Την Τετάρτη ο Βλαντίμιρ Πούτιν έστειλε νέο απειλητικό μήνυμα στη Δύση, για πολλοστή φορά τα δύο τελευταία χρόνια, σχετικά με τη χρήση πυρηνικών όπλων.

Ο ρώσος πρόεδρος ανακοίνωσε ότι έχουν προταθεί αλλαγές στο πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας . Προειδοποίησε ότι η χώρα του μπορεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα σε περίπτωση «μαζικής εξαπόλυσης» αεροπορικών επιθέσεων και ότι κάθε επίθεση που εξαπολύεται από μια μη πυρηνική χώρα, η οποία ωστόσο στηρίζεται από μια πυρηνική δύναμη, μπορεί να θεωρεί κοινή επίθεση και των δύο εναντίον της Ρωσίας.

Το παραπάνω σχόλιο ήταν μια σαφής αναφορά στην Ουκρανία και στους πυρηνικά εξοπλισμένους Δυτικούς συμμάχους της, τη Βρετανία, τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η εξέλιξη αυτή έρχεται τη στιγμή που η Ουκρανία προσπαθεί να πείσει τους συμμάχους της να της επιτρέψουν να χρησιμοποιήσει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς κατά του ρωσικού εδάφους, μια προοπτική που έχει ήδη οδηγήσει ρώσους αξιωματούχους στο να απειλήσουν τη Δύση με πυρηνικά πλήγματα.

Η αλλαγή «θα πρέπει να θεωρηθεί συγκεκριμένο μήνυμα» δήλωσε ο εκπρόσωπος του ρώσου προέδρου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ερωτηθείς από δημοσιογράφους. «Είναι ένα μήνυμα που προειδοποιεί αυτές τις χώρες για τις επιπτώσεις της συμμετοχής σε μια επίθεση εναντίον της χώρας μας με διάφορα μέσα, όχι απαραίτητα πυρηνικά».

Ο Πεσκόφ απαντούσε σε ερώτηση για τον τρόπο με τον οποίο «μη φιλικές» χώρες πρέπει να αξιολογήσουν την αλλαγή αυτή – ένας όρος που συχνά χρησιμοποιείται ως αναφορά στις Δυτικές χώρες. «Φυσικά, η πυρηνική αποτροπή προσαρμόζεται για να ληφθούν υπόψιν τα στοιχεία των εντάσεων που εξελίσσονται στα σύνορά μας» πρόσθεσε ο Πεσκόφ, κάνοντας μια σαφή νύξη στην Ουκρανία.

Ο Πούτιν δικαιολόγησε τις αλλαγές που προτάθηκαν επικαλούμενος την «εμφάνιση νέων πηγών απειλών και στρατιωτικών κινδύνων για τη Ρωσία και τους συμμάχους της». Τόνισε ότι το έναυσμα για πυρηνικά αντίποινα θα ήταν πιθανές «αξιόπιστες πληροφορίες» που θα λάμβανε η Μόσχα για μια διασυνοριακή επίθεση με τη χρήση «στρατηγικής και τακτικής αεροπορίας, πυραύλων κρουζ, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και υπερηχητικών όπλων».

Ο ρώσος πρόεδρος έκανε την ανακοίνωση αυτή κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας για την πυρηνική αποτροπή, που μεταδόθηκε τηλεοπτικά, κάτι που δεν συνηθίζεται. Η υιοθέτηση του νέου αυτού δόγματος δεν επισημοποιήθηκε.

Τι λέει το πυρηνικό δόγμα της Μόσχας;

Οπως σημειώνουν οι Times, το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας είναι το σύνολο των κανόνων που η Μόσχα επιβάλλει στον εαυτό της για τη χρήση πυρηνικών όπλων. Επί του παρόντος, ορίζει ότι το Κρεμλίνο μπορεί να χρησιμοποιήσει το τεράστιο πυρηνικό οπλοστάσιό του εάν απειλείται η ύπαρξη της Ρωσίας ως ανεξάρτητου κράτους, μεταξύ άλλων από ξένο στρατό που χρησιμοποιεί συμβατικά όπλα, ή αν δέχεται πυρηνική επίθεση.

Χτυπήματα σε κυβερνητικές ή στρατιωτικές εγκαταστάσεις που είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία της πυρηνικής αποτροπής της χώρας θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν την εκτόξευση ρωσικών πυρηνικών πυραύλων, σύμφωνα με το δόγμα.

Ο Πούτιν έχει πει ότι το δόγμα είναι ένα «ζωντανό εργαλείο» και ότι μπορεί να ξαναγραφτεί ώστε να αντικατοπτρίζει τις γεωπολιτικές πραγματικότητες. Αναλυτές λένε, πάντως, ότι δεν θεωρεί πως η ουκρανική εισβολή στην περιοχή του Κουρσκ αποτελεί υπαρξιακή απειλή για τη Ρωσία ή το καθεστώς του.

Ο ρωσικός στρατός σημειώνει επίσης σημαντική πρόοδο στην ανατολική Ουκρανία, φέρνοντας τη Μόσχα πιο κοντά στον έλεγχο ολόκληρης της περιοχής του Ντονέτσκ – ένας από τους στόχους του Πούτιν στην αρχή του πολέμου.

Εχει αυξηθεί η ρωσική απειλή για χρήση πυρηνικών όπλων;

Η Ρωσία έχει μεταφέρει ορισμένους από τους πυρηνικούς πυραύλους της στη Λευκορωσία και έχει αυξήσει την ήδη σημαντική στρατιωτική παρουσία της στο Καλίνινγκραντ.

Ως απάντηση, η Πολωνία ανακοίνωσε ότι είναι πρόθυμη να φιλοξενήσει πυρηνικά όπλα του ΝΑΤΟ. Ο Πούτιν δήλωσε ότι το επικαιροποιημένο πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας θα επεκτείνει την πυρηνική ομπρέλα του Κρεμλίνου στη Λευκορωσία, τον μεγαλύτερο σύμμαχό του.

Ο Πούτιν έχει καυχηθεί ότι οι πυρηνικές δυνατότητες της Ρωσίας είναι πιο προηγμένες από αυτές των ΗΠΑ και ότι «τα όπλα υπάρχουν για να τα χρησιμοποιούμε». Εχει επίσης προειδοποιήσει ότι η παρουσία στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία θα μπορούσε να προκαλέσει πυρηνικό πόλεμο. Κανένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ δεν έχει αναπτύξει μέχρι στιγμής δυνάμεις στην Ουκρανία.

Τον Σεπτέμβριο σημειώθηκε πλήγμα για τις πυρηνικές δυνάμεις της Ρωσίας, όταν ένας διηπειρωτικός βαλλιστικός πύραυλος, τον οποίο ο Πούτιν κάποτε αποκαλούσε ασταμάτητο, ανατινάχθηκε στο σιλό του κατά τη διάρκεια δοκιμαστικής εκτόξευσης.

Ο RS-28 Sarmat, γνωστός στη Δύση ως Satan II, ήταν ένα από τα πολλά «υπερόπλα» που παρουσίασε ο Πούτιν το 2018. Δορυφορικές εικόνες έδειξαν έναν κρατήρα πλάτους περίπου 60 μέτρων στο σιλό εκτόξευσης στο κοσμοδρόμιο του Πλεσέτσκ, στη βόρεια Ρωσία.

Παρότι ο Μπάιντεν έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι οι πυρηνικές απειλές της Ρωσίας είναι αξιόπιστες, τα λόγια του Πούτιν, που δεν συνοδεύονται από δράση, έχουν μειώσει την ανησυχία της Δύσης, σημειώνουν οι Times. Το ΝΑΤΟ έχει επανειλημμένως δηλώσει ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η Ρωσία ετοιμάζεται να εξαπολύσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο.

Οι προειδοποιήσεις αξιωματούχων στη Μόσχα για πυρηνικό πόλεμο, ιδίως του Ντμίτρι Μεντβέντεφ, του σκληροπυρηνικού πρώην πρωθυπουργού και προέδρου, που τώρα είναι αναπληρωτής επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Ρωσίας, θεωρούνται γενικά στη Δύση ότι αποσκοπούν στην αποθάρρυνση της υποστήριξης του ΝΑΤΟ προς την Ουκρανία – και όχι ως σοβαρές απειλές.

Ωστόσο η Ουάσινγκτον παραμένει επιφυλακτική ως προς την κλιμάκωση. «Θα ανησυχούμε πάντα για το ενδεχόμενο η επιθετικότητα στην Ουκρανία να οδηγήσει σε κλιμάκωση στην ευρωπαϊκή ήπειρο» δήλωσε τον Αύγουστο ο Τζον Κίρμπι, σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου.

Ισως το πιο δύσκολο για τις Δυτικές κυβερνήσεις είναι να προσπαθούν να μαντέψουν τι έχει στο μυαλό του ο Πούτιν. Η ρητορική γύρω από τα πυρηνικά όπλα έχει γίνει τόσο συνηθισμένη στη Ρωσία τα τελευταία χρόνια, που θα μπορούσε να μειώσει το ψυχολογικό όριο για τη χρήση τους, τονίζουν οι βρετανοί δημοσιογράφοι.

Θα σκεφτόταν στ’ αλήθεια ο Πούτιν να καταφύγει σε πυρηνικά όπλα;

Με την προοπτική μιας σύγκρουσης δίχως τέλος, ο Πούτιν, που έχει τον αποκλειστικό έλεγχο του γιγαντιαίου αποθέματος τακτικών πυρηνικών βομβών και πυραύλων της Ρωσίας, θα μπορούσε να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μόνο ένα ισχυρό χτύπημα, με το πιο θανατηφόρο όπλο που διαθέτει, θα έσωζε το έθνος του από την ταπείνωση.

Στο μυαλό του μια σοβαρή απειλή για το καθεστώς –και όχι για την ίδια τη Ρωσία– μπορεί να είναι αρκετή για να προκαλέσει τη χρήση πυρηνικών όπλων εναντίον της Ουκρανίας ή της Δύσης.

Ο Πούτιν θα συμπληρώσει 25 χρόνια στην εξουσία την παραμονή της Πρωτοχρονιάς και οι συνεργάτες του τον έχουν παρουσιάσει ως τη ζωντανή ενσάρκωση της Ρωσίας. «Αν υπάρχει ο Πούτιν, υπάρχει η Ρωσία. Αν δεν υπάρχει Πούτιν, δεν υπάρχει Ρωσία» δήλωσε ο Βιατσεσλάβ Βολοντίν, πρόεδρος του ρωσικού Κοινοβουλίου.

Από τη Δυτική σκοπιά, όμως, η χρήση πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία θα είχε ελάχιστο νόημα, επισήμαναν οι Times. Τα τακτικά πυρηνικά όπλα, με το πιο περιορισμένο βεληνεκές και την ισχύ τους, θα ήταν καταστροφικά αλλά δεν θα εγγυούνταν το τέλος του πολέμου ή μια άμεση νίκη του Πούτιν.

Η χρήση στρατηγικών πυρηνικών όπλων, τα οποία μπορούν να ισοπεδώσουν ολόκληρες πόλεις, θα προκαλούσε σχεδόν σίγουρα μια μαζική αντίδραση από τη Δύση, αν όχι έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

«Τον Πούτιν μπορεί να μην τον νοιάζει ιδιαίτερα αν καταστρέψει τις ζωές των ουκρανών πολιτών. Αλλά είναι στ’ αλήθεια έτοιμος να καταδικάσει τα ίδια του τα παιδιά να περάσουν δεκαετίες σε ένα πυρηνικό καταφύγιο στα βάθη της Σιβηρίας;» διερωτούνται οι Times.

Για τον ρώσο πρόεδρο, ωστόσο, η χρήση πυρηνικών όπλων θα μπορούσε να είναι ο τρόπος του να ρίξει την ευθύνη στη Δύση: «Αφού συνεχίζετε να εξοπλίζετε το Κίεβο με όλο και πιο προηγμένα όπλα για να πλήξετε τις ρωσικές δυνάμεις, δεν είχα άλλη επιλογή».

Τι τον εμποδίζει να χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα;

Σύμφωνα με τους αναλυτές, υπάρχουν δύο κύριοι λόγοι που συγκρατούν τον Πούτιν. Ο πρώτος είναι η Κίνα. Ο Σι Τζινπίνγκ έχει δηλώσει δημοσίως και έχει προειδοποιήσει προσωπικά τον Πούτιν ότι τα πυρηνικά όπλα δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιηθούν.

Η Κίνα είναι ο στρατηγικός εταίρος της Ρωσίας. Η συμμαχία τους έχει αυξηθεί εκθετικά από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ο κινέζος πρόεδρος δεν καταδίκασε ποτέ τον ρώσο φίλο του για την εισβολή στην Ουκρανία.

Επιπλέον, προσπαθεί να χαρακτηριστεί ειρηνοποιός, επιχειρώντας να σφυρηλατήσει μια διευθέτηση που θα έφερνε διπλωματικό τέλος στον πόλεμο και θα ενίσχυε τη δική του φήμη και δύναμη στην παγκόσμια σκηνή. Ο Πούτιν γνωρίζει ότι αν διατάξει ένα πυρηνικό χτύπημα, όσο περιορισμένο και αν είναι, θα σημάνει το τέλος της συμμαχίας του με το Πεκίνο.

Ο δεύτερος λόγος είναι η πιθανή αντίδραση των Ηνωμένων Πολιτειών και του ΝΑΤΟ. Ο Πούτιν μπορεί να θεωρεί ότι η χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία δεν θα οδηγήσει σε πυρηνική ή συμβατική αντεπίθεση της Δύσης, επειδή το Κίεβο δεν είναι ακόμη μέλος της Δυτικής συμμαχίας και επομένως δεν καλύπτεται από το άρθρο 5 της ιδρυτικής συνθήκης του οργανισμού.

Ωστόσο οι ΗΠΑ έχουν καταστήσει σαφές ότι η χρήση πυρηνικών όπλων από τον Πούτιν στην Ουκρανία θα είχε «καταστροφικές συνέπειες» για τη Ρωσία. Ποιες θα ήταν αυτές οι συνέπειες δεν έχουν διευκρινίσει. Θα μπορούσαν όμως να οδηγήσουν σε μια άμεση αντιπαράθεση μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας; Ο Πούτιν πρέπει να λάβει υπόψη του αυτό το πιθανό σενάριο προτού ποντάρει στις πυρηνικές επιλογές του.

Τι έχει αλλάξει;

Η κλίμακα και η ποιότητα του οπλισμού που παρέχει ο συνασπισμός 50 χωρών υπό την ηγεσία των ΗΠΑ έχει αυξήσει δραματικά τη δύναμη πυρός της Ουκρανίας. Ωστόσο οι Δυτικές χώρες έχουν μέχρι στιγμής αντισταθεί στις εκκλήσεις της Ουκρανίας για τερματισμό των περιορισμών στη χρήση των πυραύλων τους για να πλήξουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις βαθιά μέσα στη Ρωσία.

Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η Δύση δεν είναι τόσο πρόθυμη να συνεχίσει να παρέχει άπειρα όπλα στην Ουκρανία – ιδιαίτερα οι ΗΠΑ, όπου η πιθανή επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την πολεμική προσπάθεια.

Θα τοποθετήσει η Ρωσία πυρηνικά όπλα στο Διάστημα;

Παράλληλα αυξάνονται οι ανησυχίες ότι ο Πούτιν μπορεί ήδη να εξετάζει το ενδεχόμενο να θέσει ένα πυρηνικό όπλο σε τροχιά γύρω από τη Γη. Η τοποθέτηση πυρηνικών σε τροχιά, με πιθανό στόχο τα δορυφορικά συστήματα των ΗΠΑ, θα αποτελούσε το πιο πρόσφατο παράδειγμα των αυξανόμενων επιθετικών δυνατοτήτων της Ρωσίας και θα μετέτρεπε το Διάστημα σε ένα νέο πεδίο μάχης.

Θα ανάγκαζε τις ΗΠΑ να αναπτύξουν νέα διαστημικά αντίμετρα, προσθέτοντας άλλο ένα επικίνδυνο συστατικό στην κούρσα εξοπλισμών των μεγάλων δυνάμεων.

Η Ρωσία, η Κίνα, η Βόρεια Κορέα και το Ιράν επενδύουν σε μεγάλο βαθμό σε δυνατότητες που σχετίζονται με το Διάστημα, ειδικά σε αντιδορυφορικά όπλα, θέτοντας σοβαρή απειλή για το παγκόσμιο δίκτυο δορυφορικών επικοινωνιών των ΗΠΑ, από το οποίο εξαρτώνται όλοι οι κλάδοι του αμερικανικού στρατού για πλοήγηση, χτυπήματα ακριβείας, διοίκηση και έλεγχο.

Η εκτόξευση πυρηνικών όπλων σε τροχιά θα ήταν κατάφωρη παραβίαση της Συνθήκης για το Διάστημα του 1967, που υπογράφηκε από τη Ρωσία. Μεταξύ άλλων συμφωνημένων αρχών, η συνθήκη απαγορεύει την τοποθέτηση πυρηνικών όπλων «ή άλλων όπλων μαζικής καταστροφής σε τροχιά ή σε ουράνια σώματα ή την τοποθέτησή τους στο Διάστημα».

Ποιες είναι οι τρέχουσες πυρηνικές δυνατότητες της Ρωσίας;

Η πυρηνική ικανότητα της Ρωσίας εξακολουθεί να είναι τρομακτική, παρά το γεγονός ότι έχει υπογράψει διάφορες συνθήκες ελέγχου των όπλων από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η Μόσχα έχει το μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο με 5.580 πυρηνικές κεφαλές, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων.

Μερικά είναι τα λεγόμενα τακτικά πυρηνικά όπλα, για χρήση στο πεδίο της μάχης, ενώ άλλα έχουν σχεδιαστεί για να καταστρέφουν ολόκληρες πόλεις.

Ο Πούτιν είπε το 2023 ότι η Ρωσία θα εγκαταλείψει την τελευταία της συνθήκη ελέγχου πυρηνικών όπλων με τις ΗΠΑ, τη συνθήκη New Start, η οποία περιόριζε τον αριθμό και την ανάπτυξη πυρηνικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς, κεφαλών και πλατφορμών εκτόξευσης και από τις δύο πλευρές.

Ηταν η τελευταία εναπομείνασα συμφωνία για τον έλεγχο των όπλων μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον αφότου ο Τραμπ αποχώρησε από μια συνθήκη για όπλα μεσαίου βεληνεκούς επικαλούμενος ρωσικές παραβιάσεις.

Η αναστολή της συμμετοχής της Ρωσίας από τον Πούτιν δεν αποκλείει την επιστροφή της στη συμφωνία, η οποία λήγει το 2026. Ωστόσο το Κρεμλίνο είπε ότι δεν μπορούν να γίνουν συνομιλίες για μια νέα πυρηνική συμφωνία όσο το ΝΑΤΟ προμηθεύει όπλα στην Ουκρανία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News