Οι άνθρωποι έτρεχαν επί εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, χωρίς τα πλεονεκτήματα των αθλητικών παπουτσιών με την άνετη σόλα και τα έντονα χρώματα. Αντίθετα, σήμερα οι επιλογές σε φυσικά ή διαδικτυακά καταστήματα αθλητικών ειδών είναι αμέτρητες. Κάποια υπόσχονται ταχύτητα, άλλα άνεση και μείωση τραυματισμών, και σχεδόν όλα είναι πανάκριβα.

«Για να σας βοηθήσουμε να ξεχωρίσετε τα γεγονότα από τη μόδα –και τα παπούτσια σταθερότητας από τα σούπερ παπούτσια– συμβουλευτήκαμε την έρευνα και τους ειδικούς» γράφει στους New York Times η Σίντι Κούζμα, συντάκτρια Υγείας και Ευεξίας της εφημερίδας και μαραθωνοδρόμος, η οποία έχει ολοκληρώσει 23 Μαραθωνίους, επτά από τους οποίους στη Βοστώνη. Ιδού:

Σε τι διαφέρουν τα παπούτσια για τρέξιμο;

Τα παραδοσιακά αθλητικά παπούτσια για τρέξιμο έχουν σχεδιαστεί για να αμβλύνουν τον αντίκτυπο των κραδασμών και να παρέχουν πρόσφυση στο έδαφος, δηλώνει ο Τζεφ Μπερνς, αθλητικός φυσιολόγος στην Ολυμπιακή και Παραολυμπιακή Επιτροπή των ΗΠΑ στο Κολοράντο Σπρινγκς.

Οπως και άλλα αθλητικά παπούτσια, τα sneakers για τρέξιμο είναι κατασκευασμένα από ύφασμα, αφρό και καουτσούκ, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του συγκεκριμένου σπορ. Για παράδειγμα, είναι συνήθως ελαφρύτερα και πιο εύκαμπτα από τα παπούτσια του μπάσκετ, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύουν το πόδι σε ψηλά άλματα, ολίσθηση, πλευρικές κινήσεις, σταμάτημα και ξεκίνημα.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Run Sneakers (@runsneakers)

Μοντέρνα αθλητικά παπούτσια για τρέξιμο, με έντονα χρώματα

Η μεγαλύτερη διαφορά παρατηρείται στην ενδιάμεση σόλα, η οποία στα περισσότερα παπούτσια για τρέξιμο είναι κατασκευασμένη από μαλακό αφρό. Και άλλοι τύποι αθλητικών sneakers έχουν αφρό ενδιάμεσης σόλας, αλλά υπάρχει περισσότερος στα παπούτσια για τρέξιμο. Οι κατασκευαστές λένε ότι είναι κωνικός προς το μπροστινό μέρος, ώστε να βοηθάει στην κίνηση προς τα εμπρός, εξηγεί ο δρ Μπερνς.

Επιπλέον, τα περισσότερα παπούτσια για τρέξιμο έχουν χαρακτηριστικά υφασμάτινα μέρη ενσωματωμένα στο επάνω μέρος, όπως μια άκαμπτη λωρίδα στο πίσω μέρος κάθετα πάνω από το τακούνι ή επιπλέον λωρίδες υφάσματος (επικαλύψεις), που διατρέχουν το επάνω μέρος· προορίζονται να κρατούν το πόδι ασφαλές, λέει ο Μάθιου Κλάιν, φυσιοθεραπευτής, επίκουρος καθηγητής στο Πρόγραμμα «Doctor of Physical Therapy» του πανεπιστημίου West Coast, και ιδρυτής της ιστοσελίδας και του podcast «Doctors of Running».

Τα εξειδικευμένα παπούτσια τρεξίματος κάνουν πραγματικά αυτό που ισχυρίζονται;

Οι εταιρείες υποδημάτων επενδύουν πολλά χρήματα στην εμβιομηχανική έρευνα, δηλώνει η Αλισον Γκρούμπερ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Κινησιολογίας και ερευνήτρια Εμβιομηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, στο Μπλούμινγκτον.

Ωστόσο, τα τμήματα μάρκετινγκ και οι υπάλληλοι σε καταστήματα αθλητικών ειδών συχνά υπερβάλλουν παρουσιάζοντας ορισμένα χαρακτηριστικά, ειδικά σε νεότερους δρομείς, υποστηρίζουν οι δρ. Κλάιν και δρ. Κέβιν Βίνσεντ, φυσίατρος και διευθυντής της Κλινικής Health Running Medicine του Πανεπιστημίου της Φλόριντα.

Τα παπούτσια σταθερότητας και ελέγχου κίνησης, για παράδειγμα, είναι δημοφιλή στους δρομείς και λέγεται ότι αποτρέπουν τους τραυματισμούς διορθώνοντας τον υπερ-πρηνισμό – όταν το εξωτερικό μέρος της φτέρνας και ο αστράγαλος γυρίζουν προς τα μέσα καθώς περπατάτε ή τρέχετε, περισσότερο από τις ιδανικές 15 μοίρες (το καταλαβαίνεις από τις φθορές στην εσωτερική πλευρά της σόλας). Ορισμένα μοντέλα έχουν άκαμπτα μέρη που μειώνουν την κίνηση από τη μία πλευρά στην άλλη, αν και πολλές νεότερες εκδόσεις χρησιμοποιούν πιο διακριτικά συστήματα, όπως το να είναι το παπούτσι πιο φαρδύ στο κάτω μέρος από το επάνω, σημειώνει ο δρ Κλάιν.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Running Shoes Guru (@runningshoesguru)

Τα μαξιμαλιστικά παπούτσια με τις χοντρές σόλες ισχυρίζονται ότι προστατεύουν καλύτερα το πόδι

Τα τρέχοντα στοιχεία, ωστόσο, δεν επιβεβαιώνουν τα προστατευτικά οφέλη που υπόσχονται. Ο πρηνισμός είναι φυσικό μέρος του τρεξίματος. «Με αυτό, το σώμα σας διώχνει τη δύναμη» εξηγεί ο δρ Βίνσεντ. Η υπερβολική διόρθωση, όμως, μπορεί να προκαλέσει πόνο στο γόνατο και στο ισχίο, και να σας εμποδίζει να χρησιμοποιείτε και να ενισχύετε σωστά τους μύες του ποδιού και της γάμπας.

Ο υπερ-πρηνισμός ενδέχεται να προκαλέσει προβλήματα, αλλά ο ορισμός του είναι γενικός: «Αυτό που μπορεί να είναι υπερβολικό για ένα άτομο δεν είναι απαραίτητα υπερβολικό για ένα άλλο» λέει ο δρ Γκρούμπερ. Με άλλα λόγια, τα παπούτσια μπορεί να προσφέρουν λύση σε ένα πρόβλημα που μπορεί να μην έχει ένας δρομέας, και οι περισσότεροι άνθρωποι θα ήταν καλύτερο να επιτρέπουν στα πόδια τους να κινούνται πιο φυσικά, σύμφωνα με τον δρ Βίνσεντ.

Τα μαξιμαλιστικά παπούτσια με τις χοντρές σόλες, που ισχυρίζονται ότι προστατεύουν καλύτερα το πόδι από την πρόσκρουση, είναι μια άλλη δημοφιλής κατηγορία. Μερικά έχουν επίσης παχιά και καμπυλωτή σόλα rocker bottom, που καθοδηγεί το πόδι προς τα εμπρός. Αλλά, ενώ η αντικραδασμική προστασία μπορεί να απαλύνει το χτύπημα, ο περισσότερος αφρός δεν είναι πάντα ό,τι καλύτερο, επισημαίνει ο δρ Βίνσεντ.

Με ένα παχύτερο στρώμα αφρού μεταξύ του ποδιού και του εδάφους, ο εγκέφαλός σας λαμβάνει λιγότερες πληροφορίες για τον τρόπο που το σώμα αλληλεπιδρά με την επιφάνεια από κάτω του, λέει ο δρ Βίνσεντ. Αυτό είναι πιο πιθανό να σας κάνει να ταλαντεύεστε ή ακόμα και να χτυπάτε το έδαφος πιο δυνατά από ό,τι θα κάνατε με ένα παπούτσι με λιγότερο αφρό. Κάποια πρόσκρουση απορροφάται από τον αφρό, αλλά η υπόλοιπη ταξιδεύει σε άλλες περιοχές του σώματος, όπως το γόνατο και το ισχίο, επιδεινώνοντας πιθανώς τον πόνο σε αυτές τις περιοχές.

Τελικά, η ιδέα ότι ένα παπούτσι ειδικά σχεδιασμένο για τρέξιμο μπορεί να αποτρέψει τους τραυματισμούς δεν φαίνεται να ισχύει. Τα ποσοστά τραυματισμών που σχετίζονται με το τρέξιμο, όπως η περιοστίτιδα κνήμης δρομέα (shin splints) και τα κατάγματα κόπωσης (stress fractures), παραμένουν σε υψηλά επίπεδα τα τελευταία 40 χρόνια, παρά την εξέλιξη της τεχνολογίας παπουτσιών.

Επιλέον, μια έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2022 στην Cochrane Library αξιολόγησε 11.240 δρομείς σε 12 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές, οι περισσότερες από τις οποίες συνέκριναν μεταξύ τους διαφορετικούς τύπους παπουτσιών για τρέξιμο. Η ανάλυση δεν βρήκε στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι τα παπούτσια τρεξίματος ή η συνταγογράφηση ορισμένων ειδικών παπουτσιών διαθέτουν ιδιότητες πρόληψης τραυματισμών.

Υπάρχουν επίσης σούπερ παπούτσια, μοντέρνα αγωνιστικά sneakers με ενσωματωμένες σκληρές ράβδους από ανθρακονήματα (carbon-fiber plates), που ακολουθούν την καμπύλη του πέλματος, και εξαιρετικά ελαφρύ αφρό. Αρκετές μελέτες δείχνουν πως, όταν τα φορούν, οι σοβαροί αθλητές τρέχουν πιο γρήγορα, βελτιώνοντας την ποσότητα οξυγόνου που απαιτείται για να τρέξουν με συγκεκριμένο ρυθμό.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Carbon Plate Run (@carbonplaterun)

Σούπερ παπούτσια με ενσωματωμένες σκληρές ράβδους από ανθρακονήματα (carbon-fiber plates)

Αλλά τα σούπερ παπούτσια δεν λειτουργούν καλά για όλους: Σε μια μικρή μελέτη που διεξήχθη από τον δρ Μπερνς και τους συναδέλφους του, τα σούπερ παπούτσια λειτούργησαν βελτιώνοντας την οικονομία τρεξίματος σε μερικούς μη ελίτ δρομείς, αλλά περίπου το ένα τρίτο αυτών είχαν χειρότερη οικονομία τρεξίματος φορώντας τα. Η έρευνα για τα σούπερ παπούτσια και τους τραυματισμούς δεν είναι εκτεταμένη, ωστόσο πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι ίσως να μην αυξάνουν απαραίτητα τον κίνδυνο τραυματισμού σε σύγκριση με άλλους τύπους παπουτσιών, αλλά μπορεί να αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο τραυματίζονται οι δρομείς, λέει ο δρ Κλάιν.

Αυτός, λοιπόν, είναι ο λόγος για τον οποίο ο ίδιος και άλλοι ειδικοί συνιστούν να αποφεύγετε τα σούπερ παπούτσια όταν ξεκινάτε προπονήσεις.

Τι πρέπει να προσέχετε στα παπούτσια για τρέξιμο

Οι περισσότεροι δρομείς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αγωνίζονται για πρώτη φορά, θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να επιλέξουν τα γνωστά ως ουδέτερα sneakers καθημερινής προπόνησης, προετείνει ο δρ Κλάιν. Αυτά τα παπούτσια δεν προσπαθούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο το πόδι σας αλληλεπιδρά με το έδαφος· απλώς τοποθετούν κάποια αντικραδασμική προστασία ανάμεσά τους.

Ωστόσο, υπάρχουν μερικοί λόγοι για να εξετάσετε και άλλες επιλογές. Ενώ τα εξειδικευμένα παπούτσια, όπως τα μαξιμαλιστικά αθλητικά και τα sneaker σταθερότητας, δεν φαίνεται να προστατεύουν από τραυματισμούς στο τρέξιμο, γιατροί όπως οι δρ Κλάιν και δρ Βίνσεντ τα συνιστούν μερικές φορές σε ασθενείς που αντιμετωπίζουν ήδη συγκεκριμένους τύπους πόνου ή τραυματισμού.

Εάν, για παράδειγμα, έχετε αρθρίτιδα, πελματιαία απονευρωσίτιδα ή άλλους πόνους στα πόδια, τα μαξιμαλιστικά παπούτσια –ειδικά αυτά με σόλες rocker bottoms– μπορεί να σας βοηθήσουν, καθώς υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι μειώνουν την πίεση στα πόδια και την καταπόνηση του αχίλλειου τένοντα και των αστραγάλων. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα χρειαστεί να επισκεφθείτε έναν αθλίατρο, ώστε να σας καθοδηγήσει σχετικά με τη θεραπεία και την πρόληψη.

Αν κάνετε σε τακτική βάση μερικά χιλιόμετρα σε απόκρημνο, λασπωμένο ή απότομο έδαφος, τα παπούτσια πεζοπορίας προσφέρουν καλύτερο κράτημα, ειδικά σε κατηφόρες, σημειώνει ο δρ Κλάιν. Ορισμένα είναι επίσης διπλής πυκνότητας, με μια άκαμπτη πλάκα ενσωματωμένη στην ενδιάμεση σόλα, για να προστατεύει το πόδι από αιχμηρές πέτρες.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Run Sneakers (@runsneakers)

Tα παπούτσια πεζοπορίας προσφέρουν καλύτερο κράτημα

Πάνω από όλα, όμως, φροντίστε να νιώθετε άνετα όταν φοράτε τα παπούτσια σας, προσθέτει ο ίδιος, γιατί μακροπρόθεσμα, αυτό που θα σας κάνει να τρέχετε είναι η άνεση.

Πόσο συχνά πρέπει να τα αντικαθιστούμε;

Τα περισσότερα επώνυμα παπούτσια τρεξίματος κοστίζουν πάνω από 100 δολάρια (90 ευρώ), ενώ τα ειδικά σούπερ παπούτσια μπορεί να ξεπερνούν τα 200 δολάρια (180 ευρώ). Βέβαια, μπορεί να βρει κανείς sneakers προπόνησης στη μισή τιμή στις εκπτώσεις ή σε στοκατζίδικα με αθλητικά είδη· αλλά πολλοί δρομείς διαπιστώνουν ότι δεν αισθάνονται πολύ άνετα, πιθανότατα επειδή αυτά έχουν λιγότερο ή χαμηλότερης ποιότητας αφρό, προειδοποιεί ο δρ Μπερνς.

Μελέτες που πραγματοποιήθηκαν εργαστηριακά και στον πραγματικό κόσμο δείχνουν ότι τα παπούτσια για τρέξιμο χάνουν σημαντικά ποσά απορρόφησης κραδασμών μετά από περίπου 480-800 χλμ., αν όχι νωρίτερα. Αυτό σημαίνει περίπου τρεις έως πέντε μήνες αν είστε σοβαρός δρομέας ή περίπου εννέα έως 12 μήνες αν τρέχετε μερικές φορές την εβδομάδα, λέει ο Χιρούνι Γουιτζαϊαράτνε, κορυφαίος μαραθωνοδρόμος και πιστοποιημένος προπονητής τρεξίματος.

Ωστόσο, δεν είναι σαφές πότε οι φθορές των παπουτσιών αρχίζουν να προκαλούν προβλήματα στα πόδια ή στις γάμπες, τονίζει ο δρ Μπερνς. Πολλά εξαρτώνται από τον δρομέα και το παπούτσι, προσθέτει. Οι δρομείς μεγαλύτερων αποστάσεων, εκείνοι που προπονούνται σε σκληρότερες ή τραχιές επιφάνειες ή άτομα με ανομοιόμορφα μοτίβα βάδισης, ίσως χρειάζεται να αντικαθιστούν τα παπούτσια τους νωρίτερα· επίσης, τα σούπερ παπούτσια τείνουν να χαλάνε πιο γρήγορα από τα ουδέτερα αθλητικά προπόνησης.

Εάν είστε συνηθισμένοι στο τρέξιμο, μπορεί να καταλάβετε πότε έρχεται η ώρα να… συνταξιοδοτηθούν τα παπούτσια σας· ίσως πονούν ελαφρά η καμάρα ή οι κνήμες σας, τα γόνατα ή οι φτέρνες. Ορατά σημάδια, όπως ρωγμές ή φθαρμένο καουτσούκ, υποδεικνύουν επίσης ότι πρέπει να τα αλλάξετε, λέει ο δρ Βίνσεντ.

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Salomon (@salomon)

Ειδικά παπούτσια για πεζοπορία και τρέξιμο στο βουνό

Μπορείτε να παρατείνετε τη διάρκεια ζωής τους φορώντας τα μόνο για τρέξιμο, και όχι σε άλλου είδους προπονήσεις ή για να πεταχτείτε ως το μπακάλικο, σημειώνει ο δρ Μπερνς. Αν διαθέτετε τα χρήματα, η εναλλαγή μεταξύ διαφορετικών ζευγαριών βοηθά επίσης: αν τα αφήνετε στην άκρη για τουλάχιστον 24 ώρες, το σχήμα του αφρού επανέρχεται. Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι, χρησιμοποιώντας περισσότερα από ένα μοντέλα –είτε διαφορετικής κατηγορίας είτε παρόμοια αλλά διαφορετικής μάρκας– μειώνεται ο κίνδυνος τραυματισμού, ίσως επειδή μεταβάλλονται ελαφρώς οι επαναλαμβανόμενες πιέσεις στο σώμα.

Η εύρεση των σωστών sneakers μπορεί να είναι δύσκολη και αποθαρρυντική διαδικασία, αλλά δεν χρειάζεται να αγχώνεστε πολύ για να αποκτήσετε το τέλειο ζευγάρι, λέει ο δρ Μπερνς. Αναγνωρίστε απλώς ότι κάπου υπάρχει μια σειρά παπουτσιών που θα λειτουργήσουν καλά για εσάς· η αναζήτηση είναι και αυτή μέρος του «ταξιδιού» της άθλησης…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News