Πώς θα μπορούσε να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία; Ενώ οι μάχες μαίνονται στη χώρα, έπειτα από περισσότερες από εκατό ημέρες εχθροπραξιών στη Δύση δημοσιογράφοι και αναλυτές, πολιτικοί και λοιποί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, προσπαθούν να δώσουν μια απάντηση στο παραπάνω ερώτημα. Και πάρα πολλοί υποστηρίζουν απερίφραστα πως η Ρωσία πρέπει να ηττηθεί πάση θυσία. Αρκετοί, ωστόσο, εμφανίζονται επιφυλακτικοί, όσον αφορά αυτόν τον στόχο.

Ο Ρος Ντάουθατ, αρθρογράφος των New York Times, επισημαίνει, για παράδειγμα, πως παρότι η «γερακίσια» στάση της Δύσης απέναντι στον πόλεμο και τη Ρωσία έχει φέρει έως σήμερα θετικά αποτελέσματα, οι θεωρίες όσον αφορά τη συνέχιση και, κυρίως, τον τερματισμό του πολέμου, που πλαισιώνουν αυτήν την σκληρή στάση, «εξακολουθούν να φαίνονται απίθανες, μη εφαρμόσιμες ή επικίνδυνες».

«Η στρατιωτική μας υποστήριξη προς την Ουκρανία λειτούργησε: Προστατέψαμε ένα κυρίαρχο έθνος και αποδυναμώσαμε έναν αντίπαλο χωρίς επικίνδυνη κλιμάκωση από τη ρωσική πλευρά. Και προς το παρόν, με τη Ρωσία να συνεχίζει τις επιθέσεις, αποφεύγοντας κατά βάση το τραπέζι των διαπραγματεύσεων, δεν υπάρχει καμία εμφανής οδός προς την ειρήνη που θα έπρεπε να αναγκάσουμε το Κίεβο να ακολουθήσει», γράφει ο Ντάουθατ, αναφέροντας πως σε πρακτικό επίπεδο, όσον αφορά την εξέλιξη του πολέμου έως σήμερα, κατέληξε να συμφωνεί με τα αποκαλούμενα «γεράκια».

 «Ωστόσο, όταν διαβάζω τις γενικότερες θεωρίες των σχολιαστών – γερακιών, τις ιδέες τους για το στρατηγικό όραμα της Αμερικής και το είδος του τέλους που θα πρέπει να αναζητούμε στον πόλεμο, εξακολουθώ να μπερδεύομαι από την αυτοπεποίθηση και τον απολυταρχισμό τους», αναφέρει στο κείμενό του. Οι αμυντικές επιτυχίες των ουκρανικών δυνάμεων είναι πολλές και σημαντικές αλλά σε καμία περίπτωση αυτό δεν σημαίνει ότι οι Ουκρανοί είναι σε θέση να ανακτήσουν σημαντικές εκτάσεις από τα εδάφη που απώλεσαν στα νότια και στα ανατολικά της χώρας.

«Να ταπεινώσουμε τον Πούτιν»

Ομως η Αν Απλμπάουμ του The Atlantic εξακολουθεί να επιμένει πως μόνον η ήττα και η ταπείνωση του Βλαντίμιρ Πούτιν μπορεί να αποκαταστήσει τη σταθερότητα στην Ευρώπη ενώ ο Κέισι Μίτσελ στο ίδιο έντυπο απευθύνει έκκληση για διάλυση της Ρωσικής Ομοσπονδίας, χαρακτηρίζοντάς την ως «μοναδική πολιτική για διαρκή ειρήνη».

Ιδιαίτερα επικριτικός είναι και ο Σάιμον Τίσντολ του Guardian, υποστηρίζοντας πως «ο συνεσταλμένος Μπάιντεν καταδικάζει τους Ουκρανούς σε έναν αγωνιώδη πόλεμο χωρίς τέλος», επειδή το ΝΑΤΟ δεν δρα αποφασιστικά, ούτως ώστε να ηττηθεί η Ρωσία. «Εχοντας τρομάξει από τις πυρηνικές νύξεις του Πούτιν, φοβούμενοι την κλιμάκωση και ανησυχώντας για την αύξηση του κόστους στο εσωτερικό, οι δυτικοί ηγέτες φοβούνται, βαθιά μέσα τους, ότι η Ουκρανία μπορεί να νικήσει. Ταυτόχρονα, δεσμεύονται – πολιτικά, ηθικά, ρητορικά – να διασφαλίσουν ότι δεν θα ηττηθεί […] Οι πολύ μετριοπαθείς πολεμικοί στόχοι του Μπάιντεν είναι ένα μανιφέστο για τη μπερδεμένη μέση. Πού οδηγεί αυτό την Ουκρανία; Μόνη της, χωρίς βασικά σύγχρονα όπλα να εξακολουθεί να δίνει μάχη για τη ζωή της με το ένα χέρι δεμένο πίσω από την πλάτη της – από τους πιο στενούς της φίλους», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Αλλά σύμφωνα με τον Ντάουθατ όλες αυτές οι θεωρίες μάλλον «συγχέουν το επιθυμητό με αυτό που είναι πιθανό και το ηθικά ιδανικό με αυτό που είναι στρατηγικά εφικτό». Τα γεράκια υποτιμούν, για παράδειγμα, το ενδεχόμενο πυρηνικής κλιμάκωσης του πολέμου, στην περίπτωση που καταρρεύσει ο ρωσικός στρατός.

Λαμβάνοντας, όμως, υπόψη την κατάσταση στο πεδίο, το πιο πιθανό σενάριο για το απώτερο μέλλον είναι η κατάρρευση της Ρωσίας θα συνεχίσει να αποτελεί διακαή πόθο, η σύγκρουση να καταστεί αδιέξοδη και οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι να πρέπει να στηρίξουν την πολιτική τους για την Ουκρανία σε μία βιώσιμη βάση, δίχως να επιδιώκεται «η αποπομπή του καθεστώτος Πούτιν ή η διάλυση της Ρωσικής Ομοσπονδίας», υποστηρίζει ο Ντάουθατ.

Σε αυτό το πλαίσιο οι ΗΠΑ δεν μπορούν να συνεχίσουν να στηρίζουν οικονομικά και στρατιωτικά το Κίεβο, επιτρέποντας, συγχρόνως, στους Ουκρανούς να επιλέγουν εκείνοι πως θα χρησιμοποιούν και με ποιο στόχο τα αμερικανικά όπλα. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ένας μαχόμενος παγκόσμιος ηγέτης που αντιμετωπίζει απειλές πιο σημαντικές από τη Ρωσία. Είμαστε επίσης μια εσωτερικά διχασμένη χώρα με επικεφαλής έναν πρόεδρο που δεν είναι δημοφιλής και του οποίου οι πλειοψηφίες ενδέχεται να είναι έτοιμες να καταρρεύσουν πολιτικά. Οπότε, εάν το Κίεβο και η Μόσχα οδεύουν προς μια πολυετή παγωμένη σύγκρουση, θα χρειαστεί να ωθήσουμε την Ουκρανία προς την πιο ρεαλιστική και όχι την πιο φιλόδοξη στρατιωτική στρατηγική της. Και εξίσου επειγόντως θα χρειαστεί να μεταθέσουμε μέρος του βάρους της υποστήριξης του Κιέβου από τον δικό μας προϋπολογισμό στους Ευρωπαίους συμμάχους μας», καταλήγει ο αρθρογράφος των New York Times.

Η λαβωμένη Ρωσία αντέχει

Το ότι η Ρωσία είναι λαβωμένη δεν σημαίνει πως η Δύση μπορεί να απαλλαγεί από αυτήν και τον πρόεδρό της, επισημαίνουν σε άρθρο τους, επίσης στους New York Times, η Αντρια Κένταλ-Τέιλορ, ανώτερη συνεργάτιδα του Center for a New American Security με ειδίκευση στη Ρωσία και ο Μάικλ Κόφμαν, διευθυντής του κέντρου μελετών για τη Ρωσία στο ερευνητικό ινστιτούτο CNA. 

Οι σημαντικές αποτυχίες και απώλειες στα πεδία των μαχών και τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η ρωσική οικονομία είχαν ως αποτέλεσμα πολλοί στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη να εμφανίζονται σήμερα έτοιμοι «να απορρίψουν τη Ρωσία ως μια δύναμη Ποτέμκιν» η οποία όχι μόνο έχει απολέσει το κύρος της στην Ουκρανία, αλλά θα μπορούσε να πάψει να αποτελεί απειλή για τη Δύση. «Ωστόσο μια τέτοια εκτίμηση είναι πρόωρη», προειδοποιούν οι δύο ειδικοί.

Παρά τις αναπάντεχα σημαντικές απώλειες σε άνδρες και στρατιωτικό υλικό και τις αρχικές αποτυχίες στα πεδία των μαχών που οφείλονται κυρίως στην λανθασμένη εκτίμηση του Πούτιν ότι ο πόλεμος θα ήταν σύντομος και έντονος, τις τελευταίες εβδομάδες οι ρωσικές δυνάμεις, προσαρμόζοντας τη στρατηγική τους στα πραγματικά δεδομένα, έχουν αρχίσει να κερδίζουν έδαφος, φέρνοντας σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τις ουκρανικές δυνάμεις σε κάποιες περιοχές.

Επιπρόσθετα «ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επηρεάσει ελάχιστα τις πιο καταστροφικές στρατιωτικές ικανότητες της Ρωσίας. Δεν είναι τα εκσυγχρονισμένα σοβιετικά άρματα μάχης ή η πεπαλαιωμένη αεροπορία της Ρωσίας που απασχολούν περισσότερο τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ. Είναι τα υποβρύχια της Ρωσίας, τα ολοκληρωμένα πυραυλικά συστήματα αεράμυνας, ο ηλεκτρονικός πόλεμος, τα αντιδορυφορικά συστήματα και το πυρηνικό οπλοστάσιο. Αυτές οι δυνατότητες, που έχουν μείνει σχεδόν εντελώς ανέγγιχτες κατά τη διάρκεια του πολέμου, παραμένουν διαθέσιμες στο Κρεμλίνο», σημειώνουν.

Οσον αφορά τις κυρώσεις, αναμφίβολα η Ρωσία αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα, αλλά θα περάσουν μήνες έως ότου να γίνει αισθητός ο αντίκτυπος στους πολίτες της χώρας. «Προς το παρόν τα ταμεία της ρωσικής κυβέρνησης παραμένουν γεμάτα», γράφουν οι Κένταλ-Τέιλορ και Κόφμαν, αναφέροντας ενδεικτικά ότι τον Απρίλιο οι ρωσικές εξαγωγές σημείωσαν αύξηση άνω του 60% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Αλλωστε σε καμία περίπτωση οι όποιες περικοπές δεν πρόκειται να αφορούν, τουλάχιστον αρχικά, τις στρατιωτικές δαπάνες.

 Στη Ρωσία «δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι το καθεστώς του Πούτιν απειλείται άμεσα» καθώς όλες οι αντίθετες φωνές έχουν φιμωθεί ενώ ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού τάσσεται υπέρ του πολέμου.  Ομως στην παρούσα φάση ο ρώσος πρόεδρος καλείται να βρει τρόπους να αποδείξει πως «η Ρωσία εξακολουθεί να είναι μια δύναμη που πρέπει να φοβόμαστε. Αυτό είναι επικίνδυνο. Οσο πιο ευάλωτος αισθάνεται ο Πούτιν, τόσο πιο πιθανό είναι να καταφύγει σε μη συμβατικά μέσα – κυβερνοεπιθέσεις, εκστρατείες παραπληροφόρησης, μυστικές επιχειρήσεις και πυρηνικά όπλα.

»Σε περίπτωση αντιπαράθεσης με το ΝΑΤΟ, η Ρωσία θα έχει λίγες επιλογές, πέρα από την πυρηνική κλιμάκωση. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ουκρανία ή οι δυτικοί υποστηρικτές της θα πρέπει να είναι λιγότερο αποφασιστικοί, καθώς εργάζονται για να αναχαιτίσουν τη ρωσική εισβολή. Δεν πρέπει. Ομως η Αμερική και οι σύμμαχοί της πρέπει να συνεχίσουν να είναι προετοιμασμένοι να διαχειριστούν το φάσμα των προκλήσεων που θέτει η Ρωσία, όσο καταπονημένη και εάν είναι από τον πόλεμο […] θα ήταν συνετό να αποφύγουμε τον θριαμβολογία και τον εφησυχασμό. Ο κ. Πούτιν έκανε ένα λάθος αλλά όχι απαραίτητα μοιραίο. Όπως σημείωσε ο ιστορικός Στίβεν Κότκιν, η Ρωσία έχει μια αξιοσημείωτη ιστορική ικανότητα ανασύστασης. Η σχετικά σύντομη ανάπαυλα της Δύσης από τον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων με τη Ρωσία στον απόηχο του Ψυχρού Πολέμου αποτελεί, μας υπενθύμισε, “μια ιστορική αναλαμπή”. Με άλλα λόγια: η Ρωσία είναι πρόβλημα για τη Δύση και δεν πρόκειται να εξαφανιστεί», καταλήγουν.