκείνος πρόσεχε τις κατοικίες του. Καθώς, όμως, εκκρεμούσε ένταλμα σύλληψης και εναντίον του, αναγκάστηκε να πουλήσει μία από αυτές, ώστε να πληρώσει τους δικηγόρους του. Το γεγονός, ωστόσο, εξόργισε τον Γκουζμάν ο οποίος έδωσε εντολή για την εξόντωσή του.

Κατά την κατάθεσή του παρουσίασε με κάθε λεπτομέρεια ότι μια ημέρα το 2000 ενώ βρισκόταν και αυτός στη φυλακή, άκουσε κάποια στιγμή το αγαπημένο τραγούδι του «Ελ Τσάπο», «Un Puño de Tierra», ένα άσμα για όλους όσοι ζουν επικινδύνως και γνωρίζουν πως το μοναδικό που θα πάρουν μαζί τους στο τέλος είναι «Μια Χούφτα Χώμα». Το επόμενο πρωί ένας άνδρας πέταξε δύο χειροβομβίδες στο κελί του, επίθεση από την οποία ο Μαρτίνες γλίτωσε βρίσκοντας καταφύγιο πίσω από τη λεκάνη της τουαλέτας. «Δεν τον απογοήτευσα ποτέ, δεν τον έκλεψα ποτέ, δεν τον πρόδωσα ποτέ. Πρόσεχα την οικογένειά του» ανέφερε ο ίδιος, σημειώνοντας πως η μοναδική ανταμοιβή του ήταν «τέσσερις απόπειρες δολοφονίας».

Ενας άλλος μάρτυρας κατηγορίας που συνεργάστηκε με τις αμερικανικές αρχές, ο Χεζούς Ζαμπάντα Γκαρσία περιέγραψε πώς οργανώθηκε η πρώτη απόδραση του «Ελ Τσάπο» από τη φυλακή, εντός ενός καροτσιού μεταφοράς άπλυτων ρούχων. Οντας, πλέον, ελεύθερος, ο Γκουζμάν και ο Ισμαέλ Ζαμπάντα, αδελφός του μάρτυρα, έγιναν ισότιμοι συνέταιροι ως επικεφαλής του καρτέλ της Σιναλόα. Ο Ισμαέλ Ζαμπάντα, γνωστός ως «El Mayo» καταζητείται επίσης από τις αρχές, καταφέρνοντας έως σήμερα, ωστόσο, να αποφύγει τη σύλληψή του. Και σύμφωνα με τον δικηγόρο του «Ελ Τσάπο», ήταν αυτός ο πραγματικός αρχηγός του καρτέλ ενώ ο πελάτης του χρησιμοποιήθηκε ως δόλωμα για τις αρχές: ενόσω μέλη του στρατού του Μεξικού κυνηγούσαν τον δραπέτη, ο Ζαμπάντα κινούταν διακριτικά στο περιθώριο, ξεφεύγοντας από την προσοχή της αστυνομίας.

100 εκατομμύρια δολάρια για τον (πρώην) πρόεδρο του Μεξικού

Κατά τη διάρκεια της δίκης, ένας άλλος μάρτυρας κατηγορίας, ο κολομβιανός έμπορος ναρκωτικών Αλεξ Σιφουέντες, υποστήριξε πως ο Γκουζμάν είχε προσφέρει 100 εκατομμύρια δολάρια στον τότε πρόεδρο του Μεξικού Ενρίκε Πένια Νιέτο με αντάλλαγμα τον τερματισμό της δίωξής του. Εκπρόσωπος του πρώην προέδρου απέρριψε ως γελοίο τον ισχυρισμό, δεδομένου ότι η κυβέρνησή του ήταν αυτή που συνέλαβε και παρέδωσε στην ΗΠΑ τον καταζητούμενο κακοποιό.

Ο δικηγόρος του «Ελ Τσάπο» σημείωσε από την πλευρά του ότι ο μοναδικός που θα μπορούσε να αποπειραθεί να δωροδοκήσει πλουσιοπάροχα τον Νιέτα ήταν ο Ζαμπάντα, επιχείρημα που εκτός του δικαστηρίου ανέπτυξε και ο Ντον Γουίνσλοου, συγγραφέας, έπειτα από εκτενέστατες έρευνες, βιβλίων για τους πολέμους των ναρκωτικών στο Μεξικό.

Τα μεξικανικά καρτέλ, εκείνη την περίοδο, έβλεπαν τα κέρδη τους να μειώνονται αισθητά, λόγω της αλλαγής της νομοθεσίας για τη μαριχουάνα σε κάποιες αμερικανικές πολιτείες. Ετσι άρχισαν να διακινούν ηρωίνη, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο Μεξικό. Ο Γκουζμάν, ωστόσο, απαίτησε από τους τοπικούς εμπόρους ναρκωτικών να του δίνουν μέρος των κερδών τους, γεγονός που τους αποξένωσε.

Ταυτόχρονα η πανάκριβη και εντυπωσιακή τελευταία απόδρασή του και μετέπειτα αναζήτησή του αλλά και το γεγονός ότι ο «Ελ Τσάπο» ήθελε να προσελκύσει το ενδιαφέρον παραγωγών του Χόλιγουντ (μέσω μιας συνέντευξης που έδωσε στον Σον Πεν) με στόχο να γυριστεί μια ταινία για τη ζωή του, τον κατέστησαν άκρως επικίνδυνο για την απρόσκοπτη λειτουργία του καρτέλ της Σιναλόα. Σύμφωνα με τον Γουίνσλοου, ο Ζαμπάντα ήταν ο άνθρωπος που οργάνωσε τη σύλληψή του, λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα, μεταξύ άλλων, την ευκαιρία οι δύο γιοι του που είχαν ήδη συλληφθεί από τους Αμερικανούς να καταθέσουν κατά του Γκουζμάν, και να μειώσουν, έτσι, τις ποινές τους.

Ο δικηγόρος του «Ελ Τσάπο» υπογράμμισε πως ο Ζαμπάντα δεν έχει συλληφθεί ποτέ και ζούσε διαρκώς δίχως να ανησυχεί μην πέσει στα χέρια των αρχών. Ο δικαστής, ωστόσο, σημείωσε ότι δεν υπήρχαν αποδεικτικά στοιχεία τα οποία να επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό του. Και σύμφωνα με όλα όσα είχε δηλώσει ο ίδιος ο Ζαμπάντα σε συνέντευξη που έδωσε το 2010 σε μεξικανικό περιοδικό, έπειτα από τέσσερις φορές που ξέφυγε την τελευταία στιγμή από τα χέρια των μεξικανών πεζοναυτών, πλέον ζούσε «γεμάτος φόβο, διαρκώς τρομοκρατημένος» ότι θα καταλήξει στη φυλακή.

Κατά την τελική αγόρευσή του, ο δημόσιος κατήγορος τόνισε πως οι πολλές και εντυπωσιακές αποδράσεις του «Ελ Τσάπο», τόσο από τις ενέδρες των μεξικανών πεζοναυτών όσο και από τη φυλακή και, μάλιστα, δύο φορές, αποδεικνύουν περίτρανα την απόλυτη ενοχή του. «Γιατί ο κατηγορούμενος δεν ήθελε να συλληφθεί; Επειδή γνώριζε πως είναι ένοχος» τόνισε λίγο πριν ζητηθεί από τους ενόρκους να αποχωρήσουν και να αποφανθούν σχετικά.

Η καταδίκη του «Ελ Τσάπο», ωστόσο, σίγουρα δεν πρόκειται να επιφέρει και την κατάρρευση της αυτοκρατορίας του. Σύμφωνα με την πανίσχυρη αμερικανική υπηρεσία δίωξης ναρκωτικών, την DEA, το καρτέλ του πρώην βαρόνου των ναρκωτικών που είδε το όνομά του να φιγουράρει στη λίστα του Forbes με τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο «εξακολουθεί να αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή όσον αφορά το εμπόριο ναρκωτικών στις ΗΠΑ».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News