Οπως η μόδα, έτσι και η μουσική κύκλους κάνει. Ηχοι που γεννήθηκαν σε άλλες εποχές, κάτω από ιδιαίτερες καλλιτεχνικές και κοινωνικές συνθήκες, αναβιώνουν δεκαετίες αργότερα. Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 το πανκ επανέφερε τον ήχο του ροκαμπίλι σε μια πιο «βρώμικη» εκδοχή. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 οι Oasis και οι Blur ανταγωνίζονταν για την κορυφή των βρετανικών τσαρτς σχεδόν κοπιάροντας τον ήχο των Beatles και Kinks αντίστοιχα.

Τώρα ήρθε η ώρα της ντίσκο, μιας παρεξηγημένης μουσικής σχολής που άνθισε για μια επταετία στα τσαρτς και η μόδα και το lifestyle της έγιναν ανάθεμα για τους οπαδούς της ροκ στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Ομως, όλα τα είδη της ποπ μουσικής κρύβουν κάποια στοιχεία που τους επιτρέπουν κάποια στιγμή να κάνουν τη μεγάλη επιστροφή.

Με τον χορό ενσωματωμένο στη λογική του, ο ρυθμός της ντίσκο ήταν κολλητικός – γέμιζε τις πίστες των κλαμπ, οδηγούσε σε χορευτικούς μαραθώνιους και, όταν παντρεύτηκε με τη γυμναστική, γέννησε τη μόδα του αερόμπικ. Με το πέρασμα των δεκαετιών μπήκε στο ηχητικό χρονοντούλαπο, μέχρι να την «ανακαλύψουν» οι σύγχρονες ντίβες της ποπ.

Στο τρέιλερ της ταινίας «Barbie», που εξελίσσεται σε εμπορικό φαινόμενο της χρονιάς, η γνωστή κούκλα περιγράφει τα σχέδιά της για ένα μεγάλο πάρτι, υπό τους ήχους του τραγουδιού «Dance The Night», της σούπερσταρ, Ντούα Λίπα. Το τραγούδι παρέχει τη γλαφυρή χορογραφία των Barbies, με μια χειρονομία που είναι πολύ γνωστή στους λάτρεις της ποπ μουσικής – το διπλό παλαμάκι της ντίσκο.

Οπως ο ήχος των χορδών του μπάσου της ντίσκο, η κλειστή αντήχηση, ή το ορχηστρικό μπρέικ στη μέση του τραγουδιού, το ρυθμικό αυτό μοτίβο είναι ανιχνεύσιμο μέσα από γενιές της ποπ. Αποτελούμενο από δύο γρήγορα παλαμάκια, που συνήθως έρχονται στο τέλος μιας επαναλαμβανόμενης φράσης τεσσάρων ή οκτώ μπιτ, η μουσική λογική του μοτίβου είναι να συγκεντρώνει την ενέργεια των μπιτ που προηγήθηκαν και να την απελευθερώνει στην επόμενη.

Αλλά το διπλό παλαμάκι έχει μια αίσθηση αναίδειας, χαζομάρας και αμυδρής μαγείας – το μουσικό ισοδύναμο του να κουνάς ένα μαγικό ραβδί με ένα μεγάλο λαμπερό αστέρι στο τέλος του και να βλέπεις την επόμενη φάση του τραγουδιού να εμφανίζεται από το πουθενά.

«Είναι ένα μικρό hook», λέει στην Guardian ο μουσικός διευθυντής και συμπαραγωγός του βρετανικού λευκού φανκ γκρουπ Jamiroquai, Ματ Τζόνσον, αναφερόμενος στο σημείο κάθε τραγουδιού που μένει κολλημένο στο μυαλό του ακροατή. «Σκεφτόμαστε ότι τα hook είναι συνήθως μια συγχορδία των κίμπορντς, ή μια συγχορδία κιθάρας που πιάνει στο αυτί μας, αλλά ορισμένα μοτίβα ντραμς πιάνουν επίσης στο αυτί».

Ο Τζόνσον, που γνώρισε επιτυχία ως τραγουδιστής και συνθέτης του συγκροτήματος The The στη δεκαετία του 1980, επισημαίνει το τραγούδι «Forget Me Nots» του 1982 της Πατρίς Ράσεν ως το κλασσικότερο κομμάτι διπλού χειροκροτήματος. Μια καθυστερημένη επιτυχία, που είχε κριθεί ως αποτυχία από τα στελέχη της δισκογραφικής της, το τραγούδι κέρδισε μια υποψηφιότητα για Grammy για την καλύτερη γυναίκα R&B ερμηνεύτρια, πριν «ανακαλυφθεί» από διαδοχικές γενιές.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ακουγόταν στη σκηνή του τραμπολίνου της ταινίας του Τομ Χανκς «Big», στη δεκαετία του ’90, ήταν η βάση του ομώνυμου τραγουδιού του Γουίλ Σμιθ από την ταινία «Men in Black», και τη δεκαετία του 2020, ακουγόταν σε έναν χορό στο TikTok, όπου οι συμμετέχοντες έκαναν freestyle για μερικές στροφές, πριν επιστρέψουν στο ρυθμικό hook.

Κάθε γενιά που «επισκέπτεται» το τραγούδι, εστιάζει στο διπλό χειροκρότημα. Φυσικά, ο συγκεκριμένος ρυθμός δεν ήταν ανακάλυψη της Ράσεν. Η ντίσκο γεννήθηκε ως παρακλάδι της σόουλ και οι γνώστες θυμούνται το κλασικό φανκ τραγούδι των Rose Royce, «Car Wash» του 1976, που χρησιμοποιεί πολλαπλά παλαμάκια στην εισαγωγή του. Απλά η ντίσκο το βρήκε βολικό για τον τρόπο με τον οποίο οι χορευτές το αντιμετώπιζαν πάνω στην πίστα – αναπαράγοντας το, ή αλλάζοντας το χορευτικό τους μοτίβο.

Το τραγούδι της Ντούα Λίπα δεν επανέφερε απλά το διπλό παλαμάκι της ντίσκο στο συλλογικό ασυνείδητο – δημιούργησε μια μορφή μίνι υστερίας. Νεαροί χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ανταγωνίζονται πόσα περισσότερα τραγούδια με τον συγκεκριμένο ρυθμό θα ανακαλύψουν και θα ποστάρουν στους λογαριασμούς τους.

Ενας χρήστης του Spotify έχει συντάξει μια λίστα αναπαραγωγής 21 ωρών με το διπλό παλαμάκι της ντίσκο, στην οποία συμμετέχουν σύγχρονοι καλλιτέχνες – από τον αμερικανό DJ Diplo μέχρι τη ράπερ Lizzo και την Κάιλι Μινόγκ. Το διπλό παλαμάκι «είναι ένα κλισέ κατά μία έννοια», λέει ο Τζόνσον, «αλλά τα κλισέ γίνονται κλισέ επειδή είναι τόσο αποτελεσματικά».

Για τους νεότερους παραγωγούς, που αναβιώνουν τον ήχο των προηγούμενων ποπ γενιών, απτόητοι από –ή αναζητώντας ενεργά– τα κλισέ, υπάρχει μια νέα λειτουργία για το διπλό παλαμάκι. Είναι σχεδόν σαν μια κλήση και απάντηση μεταξύ κοινού και ερμηνευτών – προκαλεί μια αλληλεπίδραση. Είτε έχεις το ρυθμό μέσα σου, είτε είσαι χαλαρός χορευτής, το διπλό παλαμάκι σου προσφέρει ένα σημείο αναφοράς.

Η αλληλεπίδραση μεταξύ μπάντας, ή καλλιτέχνη, και κοινού, είναι πάντα το ζητούμενο, ειδικά στις συναυλίες. Η σούπερσταρ της κάντρι-ποπ, Τέιλορ Σουίφτ χρησιμοποιεί το διπλό παλαμάκι κατά το δοκούν επί σκηνής. Και οι μύστες της σύγχρονης μουσικής θυμούνται έναν ροκ ύμνο βασισμένο αποκλειστικά στην αλληλεπίδραση του ντράμερ και του κοινού, στο κλασικό «We Will Rock You» των Queen από το 1977 – ένα τραγούδι που χωρίς τα παλαμάκια του κοινού χάνει την ουσία του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News