Οι δίαιτες πάνε και έρχονται σαν τις μόδες. Στις μέρες μας, μία από τις πιο δημοφιλείς είναι η «διαλείπουσα» –ή «διαλειμματική»– νηστεία, δηλαδή ο περιορισμός πρόσληψης τροφής σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Μια διαδεδομένη παραλλαγή της, η «δίαιτα 5-2», απαιτεί από όσους την ακολουθούν να τρώνε είτε πολύ μικρές ποσότητες φαγητού είτε καθόλου, δύο ημέρες την εβδομάδα, χωρίς κανέναν περιορισμό τις υπόλοιπες πέντε.

Δημοσίευμα του Economist αναφέρει ότι η διαλείπουσα νηστεία είναι δημοφιλής και, ως στρατηγική απώλειας βάρους, διαθέτει αρκετά πλεονεκτήματα. Δεν απαιτεί ακριβές ζύγισμα των συστατικών κάθε γεύματος, όπως επιβάλλουν άλλες δίαιτες, ούτε δραστικές αλλαγές στα είδη διατροφής. Παράλληλα, απαιτεί πολύ λιγότερη πειθαρχία, καθώς οι διατροφικοί περιορισμοί αφορούν λίγες ημέρες της εβδομάδας, ή κάποιες ώρες της ημέρας, ενώ ένα μέρος των ωρών που πρέπει να είναι κανείς νηστικός, περιλαμβάνει και τις ώρες που κοιμάται.

Είναι δύσκολο να διαπιστωθεί εάν αυτό μεταφράζεται σε μεγαλύτερη απώλεια βάρους από άλλες δίαιτες. Οι περισσότερες μελέτες αναλύουν περιορισμένα δεδομένα και αποδίδουν μεικτά αποτελέσματα, αλλά οι ειδικοί φαίνεται να συμφωνούν ότι η διαλείπουσα νηστεία λειτουργεί γενικά εξίσου καλά για την απώλεια βάρους με την παραδοσιακή μέθοδο της μέτρησης θερμίδων.

Τελευταία, όμως, αποδίδονται στη διαλειμματική νηστεία και άλλα οφέλη, πέραν της απώλειας βάρους. Κάποιες δοκιμές σε πειραματόζωα υποστήριξαν ότι μπορεί να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής τους έως και 40%. Αλλες μελέτες μιλούν για ενίσχυση μεταβολικών δεικτών που καθυστερούν τη γήρανση του οργανισμού, ενώ κάποιοι τη συσχετίζουν και με μειωμένο κίνδυνο καρκίνου.

Δεν είναι βέβαια ξεκάθαρο το πώς ακριβώς τα επιτυγχάνει όλα αυτά. Σημαντικός παράγοντας φαίνεται να είναι η αυτοφαγία – η διαδικασία με την οποία τα κύτταρα διασπώνται και ανακυκλώνουν μέρη του εαυτού τους. Τα κύτταρα ρέπουν ευκολότερα προς την αυτοφαγία όταν μειώνεται η πρόσληψη τροφής – όπως συμβαίνει στη διάρκεια μιας δίαιτας.

Ταυτόχρονα, η αυτοφαγία φαίνεται να προτιμά να επιτίθεται σε κατεστραμμένα μέρη των κυττάρων – και η συσσώρευση τέτοιων κυτταρικών «απορριμμάτων» είναι ένας από τους πολλούς μηχανισμούς που πιστεύεται ότι αποτελούν τη βάση της επιτάχυνσης του γήρατος.

Οι ειδικοί ελπίζουν ότι όλα αυτά θα μπορούσαν να «λειτουργούν» και στον άνθρωπο, κάτι που φυσικά δεν μπορεί να ερευνηθεί σε πειραματικό επίπεδο. Ετσι οι επιστήμονες βασίζονται σε θεωρητικά δεδομένα, για παράδειγμα στο ότι οι κυτταρικοί μηχανισμοί που ενεργοποιούνται από την έλλειψη τροφής δείχνουν να έχουν διατηρηθεί κατά την εξέλιξη όλων των ειδών.

Εξάλλου, τα συμπεράσματα μελετών που αξιολογούν την διαλειμματική νηστεία με επιμέρους δείκτες υγείας, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη ή τα λιπίδια του αίματος, δεν είναι ξεκάθαρα.

Ο Economist αναφέρει ως παράδειγμα μια τυχαιοποιημένη μελέτη η οποία υποδηλώνει ότι η διαλείπουσα νηστεία βελτιώνει τον μεταβολισμό του λίπους, περισσότερο από τις παραδοσιακές δίαιτες. Μια ανασκόπηση του Απριλίου του 2024 εξέτασε 23 μελέτες και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η διαλείπουσα νηστεία είναι ελαφρώς καλύτερη από τη συνηθισμένη δίαιτα για υπέρβαρους ανθρώπους – όσον αφορά τη βελτίωση των επιπέδων χοληστερόλης και σακχάρου στο αίμα.

Μια άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα, δεν βρήκε καμία σημαντική διαφορά, είτε για την απώλεια βάρους είτε για την καρδιαγγειακή υγεία.

Οι ειδικοί δεν παραλείπουν να επισημάνουν και τους κινδύνους που συσχετίζουν την αυστηρή νηστεία (κατά την οποία η θερμιδική πρόσληψη μειώνεται 40%) με απώλεια μυϊκής μάζας και, πιθανώς, εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News