Το προσδόκιμο ζωής για τους Έλληνες είναι τα 78 έτη και για τις Ελληνίδες τα 83. Στη χώρα μας η πρώτη αιτία θανάτου είναι τα ισχαιμικά καρδιοαγγειακά νοσήματα ενώ ακολουθούν οι εγκεφαλοαγγειακές νόσοι, το Αλτσχάιμερ και ο καρκίνος του πνεύμονα. Όσον αφορά τους πρόωρους θανάτους στην Ελλάδα οι βασικές αιτίες είναι οι ίδιες αλλά αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2005 έως και σήμερα τα θανατηφόρα τροχαία παρουσίασαν σημαντική μείωση, με αποτέλεσμα να βρίσκονται, τώρα, στην έκτη (από την τέταρτη) θέση στη σχετική λίστα. Κύριος, όμως, από τους παράγοντες κινδύνου που προκαλούν τους περισσότερους θανάτους και αναπηρίες μαζί, εξακολουθεί να είναι το κάπνισμα, πάνω από την υπέρταση, τις κακές διατροφικές συνθήκες και την παχυσαρκία.

Αυτά και άλλα πολλά αποκαλύπτονται -όχι μόνον για την Ελλάδα αλλά και για άλλες 188 χώρες- στο Global Burden of Diseases, Injuries and Risk Factors Study (GBD). Πρόκειται για ένα check-up της παγκόσμιας υγείας τα αποτελέσματα του οποίου δημοσιεύτηκαν στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση The Lancet. Τριακόσιες εξήντα μία σελίδες γεμάτες πληθώρα στοιχείων και δεδομένων για τις ασθένειες που αφαιρούν τις περισσότερες ανθρώπινες ζωές στον κόσμο, τις μη θανατηφόρες νόσους που επηρεάζουν, ωστόσο, την ποιότητα ζωής, τους παράγοντες κινδύνου της κάθε ασθένειας και τις πιθανότητες επιβίωσης για άνδρες και γυναίκες διαφορετικών ηλικιών που ζουν σε διαφορετικές κοινωνίες.

Οι μελέτες και οι έρευνες των ειδικών ξεκίνησαν το μακρινό 1991 ενώ ανά τακτά χρονικά διαστήματα έδιναν στη δημοσιότητα τα πορίσματά τους. Τώρα οι σχετικές εκθέσεις τους είναι ετήσιες και συμμετέχουν σ’ αυτές περί τους 2.500 ερευνητές από περισσότερες από 130 χώρες. Θα μπορούσε να γίνει λόγος για μια Βίβλο της Δημόσιας Υγείας ανά την υφήλιο τα περιεχόμενα της οποίας έχουν συμβουλευτεί αξιωματούχοι 156 κυβερνήσεων ενώ σύμφωνα με την υπηρεσία Google Scholar (εντοπίζει κείμενα ακαδημαϊκού περιεχομένου) οι αναφορές στις εν λόγω εκθέσεις ξεπερνούν τις επτακόσιες χιλιάδες.

Λιγότεροι θάνατοι παιδιών

Σύμφωνα με την έκθεση του 2016 (δημοσιεύτηκε αυτές τις ημέρες) για πρώτη φορά στη σύγχρονη Ιστορία, οι θάνατοι παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών μειώθηκαν κατά πέντε εκατομμύρια (το 1991 ήταν 11 εκατομμύρια) χάρη στην αρτιότερη εκπαίδευση των μητέρων, την αύξηση των εισοδημάτων σε πολλές χώρες, την περαιτέρω εφαρμογή εκστρατειών εμβολιασμού, τη βελτίωση των υπηρεσιών υγιεινής και η μετατροπή υδάτων ακατάλληλων για τον άνθρωπο σε πόσιμα.

«Ο περιορισμός των θανάτων είναι θεμελιώδης και αποτελεί έναν σημαντικό  στόχο», εξήγησε ο Κρίστοφερ Μάρεϊ, διευθυντής του Institute for Health Metrics and Evaluation στο πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σιάτλ των ΗΠΑ και επικεφαλής αυτής της εκτενέστατης και εξαιρετικά λεπτομερούς μελέτης για την παγκόσμια υγεία. Έσπευσε, ωστόσο, να επισημάνει ότι «είναι εξίσου σημαντικό να καταπολεμηθούν συγκεκριμένοι παράγοντες που προκαλούν την εκδήλωση ασθενειών. Υπάρχει μια τριάδα νοσηρών καταστάσεων που αποτελούν σημαντικό εμπόδιο όσον αφορά την καλή υγεία των ανθρώπων: η παχυσαρκία, οι συρράξεις και οι ψυχικές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης και της κατάχρησης ουσιών», αποκάλυψε ο αμερικανός επιστήμονας.

Η νοσηρή τριάδα

Ένας από τους πιο ανησυχητικούς παράγοντες κινδύνου σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η υπέρμετρη αύξηση του βάρους και του όγκου του σώματος. Ο αριθμός των ασθενειών που σχετίζονται με την παχυσαρκία αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς ενώ παρατηρείται σε όλα τα κοινωνικο-δημογραφικά επίπεδα με την νοσηρή αυτή κατάσταση να κατατάσσεται στην τέταρτη θέση μεταξύ των παραγόντων που αφαιρούν χρόνια ζωής, πίσω από την αρτηριακή υπέρταση, το κάπνισμα και τον διαβήτη.

Ιδιαίτερη μνεία γίνεται επίσης στις ένοπλες συγκρούσεις και την τρομοκρατία καθώς ο αριθμός των θανάτων που οφείλονται σ’ αυτές τις δύο αιτίες έχει διπλασιαστεί τα τελευταία δέκα χρόνια. Δεν πρέπει επίσης να λησμονούνται και οι όποιες, αρνητικές για τη δημόσια υγεία, μακροχρόνιες συνέπειες όσον αφορά τη σωματική και την ψυχική υγεία όλων όσοι έχουν υποστεί την επίδραση ανάλογων γεγονότων. Ολοένα και περισσότεροι είναι και οι άνθρωποι που υποφέρουν από ψυχικές ασθένειες, οι οποίες σε συνδυασμό με την κατάχρηση ουσιών, αποτελούν σημαντική απειλή για τη υγεία ανθρώπων απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα και όλων των εισοδημάτων, ακόμα και στις πιο ανεπτυγμένες και πλούσιες χώρες στον κόσμο.

Διαβήτης, κάπνισμα αλλά και τροχαία

Τα κάθε άλλο παρά καθησυχαστικά στοιχεία που αποκαλύπτονται στην έρευνα είναι πολλά. Ένα απ’ αυτά έγκειται στο γεγονός ότι μέσα σε λιγότερο από μία τριακονταετία (από το 1990 έως και σήμερα) οι μη μεταδιδόμενες ασθένειες (που χαρακτηρίζονται και ως χρόνιες και εκφυλιστικές) φέρουν την ευθύνη για το 72% όλων των θανάτων στο κόσμο, την ώρα το 1990 το ποσοστό ήταν 58 τοις εκατό. Ο διαβήτης, για παράδειγμα, την τελευταία δεκαετία «ανέβηκε» από την 17η στην 9η θέση ως αιτία θανάτου στις χώρες χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων.

Ένα άλλο στοιχείο αφορά το κάπνισμα. Αποτελεί αιτία θανάτου 7,1 εκατ. ανθρώπων τον χρόνο ενώ σε περισσότερες από 100 χώρες συγκαταλέγεται μεταξύ των βασικών παραγόντων όσον αφορά την απώλεια χρόνων ζωής. Πέρα από το κάπνισμα, κύριες αιτίες πρόωρων θανάτων ανά την υφήλιο είναι επίσης τα ισχαιμικά καρδιακά νοσήματα, τα εγκεφαλοαγγειακά νοσήματα, οι λοιμώξεις της κατώτερης αναπνευστικής οδού, η διάρροια αλλά και τα τροχαία δυστυχήματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News