Εχει πλάκα να διαβάζεις ανάλυση για το πόσο «διαφορετικοί» είναι οι Γάλλοι, από έναν Αγγλο. Οι Αγγλοι, ο λαός που οδηγεί ανάποδα, μετράει με κάτι δικές του, ακατάληπτες στον έξω κόσμο μονάδες, τρώει άνοστα τηγανητά ψάρια με πατάτες και αποφάσισε ένα πρωί να αυτοκαταστραφεί βγαίνοντας από την ΕΕ… Γι’ αυτόν τον λαό είναι λογικό οι Γάλλοι να είναι «παράξενοι». Μήπως, όμως, πράγματι είναι;

Ο Ρόμπερτ Κράμπτον, αρθρογράφος στους Times, έχει περάσει πολλά χρόνια στη Γαλλία και αποπειράται να «εξηγήσει» στους συμπατριώτες του το «φαινόμενο Γάλλοι». Τι είναι, αναρωτιέται,  ένα μάτσο αριστεροί που θέλουν να επαναλάβουν τη Γαλλική Επανάσταση ή ένα σωρό τρελαμένοι ακροδεξιοί, πολιτικοί κληρονόμοι του Βισί;

Είναι και τα δύο, απαντάει.

Το 1986, διηγείται, όταν ήταν 21 ετών, είχε ταξιδέψει με τον πατέρα του στη Γαλλία για να παρακολουθήσουν ένα συνέδριο για τον ευρωπαϊκό πυρηνικό αφοπλισμό. Οι τελωνιακοί είχαν ανακαλύψει στο πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου τους ένα αντίτυπο του Protest and Survive (Διαμαρτυρήσου και Επιβίωσε), ενός φυλλαδίου για τον πυρηνικό αφοπλισμό του ιστορικού EP Thompson, έκδοση του Ιδρύματος Μπέρτραντ Ράσελ. Τους θεώρησαν πολιτικούς τρομοκράτες και τους άφησαν να φύγουν μόνο μετά από διπλωματική παρέμβαση του Λονδίνου.

Εναν χρόνο νωρίτερα, δύο μέλη των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών είχαν καταδικαστεί για φόνο στη Νέα Ζηλανδία, μετά την ανατίναξη του πλοίου της Rainbow Warrior, της Greenpeace, στο λιμάνι του Οκλαντ. Ενας φωτογράφος είχε σκοτωθεί στην έκρηξη.

Το πλοίο προσπαθούσε να εμποδίσει τις πυρηνικές δοκιμές της Γαλλίας στον Νότιο Ειρηνικό. Η γαλλική κυβέρνηση αρχικά αρνήθηκε κάθε εμπλοκή στην ανατίναξή του, αλλά αργότερα το παραδέχτηκε. Ο υπουργός Αμυνας της χώρας πήρε την ευθύνη, αν και έκτοτε έχει αποκαλυφθεί ότι την εντολή είχε δώσει απευθείας ο Φρανσουά Μιτεράν.

Η αναλογία, λέει ο Κράμπτον, θα ήταν να δώσει εντολή ο βασιλιάς Κάρολος στον Τζέιμς Μποντ να καταστρέψει το ποδήλατο της Γκρέτα Τούνμπεργκ επειδή απειλούσε την εθνική ασφάλεια της Αγγλίας. Σε εμάς, βέβαια, εξίσου ακραία φαίνονται και τα δύο.

Λίγα χρόνια αργότερα, ο αρθρογράφος κληρονόμησε εξ ημισίας με τον αδελφό του ένα σπίτι στη γαλλική εξοχή. Ο αδελφός του προσφέρθηκε να του πουλήσει το δικό του μισό. Η γραφειοκρατία, γράφει, ήταν, όπως αναμενόταν, τεράστια. Λύγισε όμως όταν ο δικηγόρος του τού είπε πως, επειδή το σπίτι ήταν κοντά σε αγροτική περιοχή, ο αδελφός του θα έπρεπε να προσφέρει πρώτα το δικό του μισό προς πώληση στην τοπική κοινότητα. Αν η κοινότητα το ήθελε, θα είχε προτεραιότητα. Δεν το ήθελε. Από τύχη.

Για τον βρετανό συνάδελφο αυτό είναι «ξεκάθαρα κομμουνισμός». Οταν το είπε στη δικηγόρο του, εκείνη του απάντησε «φυσικά, αγαπητέ, στη Γαλλία είμαστε». Δεν χρειάζεται να φτάσεις σε αυτό το σημείο, βέβαια, για να καταλάβεις τη δύναμη των αγροτών στη Γαλλία. Μπορείς να τους δεις απλώς να επελαύνουν με τα τρακτέρ προς το Παρίσι.

Σε καμία άλλη χώρα του κόσμου, γράφει ο Κράμπτον, ένας άνδρας που είχε δεσμό με τη δασκάλα του όταν αυτός ήταν 15 και εκείνη 40 και μετά την παντρεύτηκε αφού εκείνη χώρισε, δεν θα γινόταν πρόεδρος. Η Γαλλία, όμως, μια χώρα στην οποία τα δικαστήρια έως σχετικά πρόσφατα αναγνώριζαν ελαφρυντικά για τα «εγκλήματα ερωτικού πάθους», όλα γίνονται.

Με τα καλά τους και τα στραβά τους, όμως, οι Γάλλοι έχουν πετύχει πολλά πράγματα: Διατηρούν το 35ωρο στην εργασία –το περίφημο 5 με 7– ώστε να έχουν αρκετό χρόνο για μεσημεριανό φαγητό ή απογευματινές απιστίες, και είναι ανυποχώρητοι στο θέμα της ηλικίας συνταξιοδότησης. Οι αγρότες δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους για τις επιδοτήσεις και η γλώσσα τους απορρίπτει σαν ξένο σώμα τους αμερικανισμούς. Αν οτιδήποτε από όλα αυτά –και διάφορα άλλα– απειληθεί, βγαίνουν στους δρόμους και σπέρνουν το χάος, χωρίς δεύτερη σκέψη.

Οι διφορούμενες διαπιστώσεις του αρθρογράφου μπορεί να μας προκαλούν χαμόγελα, αλλά τελικά ίσως είναι αυτό που σκεφτόμαστε όλοι για τη Γαλλία και τους κατοίκους της. Αντιπαθέστατοι από τη μία, θαυμαστοί από την άλλοι. Εξοργιστικά πεισματάρηδες στα θετικά και στα αρνητικά. Μας έδωσαν τη Γαλλική Επανάσταση, εξάλλου, και έκτοτε τους τα συγχωρούμε (σχεδόν) όλα.

Οσα ο Κράμπτον συνόψισε σε ένα άρθρο μπορεί κανείς να τα απολαύσει αναλυτικά στα έξι βιβλία για τη Γαλλία του βρετανού συγγραφέα Στίβεν Κλαρκ. Το πρώτο, «A Year in the Merde», εκδόθηκε το 2004 και έγινε τεράστα επιτυχία τόσο στη Βρετανία όσο και –παραδόξως– στην ίδια τη Γαλλία και παγκοσμίως.

Merde είναι η πιο διάσημη διεθνώς γαλλική λέξη μετά το κρουασάν. Το πρώτο βιβλίο ακολούθησαν άλλα έξι, που περιλαβάνουν όλα τη λέξη στους τίτλους τους και περιγράφουν με γλαφυρό και πολύ διασκεδαστικό τρόπο όλα αυτά που εμείς οι απ’ έξω βρίσκουμε τόσο αντιφατικά, εκνευριστικά και ταυτόχρονα αστεία και χαριτωμένα στους Γάλλους.

Ενα από τα βιβλία τιτλοφορείται «Merde Happens». Πράγματι, shit happens όπως λένε και οι Αγγλοι. Ευτυχώς, όμως, στη Γαλλία προς ώρας τα χειρότερα merde τα αποφύγαμε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News