Ο,τι επακολούθησε, μετά την ανακοίνωση της Pfizer και της BioNTech όσον αφορά την αναπάντεχα υψηλή αποτελεσματικότητα (τουλάχιστον 90%) του εμβολίου τους κατά του κορονοïού, έδωσε στην παγκόσμια κοινότητα μια πρόγευση του τι επίκειται.

Ενθουσιασμός και ανακούφιση, μεγάλες προσδοκίες, αμφιβολίες και καχυποψία, ανυπόστατες φήμες και θεωρίες συνωμοσίας με τον απερχόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ, για παράδειγμα, να υποστηρίζει παντελώς αβάσιμα (όπως σχεδόν πάντα άλλωστε) ότι η Pfizer εσκεμμένα περίμενε να ολοκληρωθεί η εκλογική αναμέτρηση για να προβεί στην ελπιδοφόρα ανακοίνωσή της, ούτως ώστε να μην επωφεληθεί ο ίδιος. Κάτι αντίστοιχο υποστήριξε επίσης ο Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ αλλά και ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Τεντ Κρουζ.

Τι θα συμβεί, οπότε, όταν καταστεί δυνατή και αρχίσει η μαζική διάθεση του εμβολίου της Pfizer και των υπόλοιπων εμβολίων που βρίσκονται στο τελικό στάδιο κλινικών δοκιμών;  «Χάος και σύγχυση», είχε προβλέψει πριν από έναν μήνα, ερωτηθείς από τους New York Times, ο Γκρέγκορι Πόλαντ, διευθυντής του Vaccine Research Group, στην περίφημη Mayo Clinic του Ρότσεστερ, στη Μινεσότα.

Λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη την πρόβλεψη του κορυφαίου αμερικανού επιστήμονα, η Ρεμπέκα Χάιλγουιλ, δημοσιογράφος του αμερικανικού τεχνολογικού ειδησεογραφικού ιστοτόπου Recode, εστίασε την προσοχή της στην πρόκληση που πολύ σύντομα θα κληθούν να αντιμετωπίσουν το Facebook, το Twitter, το YouTube και τα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Γιατί ενόψει της επικείμενης διάθεσης του εμβολίου της Pfizer είναι σίγουρα πως θα κατακλυστούν από πλήθος σχετικών ειδήσεων και πληροφοριών και σχολίων μέρος των οποίων κατά πάσα πιθανότητα θα είναι παραπλανητικό.

«Ειδικοί στη δημόσια υγεία και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας επισήμαναν ότι οι εταιρείες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να αναμένουν πως οι κοινότητες που τάσσονται κατά των εμβολίων θα χρησιμοποιήσουν τις πλατφόρμες τους για να εκμεταλλευτούν τις κατανοητές ανησυχίες των ανθρώπων σχετικά με έναν πιθανό εμβόλιο κατά της Covid-19.  Ταυτόχρονα, πολλοί θα μπερδευτούν και θα απογοητευθούν από τη διανομή του εμβολίου και κάποιοι θα θυμώσουν όταν θα δουν άλλους να εμβολιάζονται πριν από αυτούς. Αυτό θα συμβεί εν μέσω θεωριών συνωμοσίας και άλλων ψευδών πληροφοριών που έχουν ήδη διοχετευτεί για πιθανά εμβόλια κατά της Covid – 19», προειδοποιεί η αμερικανίδα δημοσιογράφος, επισημαίνοντας τον κίνδυνο να προκύψει τελικά «ένα πάρα, πάρα πολύ πολύπλοκο χάος».

Στο κείμενό της αναγνωρίζει πως το Facebook, το Twitter και το YouTube προέβησαν σε κάποιες ενέργειες για να αποφύγουν τα χειρότερα, προγραμματίζοντας, για παράδειγμα, τους αλγορίθμους τους να αναδεικνύουν αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης και ενημέρωσης – τοπικούς αξιωματούχους, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων των ΗΠΑ ή τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Και όπως συνέβη κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους της πανδημίας και της προεκλογικής εκστρατείας στις ΗΠΑ, έτσι και τώρα τα κορυφαία μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναμένεται πως είτε θα επισημαίνουν είτε θα ακυρώνουν τις αναρτήσεις με παραπλανητικό περιεχόμενο. Ωστόσο ενδέχεται τα μέτρα αυτά να αποδειχθούν ανεπαρκή.

«Εχουμε έναν νέο ιό ο οποίος συνδέεται με ένα νέο εμβόλιο το οποίο συνδέεται με έναν νέο τρόπο ζωής – αυτά είναι πάρα πολλά νέα πράγματα για τους ανθρώπους. Πιστεύω πως η εναντίωση προς ένα εμβόλιο κατά της Covid – 19 θα είναι πρωτοφανούς κλίμακας», υποστήριξε, μιλώντας στο Recode, η Ιζαμπελ Τζέραρντ, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ με ειδίκευση στα ψηφιακά μέσα.  Η Ρεμπέκα Χάιλγουιλ επισημαίνει, όμως, ότι μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα διαδοθούν ευρέως και οι θετικές αναρτήσεις σχετικά με το εμβόλιο και την ανάγκη εμβολιασμού, από φίλους, συγγενείς και γνωστούς αλλά και από διασημότητες και πολιτικούς.

Αλλά θεωρεί επίσης ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να κινηθούν προληπτικά και να αποπειραθούν να προβλέψουν, στο μέτρο του δυνατού, τις αντιπαραθέσεις και τα επίμαχα ζητήματα που ενδεχομένως να προκύψουν, ούτως ώστε ο δημόσιος διάλογος που αναπόφευκτα θα λάβει χώρα στο Διαδίκτυο να είναι όσον το δυνατόν περισσότερο εποικοδομητικός και αξιόπιστος. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να αντισταθούν στον πειρασμό είτε να λογοκρίνουν είτε να στιγματίζουν συλλήβδην όλες τις αμφιβολίες και τις ανησυχίες σχετικά με τα εμβόλια κατά του κορονοïού. Μιλώντας στο Recode «ειδικοί στη δημόσια υγεία σημείωσαν πως ο χώρος για κριτική και αμφιβολίες είναι ζωτικής σημασίας και οι ανησυχίες των ανθρώπων για το εμβόλιο δεν θα πρέπει να αποσύρονται μονομερώς από τις πλατφόρμες».

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι επίσης να ληφθούν μέτρα για την προστασία των χρηστών από τις υπερβολικές προσδοκίες όσον αφορά τη διάθεση ενός ή και περισσοτέρων εμβολίων. «Δεν πρόκειται να συμβεί κάτι μαγικό. Ο τρόπος που παρουσιάστηκε το εμβόλιο ήταν του τύπου “απλά περιμένετε έως της τη στιγμή που θα έχουμε ένα εμβόλιο και μετά μπορούσε να επιστρέψουμε στη φυσιολογική ζωή”. Αυτή μάλλον δεν είναι μια ρεαλιστική προσδοκία», εξήγησε η Τζένιφερ Ράικ, επίσης κοινωνιολόγος από το Πανεπιστήμιο του Ντένβερ στο Κολοράντο.

Πέρα, όμως, από το να μετριάσουν τις προσδοκίες των ανθρώπων για το πρώτο εμβόλιο, θα πρέπει επίσης  να προετοιμαστούν για το είδος των αποριών και των ερωτηματικών που θα γεννηθούν σε εκατομμύρια ανθρώπους όταν αρχίσουν οι μαζικοί εμβολιασμοί, δημιουργώντας ένα υγιές περιβάλλον εντός του οποίου οι χρήστες θα μπορούν να εκφράζουν ανοιχτά τις όποιες ανησυχίες και αμφιβολίες τους.

«Αναπόφευκτα ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που πρέπει να κάνουν οι εταιρείες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι να συμβάλουν στο να καταστεί η γόνιμη αντιπαράθεση για το εμβόλιο επιτακτική ανάγκη για τη δημόσια υγεία […] η παραπληροφόρηση δεν πρόκειται να εξαφανιστεί, ακόμη και στην περίπτωση που απαγορευθεί από τις εταιρείες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά προετοιμάζοντας τους ανθρώπους για μια πολύπλοκη και μακρά διαδικασία διανομής του εμβολίου και αυξάνοντας τις ακριβείς ενημερώσεις για τη δημόσια υγεία, αυτές οι εταιρείες μπορούν να κάνουν τη διαφορά».

Σε αυτήν τη διαδικασία προετοιμασίας των πολιτών ενόψει της επικείμενης κυκλοφορίας του πρώτου εμβολίου κατά του κορονοïού και της σταδιακής έναρξης των μαζικών εμβολιασμών θα πρέπει, φυσικά, να συμμετάσχουν και οι εθνικές κυβερνήσεις.

Σε κείμενό της που δημοσιεύτηκε στον Guardian, η Μελίντα Μιλς, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Nuffield College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, επισημαίνει πως με που αρχίσει η παροχή του εμβολίου θα πρέπει να αρχίσει επίσης ένας δημόσιος διάλογος με πρωτοβουλία των κυβερνήσεων, όχι μόνο στο Διαδίκτυο αλλά και σε τοπικό επίπεδο, με πρωτεργάτες ανθρώπους που γνωρίζουν τις κοινότητές τους.

«Τα μηνύματα πρέπει να ταιριάζουν με τα καθημερινά βιώματα και να είναι ελκυστικά και προσαρμοστικά. Στο πλαίσιο του διαλόγου θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι θεμιτοί φόβοι και οι ανησυχίες του κόσμου, όχι μόνον να αντικρουστούν με αδιάσειστα στοιχεία οι ακραίοι ισχυρισμοί όλων όσοι εναντιώνονται στα εμβόλια. Δίχως έναν ελκυστικό και επικοινωνιακό σχεδιασμό, η επιστημονική πρόοδος που σημειώθηκε κατά την ανάπτυξη του εμβολίου της Pfizer και της BioNTech και των εμβολίων που αναμένονται, θα πάει χαμένη», εξήγησε η κ. Μιλς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News