«Μπορεί η Ευρώπη να αποκρούσει μόνη της μια ρωσική επίθεση;». Το ερώτημα αυτό, που δεν ανήκει πλέον στη σφαίρα της φαντασίας, διερευνά σε εκτενή ανάλυσή του το Politico. Αν ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ο Ντόναλντ Τραμπ (κάτι που πλέον δεν αποκλείεται καθόλου), το ερώτημα είναι τι θα συμβεί αν τηρήσει αυτό που φέρεται να έχει δηλώσει στους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης: ότι δεν θα έρθει σε βοήθεια της Γηραιάς Ηπείρου εάν αυτή δεχθεί επίθεση.

Για την Ευρώπη, η αντιστροφή δεκαετιών υπο-επένδυσης στον στρατό και η οικοδόμηση μιας βιομηχανικής βάσης θα απαιτούσε τεράστια χρηματικά ποσά και χρόνο: από πέντε έως 10 χρόνια. Στο πλαίσιο αυτό, το Politico διερευνεί ποιες δυνατότητες έχει αυτή τη στιγμή η Ευρώπη και τα σχέδιά της για την ενίσχυσή των δυνάμεών της, «συμπεριλαμβανομένης της συζήτησης σε ορισμένες χώρες για την ανάγκη δικών τους, ανεξάρτητων πυρηνικών αποτρεπτικών μέσων».

Εξετάζει, λοιπόν, ο ιστότοπος ένα υποθετικό (το τονίζουμε) σενάριο, σύμφωνα με το οποίο ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αποφασίζει να χτυπήσει την Εσθονία:

♦ Εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες της Ρωσίας εκτοξεύουν χιλιάδες βλήματα και στη συνέχεια εισβάλλουν στην ανατολική Εσθονία.

♦ Τα πρώτα στρατεύματα του Πούτιν πλήττονται από τη δύναμη του ΝΑΤΟ, που αποτελείται από 2.200 στρατιώτες διαφόρων χωρών υπό την ηγεσία της Βρετανίας, καθώς επίσης από 10.000 εσθονούς στρατιώτες και τοπικούς εθελοντές.

♦ Οι αμυνόμενοι υποχωρούν μπροστά στην υπεροπλία και τους αριθμούς των στρατιωτών του εισβολέα, αλλά έχουν ήδη επιτελέσει τον ρόλο για τον οποίο προορίζονταν: «Τα διεθνή στρατεύματα τοποθετήθηκαν εκεί λιγότερο ως μάχιμη δύναμη παρά ως ένα τριπλό συρματόπλεγμα» εξηγεί το Politico.

♦ Η θρασύτατη επίθεση της Ρωσίας αφήνει άφωνη την Ευρώπη και οι ΗΠΑ δεν δείχνουν διάθεση να βοηθήσουν. Ο Τραμπ έχει ανακατευθύνει τα περισσότερα αμερικανικά στρατεύματα στον Ινδικό και στον Ειρηνικό Ωκεανό και ούτως ή άλλως έχει ήδη δώσει σήμα στον Πούτιν ότι δεν θα τον ενοχλούσε τόσο πολύ μια επιθετική ενέργεια στη Βαλτική.

♦ Μέσα σε λίγες ημέρες η Ρωσία ελέγχει πια την ανατολική Εσθονία, όπου ζει μεγάλο μέρος της ρωσικής μειονότητας της χώρας. Το Κρεμλίνο δηλώνει ότι η περιοχή έχει επιστρέψει στη μητέρα πατρίδα και επεκτείνει την πυρηνική του ομπρέλα πάνω από τα νεοαποκτηθέντα εδάφη.

♦ Η Ευρώπη ζυγίζει το δίλημμα: να διακινδυνεύσει πυρηνικά αντίποινα για ένα τμήμα της ανατολικής Εσθονίας ή να μην κάνει τίποτα; Στη δεύτερη περίπτωση χαρίζει στον Πούτιν μια εύκολη νίκη, μετατρέποντας τις εγγυήσεις ασφαλείας του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ περί συλλογικής άμυνας σε κουρελόχαρτο.

«Ο Πούτιν και η Ρωσία ξέρουν ότι δεν μπορούν να νικήσουν το ΝΑΤΟ στρατιωτικά, μπορούν να το νικήσουν μόνο πολιτικά, καθιστώντας ουσιαστικά περιττό το άρθρο 5» σημειώνει ο Εντ Αρνολντ, ερευνητής για την ευρωπαϊκή ασφάλεια στη βρετανική δεξαμενή σκέψης Royal United Services Institute (RUSI).

Ο Αντόνιο Μισιρόλι, πρώην βοηθός του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, σημειώνει ότι μια κατάσταση «όπου οι αμερικανικές εγγυήσεις δεν θα αποσύρονταν αλλά απλώς θα αμβλύνονταν ή θα ήταν αβέβαιες» θα μπορούσε να βάλει το Κρεμλίνο στον πειρασμό να κινηθεί εναντίον μιας ευάλωτης χώρας όπως η Εσθονία.

Ο αυξανόμενος κίνδυνος που διαπιστώνουν οι αναλυτές έχει ήδη οδηγήσει σε εκκλήσεις από διάφορες κατευθύνσεις προς την Ευρώπη, να προετοιμαστεί πριν να είναι πολύ αργά. «Υπάρχει τώρα ένα παράθυρο που μπορεί να διαρκέσει ένα, δύο, ίσως και τρία χρόνια, κατά τη διάρκεια του οποίου πρέπει να επενδύσουμε ακόμη περισσότερο σε μια ασφαλή άμυνα» προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ο επικεφαλής των νορβηγικών ενόπλων δυνάμεων Ερικ Κριστόφερσεν.

Οι περισσότεροι αναλυτές τονίζουν ότι χωρίς τις ΗΠΑ, η ΕΕ δεν διαθέτει ούτε τον στρατιωτικό εξοπλισμό ούτε το ανθρώπινο δυναμικό για να αντιμετωπίσει τη Μόσχα σε μια σύγκρουση υψηλής έντασης. Αν το Κρεμλίνο εισέβαλλε αύριο, οι ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις θα αντιμετώπιζαν έναν ρωσικό στρατό ταλαιπωρημένο και αιματοβαμμένο από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος όμως παραμένει ακόμα μια ισχυρή πολεμική δύναμη, τονίζει το Politico.

«Πέρυσι ο Πούτιν αύξησε το μέγεθος του ρωσικού στρατού (συμπεριλαμβανομένων των εφέδρων) σε 3,3 εκατομμύρια, προσθέτοντας 170.000 άτομα προσωπικό, με περισσότερους από 600.000 να πολεμούν τώρα στην Ουκρανία» σημειώνει ο ιστότοπος.

Παρά τις απώλειες στο πεδίο της μάχης, η Ρωσία εξακολουθεί να ξεπερνά τις ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ σε αριθμό (αν και όχι σε ποιότητα) αρμάτων μάχης, συστημάτων πυροβολικού και αεροσκαφών. Επισήμως, το Κρεμλίνο θα δαπανήσει εφέτος το 4,4% του ΑΕΠ για την Αμυνα, αν και το πραγματικό ποσοστό είναι πιθανότατα πολύ υψηλότερο.

Χωρίς την Ουάσινγκτον η Ευρώπη θα ήταν πιθανότατα σε πολύ δύσκολη θέση. Οι ΗΠΑ διαθέτουν περίπου 100.000 στρατιώτες που σταθμεύουν στην Ευρώπη, περίπου το ένα τρίτο στη Γερμανία, καθώς και μια μικρή αλλά αυξανόμενη παρουσία στην Πολωνία. «Το τίμημα του αμερικανικού απομονωτισμού για την Ευρώπη και τον κόσμο είναι ένας παγκόσμιος πόλεμος. Αυτό είναι ένα μάθημα Ιστορίας» δήλωσε ο Ολεκσάντρ Μερέζκο, ουκρανός βουλευτής και επικεφαλής της επιτροπής εξωτερικών σχέσεων του Κοινοβουλίου.

Τι θα βρει όμως μπροστά του ο Πούτιν αν κάνει την κίνηση; Το Politico βάζει κάτω τα δεδομένα:

—Το ΝΑΤΟ έχει δημιουργήσει δυνάμεις εμπροσθοφυλακής στα κράτη της πρώτης γραμμής. Η μεγαλύτερη από αυτές θα είναι στη Λιθουανία (μεταξύ άλλων, 4.800 γερμανοί στρατιώτες έως το 2027).

—Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές χώρες μάλλον δεν θα μπορούσαν καν να μεταφέρουν ενισχύσεις στη Βαλτική αρκετά γρήγορα για να υποστηρίξουν τις εκεί δυνάμεις. Και οι αριθμοί έχουν μειωθεί. Μεταξύ 1989 και 2022 ο αριθμός του στρατιωτικού προσωπικού της ΕΕ μειώθηκε από 3,4 σε 1,3 εκατομμύρια.

—Μετά την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, οι χώρες της Βαλτικής και της Σκανδιναβίας επέστρεψαν στην επιστράτευση στρατευμάτων. Η Λιθουανία επανέφερε την επιστράτευση το 2015, η Σουηδία το 2017 και η Λετονία το 2023. Στην Εσθονία οι πολίτες εκπαιδεύονται τακτικά για μια ρωσική εισβολή.

—Ο στρατός της Πολωνίας κυμαίνεται εδώ και καιρό γύρω στις 100.000 άτομα, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να αυξάνεται. Η προηγούμενη κυβέρνηση ήθελε να τον αυξήσει σε 300.000, αλλά η νέα κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ είναι πιο προσεκτική σε ό,τι αφορά τους αριθμούς.

—Η Γερμανία διαθέτει 183.150 άτομα ενεργό προσωπικό, η Γαλλία 303.750 και το Ηνωμένο Βασίλειο 150.350 στρατιωτικούς.

—Η Φινλανδία συγκαταλέγεται στις ευρωπαϊκές χώρες που είναι πιο προετοιμασμένες για μια αντιπαράθεση με τη Μόσχα. Μια χώρα 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων διαθέτει 900.000 πολίτες με βασική στρατιωτική εκπαίδευση.

Το Politico κακώς παραλείπει την Ελλάδα, ένα από τα μέλη του ΝΑΤΟ που ξοδεύουν τα περισσότερα (ως προς το ΑΕΠ), διαθέτει ισχυρή αεράμυνα και Πολεμικό Ναυτικό. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα armedforces.co.uk, το στρατιωτικό προσωπικό της χώρας μας περιλαμβάνει 90.000 ενεργούς στρατιωτικούς, 30.000 κληρωτούς, συν περίπου 150.000 εφέδρους σε ετοιμότητα.

Σε κάθε περίπτωση, η μετάβαση σε πολεμική ετοιμότητα για την Ευρώπη θα απαιτούσε τεράστια χρηματικά ποσά, πολύ περισσότερα στρατεύματα στην ανατολική πλευρά της, αυξημένο συντονισμό μεταξύ των πρωτευουσών, και τη στήριξη της κοινής γνώμης.

Οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα πρέπει επίσης να αποφασίσουν αν θέλουν οι Βρυξέλλες να διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο στην Αμυνα. Εξετάζοντας ακόμη και την ιδέα του κοινού δανεισμού της ΕΕ για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Γηραιάς Ηπείρου, που υποστηρίζει η Γαλλία.

Ενα μεγάλο κεφάλαιο είναι τα πυρηνικά όπλα, που αποτελούν το απόλυτο αποτρεπτικό μέσο. Τι θα κάνει η Ευρώπη χωρίς την πυρηνική ομπρέλα των ΗΠΑ; «Η Ευρώπη δεν έχει τη δυνατότητα να παρέχει πυρηνική αποτροπή με τον τρόπο που το κάνουν οι ΗΠΑ, σε όγκο ή σε εμβέλεια» δηλώνει o Νιλ Μέλβιν, ερευνητής της βρετανικής δεξαμενής σκέψης RUSI.

Η Γαλλία και η Βρετανία διαθέτουν πυρηνικά όπλα, αλλά το πόσα ακριβώς θα μπορούσαν να θέσουν στην υπηρεσία των συμμάχων τους και υπό ποιες συνθήκες είναι ένα ανοιχτό ερώτημα, σύμφωνα με την Καμίλ Γκραντ, πρώην βοηθό του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ και νυν συνεργάτιδα πολιτικής στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.

Οπως σημειώνει το Politico, το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει περίπου 200 πυρηνικές κεφαλές, τις οποίες συνεισφέρει εν μέρει στην άμυνα του ΝΑΤΟ. Η Γαλλία διαθέτει περίπου 300, αλλά δεσμεύονται μόνο για την εθνική άμυνα. Αυτόν τον μήνα, ο σημαίνων γάλλος εμπειρογνώμονας της άμυνας και της ασφάλειας Ζαν-Ντομινικ Μερσέ δήλωσε ότι η Γαλλία θα πρέπει να «μοιραστεί» με κάποιον τρόπο τα πυρηνικά της όπλα με τους ευρωπαίους συμμάχους, με τον ίδιο τρόπο που το κάνει η Ουάσινγκτον.

Ο ιστότοπος προσθέτει πως αυτή είναι μια ιδέα που ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υπαινίχθηκε πριν από μερικά χρόνια, αλλά ποτέ δεν διερευνήθηκε σοβαρά. Την Τετάρτη (24/1) ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ηγέτης του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), στο οποίο ανήκει και η Νέα Δημοκρατία, δήλωσε ότι αυτή είναι μια συζήτηση που οι Ευρωπαίοι πρέπει να επαναλάβουν.

«Ο Μακρόν προσφέρθηκε πριν από πολύ καιρό, ειδικά στους Γερμανούς, να εξετάσει πώς η γαλλική πυρηνική ομπρέλα θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο» δήλωσε ο Βέμπερ. «Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να αξιοποιήσουμε αυτή την προσφορά του Μακρόν» πρόσθεσε.

Το ερώτημα κατά το Politico είναι αν «μπορεί πραγματικά να βασιστεί κανείς στο Παρίσι ή στο Λονδίνο ότι θα διακινδυνεύσουν έναν πυρηνικό πόλεμο ώστε τα ρωσικά στρατεύματα να μην προελάσουν στο Ταλίν ή στη Βαρσοβία».

Η αβεβαιότητα κάνει τους ευρωπαίους ηγέτες να ψάχνουν και άλλες επιλογές. Για παράδειγμα, τον Δεκέμβριο, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των Πρασίνων της Γερμανίας, Γιόσκα Φίσερ, δήλωσε ότι η ΕΕ χρειάζεται τα δικά της πυρηνικά.

Εύκολες απαντήσεις δεν υπάρχουν, ωστόσο αν η Ουκρανία πέσει στα χέρια του Πούτιν με την Αμερική απούσα, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η Ευρώπη είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τον εαυτό της.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News