Δε χρειάζεται να δεις σίριαλ του ’77 για να θυμηθείς πώς ήταν το Niva. Μπαίνεις στο σχεδόν αγροτικό off-road- της Lada και το ζεις σε πραγματικό χρόνο. Δεν υπάρχουν ανέσεις. Ναι, το έγραψα λάθος. Δεν βάζεις τη λέξη «άνεση» στην ίδια πρόταση με το όνομά του. Είναι εννοιολογική σύγχυση. Επίσης, δεν υπάρχει τίποτα από όσα ξέρεις για ένα αυτοκίνητο. Πλαστικά από τάπερ, φινίρισμα νεάντερταλ, κύλιση τρακτέρ.

Οπως, επίσης, δεν βάζεις το γνωστό «SUVοειδές» τυπικό τάργκετ γρουπ ανθρωπότυπων. Το Niva δεν έκανε για να πηγαινοέρχεσαι στα ακριβά προάστια της πόλης – θα εισέπραττες τη χλεύη. Δεν ήταν για ταξίδι – κατέληγες με ασπιρίνες. Δεν ήταν για να βγάλεις γκόμενα. Το Niva ήταν άλλου παπά ευαγγέλιο. Ορθοδόξου μεν -καθότι ρώσικων καταβολών-, «παλαιοημερολογίτικου» δε – καθότι αλλεργικό στον κομφορμισμό. Βγαλμένο από τα σπλάχνα ενός σοβιετικού πριμιτίφ, αδιάφορο για κοινωνικά κλισέ και τον αυτοκινητικό καθωσπρεπισμό.

Ίσως λίγοι θυμούνται πως κάτω από το τετράγωνο, ντεπασέ αμάξωμά του βρισκόταν το πάλαι ποτέ Fiat 124. Και ίσως έχει περάσει στα ψιλά των στατιστικών ότι είναι το μακροβιότερο τετρακίνητο αυτοκίνητο στην αρχική του μορφή. Ναι, γιατί το Niva βγαίνει ακόμη. Σαράντα ένα συναπτά έτη, με μερικές μικροβελτιώσεις (ταμπλό, ποτηροθήκες, υπολογιστής ταξιδίου – τι είπες τώρα;) και ένα ρυπογόνο, παλιό μοτέρ μόλις 83 ίππων αλλά 226 g/C02. Δεν έχει σημασία. Στης Ρωσίας τα λιβάδια, τόσα χρόνια τώρα, έχει βγάλει ασπροπρόσωπο κόσμο και κοσμάκη. Και όχι μόνο εκεί. Παντού. Ως όχημα του στρατού, σε ναυαγοσώστες, όχημα βοήθειας σε κατσάβραχα, κάνει και για σακιά με πατάτες. Παντού, λέμε.

Καμιά φορά, διασχίζοντας την ελληνική επαρχία (εντάξει, προ καραντίνας), το μάτι μου έπεφτε σε κάτι απαρχαιωμένα Niva. Βρώμικα, εργατικά, τίμια. Το ξέρουν και οι πέτρες: με το Niva δεν μένεις ποτέ. Περνάς από οπουδήποτε. Δεν μασάς στα δύσκολα. Άσε τα ηλεκτρονικά να παλεύουν με τα σοφιστικέ τσιπάκια τους. Εδώ υπάρχει ένα εργαλείο ορίτζιναλ όσο και ο πραγματικός τύπος από τη Xώρα του Μάρλμπορο με τον κόκκινο σβέρκο, τα χοντροκομμένα δάχτυλα και το ταλέντο της επιβίωσης. Και δεν αναφέρομαι στο μοντέλο της διαφήμισης τσιγάρων. Αλλά στον αρχετυπικό μάγκα.

Μέχρι και σήμερα η AvtoVaz, η ρώσικη εταιρεία που επανέκτησε τα δικαιώματα από τη General Motors και λειτουργεί σε συνεργασία με τη Renault, συνεχίζει να το κατασκευάζει στο εργοστάσιο του Τολιάτι (ναι, έτσι βαφτίστηκε επί Σοβιετίας, προς τιμήν του ιστορικού ηγέτη του ιταλικού ΚΚ Παλμίρο Τολιάτι) ,μίας πόλης του 1737, προς τα νότια της αχανούς υπερδύναμης. Όμως μίας υπερδύναμης που, για την ώρα, δεν έχει καταφέρει να εμπλουτίσει την παραγωγή  της με εξελιγμένη, ανταγωνιστική και επίκαιρη αυτοκινητοβιομηχανία.

Η πλειοψηφία των αυτοκινήτων που βλέπει κανείς είναι ξένες εισαγόμενες μάρκες. Και τα αυτοκίνητα που κατασκευάζονται στη Ρωσία προέρχονται από συγκριτικά μικρές εγκαταστάσεις παραγωγής. Για παράδειγμα, η Ford έχει τη μεγαλύτερη τοπική παρουσία, κατασκευάζοντας σχεδόν 70.000 μονάδες, ενώ η κοινή επιχείρηση Chevy Niva της GM με την Avtovaz παράγει περίπου 60.000 μονάδες. Υπογράφονται μεν συμφωνίες, όμως οι αναδιαρθρώσεις γίνονται με αργούς ρυθμούς. Και για μία μεγάλη δύναμη του πλανήτη που εξάγει στρατιωτική τεχνολογία, αεροσκάφη και εξελιγμένα ηλεκτρονικά, το να έχει ακόμη στο στον σταύλο της ένα αδάμαστο, κομμουνιστικού τύπου off-road σαν το Niva μοιάζει περισσότερο με αδυναμία απαγκίστρωσης από το παρελθόν.

Σύμφωνοι, δεν μπορείς να κάνεις κριτική εκ του καναπέ. Αυτοί ξέρουν. Όπως και κάποιοι ορίτζιναλ τύποι στην ελληνική επαρχία που κυκλοφορούν με αυτό το τελείως καλτ, τετράγωνο off-road όπου ξέρουν να βάζουν σωστά τους αντίχειρες.

Πολλοί το έχουν για να γεράσει μαζί τους. Και πού ξέρεις, μπορεί ακόμη να ψιλοβλέπουν σε υπερμεγέθεις κασέτες και κάνα σίριαλ του ’70. Like.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News