Για τον περισσότερο κόσμο, ο Μπιλ Γκέιτς είναι ένας διανοούμενος, πρωτοπόρος στη σκέψη, με την ευχέρεια αλλά και τη ματαιοδοξία να ασχολείται με πανανθρώπινα ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, ή η παγκόσμια φτώχεια, η καταπολέμηση των ανισοτήτων στον πλανήτη κ.λπ., έχοντας εξασφαλίσει το μέλλον και των οκτασέγγονών του.

Σε άρθρο του στους Times της Νέας Υόρκης, ο Ντέιβιντ Γουάλας-Γουέλς παραθέτει γεγονότα και συμπεράσματα από τη μελέτη του Ιδρύματος Γκέιτς, η οποία κάθε χρόνο, από το 2017, δημοσιεύεται ως ένα είδος έκθεσης προόδου και τροφής για σκέψη, αλλά και συμμόρφωση.

Η έκθεση διαπιστώνει ότι η πανδημία έβγαλε τον κόσμο εκτός πορείας, σχεδόν σε κάθε δείκτη, και η πρόοδος θα πρέπει να επιταχυνθεί κατά πέντε φορές τουλάχιστον, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί για το 2030, σε θέματα όπως η παγκόσμια φτώχεια, η μείωση της μητρικής θνησιμότητας και ο τερματισμός του υποσιτισμού. Ο ιδρυτής της Microsoft έχει παραδεχτεί ότι σε θέματα υγείας, η πανδημία έχει γυρίσει τον κόσμο 25 χρόνια πίσω, ενώ έχει πει δημόσια ότι μεγάλη οπισθοδρόμηση για την ανθρωπότητα αποτελεί και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Για παράδειγμα, μετά τη ρωσική εισβολή, αναφέρει ο Γκέιτς, είναι πολύ πιο δύσκολο να διατηρήσουμε ως προτεραιότητα το «να σώζουμε ζωές στην Αφρική ή να φροντίζουμε τις φτωχότερες χώρες».

«Το τέλος της αφθονίας»

Είναι άραγε, λογικό, όμως, σε έναν κόσμο όπου κυριαρχεί η αφθονία των αγαθών, να υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που πεινάνε; Ηχηρό «καμπανάκι» κρούει και η Γαλλία, με τον Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος σε πρόσφατο υπουργικό συμβούλιο, προειδοποίησε ότι θα πρέπει να γίνουν μεγάλες θυσίες στο άμεσο μέλλον, καθώς η αστάθεια που προκλήθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή, έχουν σηματοδοτήσει «το τέλος της αφθονίας», όπως τη γνωρίζαμε και για τον δυτικό κόσμο.

Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσε σοκ στις διεθνείς αγορές τροφίμων, επιδεινώνοντας το ήδη ζοφερό πρόβλημα της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης, καθώς διατάραξε τις εφοδιαστικές αλυσίδες και εκτίναξε τις τιμές των τροφίμων. Είναι μια εξέλιξη που κινδυνεύει να οδηγήσει στα άκρα τις φτωχότερες χώρες που ήδη ταλανίζονται από την πείνα και, φυσικά, μια εξέλιξη που απειλεί να εντείνει τις μεταναστευτικές ροές.

Παράλληλα, η Ρωσία και η Ουκρανία είναι από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και εξαγωγείς σιτηρών στον κόσμο. Τα προβλήματα που προκάλεσε ο πόλεμος έχουν άμεσο αντίκτυπο, σε χώρες στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, οι οποίες στηρίζουν τις προμήθειές τους στις δύο άμεσα εμπλεκόμενες στον πόλεμο χώρες. Το ήμισυ των εισαγωγών σιταριού της Αφρικής προέρχεται από την Ουκρανία και τη Ρωσία, η οποία, εκτός των άλλων, είναι και κορυφαίος εξαγωγέας λιπασμάτων. Οσο για την Ουκρανία, οι εξαγωγές της έχουν διακοπεί και η ικανότητά της να συνεχίσει να καλλιεργεί τρόφιμα κρέμεται από μια κλωστή.

Κίνδυνος λιμού

Ηδη, ο ΟΗΕ προειδοποιεί για κίνδυνο λιμού σε Αφρική και Μέση Ανατολή, με τον επικεφαλής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών, Ντέιβιντ Μπίσλεϊ, να βλέπει το σημείο καμπής, όπου θα δούμε τον πλήρη αντίκτυπο του πολέμου, μέσα στο φθινόπωρο.

Μάλιστα, κάλεσε αυτούς που θεωρούν ότι βλέπουν ήδη την «κόλαση» να περιμένουν, λέγοντας ότι «δεν μπορούμε να αμελούμε τη βόρεια Αφρική, γιατί τότε η βόρεια Αφρική θα έρθει στην Ευρώπη». Η πλούσια Δύση δεν μπορεί να πιστεύει ότι θα γλιτώσει την πολιτική αναταραχή, εάν η επισιτιστική κρίση ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Διότι εάν συμβεί αυτό, τι πιστεύετε ότι θα συνέβαινε σε Παρίσι, Βερολίνο και Ουάσιγκτον;

Στο παρελθόν, οι ανάγκες διατροφής του ολοένα και αυξανόμενου πληθυσμού ικανοποιούνταν με την καλλιέργεια νέας γης και με αύξηση της παραγωγής μέσω λιπασμάτων και περισσότερου νερού. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί, κυρίως επειδή το να δημιουργήσουμε περισσότερη καλλιεργήσιμη γη, σημαίνει κυρίως την καταστροφή δασών. Τα λιπάσματα και η εντατικοποίηση, από την άλλη, ίσως έχουν νόημα σε χώρες όπου η παραγωγή είναι μικρή. Ωστόσο, στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου και αυτή η μέθοδος έχει φθάσει στα όριά της, που σημαίνει εξάντληση του υδροφόρου ορίζοντα, περισσότερα απόβλητα φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων και περισσότερα αέρια θερμοκηπίου.

Η τεχνολογία έχει λύσεις

«Τολμάς να δεις τι έρχεται;», ίσως ήθελε να μας πει ο Γκέιτς, προσθέτοντας στην εξίσωση και το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Προσπαθώντας να «δει το μέλλον» από τη γυάλινη σφαίρα του, για μία ακόμη φορά, ο ιδρυτής της Microsoft δεν αποκλείει η Tεχνολογία και η Καινοτομία (R&D) να μπορούν να δώσουν, προσώρας τουλάχιστον, λύση στο πρόβλημα.

Οταν η αγροτική παραγωγή φθάνει στα όριά της και πλέον δεν είναι σε θέση να θρέψει τον πληθυσμό του πλανήτη, χρειάζονται δραστικά μέτρα και η τεχνολογία είναι έτοιμη να δώσει λύσεις. Η πρώτη και κύρια δράση που θα πρέπει να αναλάβουμε είναι να μειώσουμε σημαντικά τις τροφές που πετάμε.

Κανείς δεν γνωρίζει το ακριβές ποσοστό, αλλά το πιθανότερο είναι ότι το 30% με 50% της παραγόμενης τροφής δεν καταλήγει στο πιάτο κανενός. Στις φάρμες, η τροφή χαλάει επειδή λείπουν τα ψυγεία ή οι κατάλληλες εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Η λύση εδώ δεν είναι ενεργοβόρα και ακριβά ψυγεία, αλλά το να παρέχουμε στους αγρότες ψηφιακά εργαλεία και πληροφόρηση για τις αγορές, ώστε να σχεδιάζουν αποτελεσματικά τη σοδειά τους και τη διανομή της. Στην αγορά, πολλές φορές οι έμποροι πετούν τις τροφές είτε επειδή «έληξαν» είτε επειδή οι συσκευασίες τους δεν είναι ελκυστικές, π.χ. είναι λίγο χτυπημένες.

«Spoiler Alert»

Φοιτητές του ΜΙΤ έφτιαξαν μία εφαρμογή μέσω μιας startup, που φέρνει σε επαφή όσους έχουν τροφή που είναι ασφαλής να καταναλωθεί, αλλά δεν θα πουληθεί, με ανθρώπους που θα ήθελαν να την αγοράσουν φθηνότερα. Η εφαρμογή λέγεται «Spoiler Alert» και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από φιλανθρωπικές οργανώσεις, έτσι ώστε να βρίσκουν τροφή για τους απόρους. Οσο για την τροφή που δεν μπορεί πια να καταναλωθεί από ανθρώπους, μπορεί να προωθηθεί σε ζωοτροφές, λιπάσματα ή στην παραγωγή βιοκαυσίμων.

Αλλες καινοτομίες μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες να βελτιώσουν την παραγωγή τους. Εδώ και χρόνια, χρησιμοποιούν GPS στα τρακτέρ τους και υπολογιστές, για να συγκεντρώνουν στοιχεία, όπως πόσοι σπόροι, πόσο νερό και πόσο λίπασμα έχει πέσει ακριβώς και πού. Η νέα γενιά συσκευών είναι ρομπότ, τα οποία μπορούν να κινούνται στο χωράφι και να μετρούν τις διάφορες παραμέτρους, στο χώμα. Ή ακόμα και drones που θα πετούν πάνω από τα σπαρτά και θα ανιχνεύουν, με ειδικά ενσωματωμένες κάμερες, παρόμοια στοιχεία.

Οι καινοτομίες αυτές, και άλλες που ενδέχεται στο μέλλον να προταθούν και να χρησιμοποιηθούν, μπορεί να φέρουν μια επανάσταση. Ομως και αυτή θα φθάσει στα όριά της. Για να αποκτήσουμε, λοιπόν, πραγματικά ως ανθρωπότητα πράσινη και αειφόρο ανάπτυξη, θα πρέπει να σκεφθούμε ξανά σοβαρά κάποιες συνήθειές μας, όπως για παράδειγμα το να πετάμε φαγητό ή να τρώμε κρέας δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News