Ο εντοπισμός τού χρόνου και του τρόπου που κάποια ζώα έγιναν κατοικίδια είναι, για πολλούς λόγους, μια δύσκολη διαδικασία. Κάθε εύρημα απολιθώματος και κάθε γενετική μελέτη τροποποιεί αυτό που πιστεύαμε ότι γνωρίζουμε για το χρονοδιάγραμμα ή τις συνθήκες υπό τις οποίες συνέβη η εξημέρωση. Ειδικά όσον αφορά τις γάτες, η ιστορία εξακολουθεί να εξελίσσεται. Οι επιστήμονες συνεχίζουν να συζητούν πού και πώς οι αιλουροειδείς φίλοι μας έγιναν για πρώτη φορά οικιακοί μας συντρόφοι. Σήμερα, δύο νέες μελέτες έρχονται να ανατρέψουν όσα πιστεύαμε για την εξημέρωση της γάτας.

Για πολύ καιρό η αρχαία Αίγυπτος θεωρείτο το σημείο εκκίνησης, λόγω της πολύ ιδιαίτερης σχέσης που είχαν αναπτύξει οι Αιγύπτιοι με τις γάτες, η οποία κατέληξε στη θεοποίηση του ζώου.

Ομως η θεωρία αυτή κλονίστηκε μετά την ανακάλυψη ενός τάφου άνω των 9.000 ετών στην Κύπρο, στον οποίο ήταν θαμμένοι ένας άνθρωπος και μια γάτα. Η χρονολογία της ταφής προηγείται όλων των γνωστών αιγυπτιακών αρχείων, υποδεικνύοντας έτσι ότι η εξημέρωση της γάτας θα μπορούσε να είχε ξεκινήσει κάπου αλλού.

Η θεωρία που αναπτύχθηκε ήταν ότι τα συμπαθή αιλουροειδή ακολουθούσαν τους πρώτους αγρότες, με αποτέλεσμα, σταδιακά, να  προσαρμοστούν στον τρόπο ζωής τους, σε μια διαδικασία αυτοεξημέρωσης.

Ευρωπαίοι ερευνητές πραγματοποίησαν πρόσφατα δύο μελέτες που ανατρέπουν εκ νέου τα δεδομένα. Οπως αναφέρει σε δημοσίευμα του το περιοδικό Discover, οι δύο ανεξάρτητες μεταξύ τους μελέτες συμφωνούν ότι η γάτα που ενταφιάστηκε μαζί με τον άνθρωπο στην Κύπρο ανήκει σε ένα είδος αγριόγατας – και όχι σε εξημερωμένο κατοικίδιο.

Ετσι, και με δεδομένο ότι προηγούμενες γενετικές αναλύσεις έχουν δείξει ότι τα σημερινά είδη εξημερωμένων γατών κατάγονται από ενδημικά είδη αγριόγατων της βόρειας Αφρικής, οι ερευνητές επέστρεψαν στην αρχική θεωρία, που υποδεικνύει ως τόπο εξημέρωσης των γατών την Αρχαία Αίγυπτο.

H θέα και οι ναοί

Η νέα θεωρία που ρίχνουν στο τραπέζι οι ερευνητές είναι ότι η εξημέρωση της γάτας σχετίζεται με τη συνήθεια των αρχαίων Αιγυπτίων να τις θυσιάζουν σε λατρευτικές τελετές της Μπαστέτ, μιας γατόμορφης θεότητας της προστασίας, της ευχαρίστησης και της καλής υγείας.

Η ανάγκη για προσφορά μουμιοποιημένουν γατών στην Μπασέτ, σύμφωνα με τη νέα θεωρία, οδήγησε τους Αιγύπτιους σε μια μαζική εκτροφή αιλουροειδών σε περιοχές όπου υπήρχαν ναοί της θεότητας. Αρα, η εξημέρωση της γάτας δεν ξεκίνησε για  λόγους συντροφικότητας, αλλά για καθαρά πρακτικούς θρησκευτικούς λόγους.

Ωστόσο οι περιοχές όπου υπήρχαν ναοί της Μπαστέτ ήταν κυρίως αγροτικές, με αποτέλεσμα να είναι έντονη η παρουσία τρωκτικών. Οταν λοιπόν οι γάτες άρχισαν να λειτουργούν ως φυσικοί θηρευτές, οι άνθρωποι άρχισαν πλέον να τις βλέπουν ως χρήσιμα ζώα και να τις ενσωματώνουν στις ζωές τους ως κατοικίδια.

Η σχέση αυτή ισχυροποιήθηκε στο πέρασμα των αιώνων σε τέτοιο βαθμό στην Αίγυπτο, ώστε ενώ η Μπαστέτ απεικονιζόταν αρχικά με κεφάλι λιονταριού, από ένα σημείο και μετά οι Αιγύπτιοι αποφάσισαν να την απεικονίζουν με κεφάλι γάτας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News