Η Μαίρη Μαρκογιαννάκη είναι φιλόλογος και διδάσκει σε Γυμνάσιο. Οπως αναφέρει, το επάγγελμά της την προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό και έχει την τάση, αν θεωρεί κάτι ωφέλιμο, να θέλει να το μεταδώσει. Αυτό την ώθησε να δημιουργήσει, μαζί με τον Γεράσιμο Αρτελάρη, την ομάδα «Ζω ένα Δράμα» στο Facebook: «Την ομάδα αυτή σκεφτόμουν καιρό να τη δημιουργήσω, νομίζω από μια διττή ανάγκη. Αφενός να βρω ανθρώπους που να μπορούμε να μιλάμε για το αγαπημένο μας θέμα, να συμφωνούμε, να διαφωνούμε για όσα είδαμε, να αλληλοενημερωνόμαστε για να μη χάνουμε τίποτα που δεν πρέπει να χαθεί. Αφετέρου, η δασκάλα μέσα μου προσπαθούσε να βρει τρόπους να ανοίξει την όρεξη στον κόσμο για θέατρο».

Πολλές σελίδες και ομάδες στα κοινωνικά δίκτυα περιστρέφονται γύρω από το θέατρο. Εκείνο που διαφοροποιεί το «Ζω ένα Δράμα» είναι ότι βάζει στο επίκεντρο τις τρέχουσες παραστάσεις και καλεί τα μέλη του να εκφράσουν άποψη και να μοιραστούν απόψεις: «Σε εμάς ο καθένας μπορεί να γράψει τη γνώμη του και να αναζητήσει κριτικές που έχουν γραφτεί για την παράσταση που τον ενδιαφέρει. Η ειδοποιός διαφορά με άλλες σελίδες και blogs είναι η διάδραση μεταξύ των μελών, η ανταλλαγή απόψεων, το μοίρασμα. Αυτό που ξεχωρίζει σε αυτή την ομάδα είναι ότι διατηρείται ένα πολύ όμορφο κλίμα σεβασμού μεταξύ των μελών της. Η διαφωνία για μια παράσταση γίνεται γόνιμα, χωρίς διάθεση αντιπαράθεσης. Μάλιστα, μεταξύ των μελών μας βρίσκονται πολλοί από τους ηθοποιούς και συντελεστές τους οποίους αφορούν οι κριτικές μας».

Η καθημερινότητα της πόλης έδωσε έμπνευση για τον ευφάνταστο τίτλο: «Οταν ζεις στην Αθήνα, σε αυτούς τους φρενήρεις ρυθμούς, προσπαθώντας να τα προλάβεις όλα, να ανταποκριθείς σε όλους σου τους ρόλους, νομίζω πως μεταξύ σοβαρού και αστείου σού έρχεται πολλές φορές η συγκεκριμένη φράση στο μυαλό. Με το θέατρο συχνά ξορκίζουμε το κακό. Και, φυσικά, υπάρχει και η κυριολεκτική σημασία του δράματος, οπότε ήταν ένα εύλογο λογοπαίγνιο».

Η ομάδα μετράει αρκετά χιλιάδες μέλη στους μόλις επτά μήνες ζωής της και κάτω από τις αναρτήσεις ανοίγονται διάλογοι που καταδεικνύουν ότι το θεατρικό κοινό της χώρας διεκδικεί μια ενεργή θέση στη συζήτηση περί θεατρικού γίγνεσθαι: «Πιστεύω πως προσελκύει το κοινό γιατί, καταρχάς, είναι κάτι που έλειπε. Υπήρχαν και θα υπάρχουν βεβαίως οι επαγγελματίες κριτικοί, αλλά φαίνεται πως εκτιμάται διαφορετικά η γνώμη του θεατή προς θεατή. Ιδίως αν συνοδεύεται από μια κριτική με την οποία μπορείς να καταλάβεις αν ταιριάζει η αισθητική σου ή όχι. Ουκ ολίγες φορές άκουσα κάποιον να περιμένει τις πρώτες κριτικές του “Ζω ένα Δράμα’’ πριν κλείσει εισιτήρια για μια παράσταση».

Ελληνας θεατής θεάτρου: τι αναζητά;

Περιδιαβαίνοντας τις αναρτήσεις της ομάδας μπορεί κανείς να βγάλει συμπεράσματα για το κοινό του ελληνικού θεάτρου. Ρωτάω τη Μαίρη να μου πει τα δικά της, μιας και ως διαχειρίστρια έχει πανοραμική θέα αναρτήσεων και σχολίων: «Το πρώτο συμπέρασμα είναι πως δεν υπάρχει παράσταση που να αρέσει σε όλους. Ακόμη και οι sold-out παραστάσεις δέχτηκαν και αυτές στη σελίδα μας κριτική, πάντα βάσει της προσωπικής αισθητικής του καθενός. Ενα ακόμη συμπέρασμα είναι πως πλέον οι καθαρές κωμωδίες, αυτές που δεν έχουν δεύτερο επίπεδο, προτιμώνται από όλο και μικρότερη μερίδα κοινού. Συνταγή προφανώς και δεν υπάρχει, αλλά φέτος οι παραστάσεις που προσέλκυσαν το ευρύ κοινό ήταν αυτές με υψηλό επίπεδο ενέργειας των ηθοποιών, σύγχρονη υποκριτική προσέγγιση, με στοιχεία σωματικού θεάτρου και σαφές μήνυμα από τον σκηνοθέτη προς τον θεατή».

Γενικά, είμαστε ένας λαός που του αρέσει να ασκεί κριτική και να σχολιάζει τα πάντα. Αυτό είναι κάτι που παρατηρείται παντού. Αραγε το κάνουμε δίκαια ή προτιμούμε μια επιφανειακή προσέγγιση; Η Μαίρη απαντά ως προς τη θεατρική κριτική: «Ενώ έχουμε πολλά μέλη που παρακολουθούν ανελλιπώς τις κριτικές της ομάδας και πηγαίνουν συχνά θέατρο, δεν γράφουν εύκολα τη γνώμη τους επειδή δεν έχουν τις γνώσεις ή δεν το έχουν με το γραπτό, όπως λένε. Αυτό με έχει προβληματίσει και ως εκπαιδευτικό. Μαθαίνουμε στα παιδιά μας να γράφουν αλλά δεν τα μαθαίνουμε να εκφράζονται και να εκτίθενται. Μα, εδώ μιλάμε για τέχνη. Η τέχνη δεν απευθύνεται σε ειδικούς ή επαγγελματίες, αλλά στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Και αυτό είναι που έχει αξία στην ομάδα αυτή, η πολυφωνία, η διαφορετική ματιά του καθενός, που έρχεται να συμπληρώσει τη μεγάλη εικόνα».

Οι αγαπημένες παραστάσεις φέτος

Οπως σημειώνει η Μαίρη Μαρκογιαννάκη, για καμία παράσταση δεν γράφτηκαν μόνο θετικά ή μόνο αρνητικά. Ωστόσο, από τις αγαπημένες των μελών της σελίδας ήταν «Ο Τυχαίος Θάνατος Ενός Αναρχικού», «Οι Παίκτες» και «Η Ανοδος του Αρτούρο Ούι». Μια παράσταση που δίχασε, κυρίως λόγω αισθητικής, ήταν το «Εγκλημα και Τιμωρία: Αθήνα». Σκληρή κριτική δέχτηκαν και οι παραστάσεις «Ρωμαίος και Ιουλιέττα» και «Μια Νύχτα στην Επίδαυρο».

Το θέατρο φέτος μοιάζει να έχει μεγαλύτερη προσέλευση και πολλές παραστάσεις είναι sold-out. Πάντα, βέβαια, τίθεται το ερώτημα αν οι παραστάσεις που γεμίζουν είναι τελικά και αυτές που πραγματικά το κοινό απολαμβάνει περισσότερο ή είναι οι λεγόμενες εμπορικές: «Θεωρώ πως όποιος καταφέρνει και γεμίζει ένα θέατρο για πολύ καιρό κάτι κάνει καλά, τυχαίο δεν είναι. Εχουν παρέλθει οι εποχές που επιθεωρησιακού τύπου παραστάσεις κέρδιζαν το κοινό. Χαίρομαι που οι πιο εμπορικές παραστάσεις κρύβουν πίσω τους πολλή δουλειά. Ο κόσμος το βλέπει και το εκτιμά. Δεν ανέχεται πια τις έτοιμες, χιλιοπαιγμένες λύσεις του εύκολου γέλιου ή της συγκίνησης. Νομίζω πως το αθηναϊκό κοινό βρίσκεται στην πρώτη ώριμη ηλικία του. Ζητάει σοβαρότητα, δουλειά και κάτι να πάρει μαζί του, όχι απλώς να περάσει καλά» λέει η Μαίρη, που φέτος έχει δει πάνω από 60 παραστάσεις.

Ως προς το τι την άγγιξε περισσότερο, αναφέρει ότι για την ίδια υποκριτικά ήταν αποκάλυψη ο Πάνος Βλάχος στο «Ο Τυχαίος Θάνατος Ενός Αναρχικού» και σκηνοθετικά ο Αρης Μπινιάρης στην «Ανοδο του Αρτούρο Ούι». «Τα Φώτα της Πόλης» ήταν μια από τις πιο όμορφες παραστάσεις που έχει δει συνολικά και masterclass συντονισμού θεώρησε την παράσταση «Οι Παίκτες». Πέρα, όμως, από τις μεγάλες παραγωγές, υπήρξαν και μικρότερες που εκτίμησε, όπως «Ο Τόρνος» και το «Garamond 12».

Τα κοινωνικά δίκτυα ως γέφυρα μεταξύ θεάτρου και πολίτη

Το να φέρεις το κοινό κοντά στο θέατρο είναι δύσκολη υπόθεση. Η θεατρική καλλιέργεια λείπει από την παιδεία και γενικότερα από την καθημερινότητα του πολίτη: «Μπορεί να ακούγομαι ρομαντική, αλλά νομίζω πως τα κοινωνικά δίκτυα έχουν τη δύναμη να πολλαπλασιάσουν το καλό. Η θεατρική παιδεία, δυστυχώς, είναι πολύ περιορισμένη και προσφέρεται μονομερώς από τα ελληνικά σχολεία, κυρίως σε επίπεδο μελέτης θεατρικών κειμένων. Από εκεί και πέρα επαφίεται στο μεράκι του εκπαιδευτικού να ζωντανέψει το κείμενο, να γαργαλίσει τους μαθητές του ενσταλάζοντας στοιχεία θεατρικής μαγείας. Μακάρι στο ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου να ενσωματώνονταν μαθήματα θεάτρου, μουσικής, τέχνης. Αλλά αυτό είναι μια μακροπρόθεσμη επένδυση που τα οφέλη της θα φανούν σε βάθος εικοσαετίας, οπότε γιατί να το κάνει κανείς;»

Ο απώτερος σκοπός της Μαίρης Μαρκογιαννάκη είναι η ομάδα που δημιούργησε να γίνει μια γέφυρα μεταξύ του θεάτρου και του πολίτη, όπου κι αν αυτός βρίσκεται: «Καταρχάς, θέλω να φτάσει στα αφτιά όλων όσοι αγαπούν το θέατρο, και δεν μιλώ μόνο για την πρωτεύουσα. Μιλώ για όλη την Ελλάδα. Θα ήθελα ο κόσμος που ταξιδεύει προς Αθήνα, μαζί με την επίσκεψή του στην Ακρόπολη, να έχει επιλέξει να δει και τις παραστάσεις του. Να θεωρείται αυτονόητο, όπως όταν ταξιδεύουμε στο Λονδίνο. Θα ήθελα η ομάδα αυτή να γίνει χώρος συνάντησης ανθρώπων πάνω και κάτω από τη σκηνή, ανθρώπων που παίρνουν τις αποφάσεις και ανθρώπων που βρίσκουν τα χρήματα, έτσι ώστε το θέατρο στην Ελλάδα να λάβει τη θέση που του αξίζει και να πάψει να είναι για λίγους. Ο απώτερος σκοπός είναι να φέρουμε όλον τον κόσμο στο θέατρο».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News