Οταν μιλάμε για αρχιτεκτονικό στιλ, τα εξοχικά σπίτια δεν θα έπρεπε να είναι οι φτωχοί συγγενείς των αστικών ομολόγων τους. Οι φθηνότερες τιμές της γης προσφέρουν περισσότερο χώρο για να παίξει κανείς, να βρεθεί μακριά από γείτονες ή ακόμη και εκτός του οπτικού τους πεδίου, οπότε εκεί οι αρχιτέκτονες μπορούν να αφήσουν ελεύθερη τη δημιουργικότητά τους.

Υπάρχει όμως πάντα ο κίνδυνος ανεπιθύμητων παρενεργειών: η μίμηση διαφόρων στιλ και τα υπερβολικά φανταχτερά στοιχεία μπορούν να τραυματίσουν άσχημα τις αγροτικές περιοχές. Ή, όπως το θέτει ο αρχιτέκτονας Φρίντριχ Λούντεβιχ: «Αν ένα UFO προσγειώθηκε στο χωράφι, οι άνθρωποι πιστεύουν απλά ότι κάποιος πλούσιος θέλει να κάνει επίδειξη».

Ολο και περισσότεροι σύγχρονοι αρχιτέκτονες, όμως, δείχνουν ότι υπάρχει και άλλος τρόπος. Όπως γράφει η Κλαρ Ντάουντι στην ιστοσελίδα του BBC, από τις ακτές της Κόστα Ρίκα μέχρι την εξοχή του Κεντ στο Ηνωμένο Βασίλειο, χτίζονται κατοικίες που ανταποκρίνονται μεν με ευαισθησία στην τοπική αρχιτεκτονική, τα υλικά και την τοπογραφία, αλλά ταυτόχρονα ο σχεδιασμός τους είναι απροσδόκητα τολμηρός.

Μεγάλο μέρος της συναρπαστικής νέας αισθητικής οφείλεται στις προσπάθειες που καταβάλλουν οι αρχιτέκτονες να κατανοήσουν τη λογική των κατοικιών και των αγροκτημάτων που υπάρχουν από παλιά στη γύρω περιοχή. Αυτή η προσέγγιση «βοηθά στη δημιουργία ενός νέου στιλ που κάνει ένα σπίτι να ριζώσει σε μια περιοχή», λέει στο BBC ο αρχιτέκτονας Ρόρι Χάρμερ, ο οποίος έχει σχεδιάσει περίπου δώδεκα νέα εξοχικά σπίτια.

Η αγγλική κομητεία του Κεντ είναι γεμάτη με παλιά κωνικά κτίσματα όπου στέγνωνε ο λυκίσκος κατά τη διαδικασία παρασκευής μπύρας. Στο όμορφο χωριουδάκι Μάρντεν, το «Bumpers Oast» του αρχιτεκτονικού γραφείου ACME, είναι μια σύγχρονη εκδοχή αυτών των κτισμάτων. Αντί για τους τυπικούς τοίχους με τούβλα και τις κεραμοσκεπές του Κεντ, οι πέντε πύργοι του συγκροτήματος είναι καλυμμένοι με πλακάκια διαφορετικών αποχρώσεων, που ξεκινούν από σκούρους γήινους τόνους στο κάτω μέρος και καταλήγουν σε πιο ανοιχτό γκρι στην κορυφή της σκεπής, δημιουργώντας αυτό που ο διευθυντής της ACME Φρίντριχ Λούντεβιχ αποκαλεί « όγκο που ξεδιπλώνεται από μόνος του».

«Είναι πιο σύγχρονο, να παίζεις με ένα υλικό και όχι με δύο», προσθέτει η Λούσι Μορόνι, αρχιτέκτονας του ACME που δούλεψε στο project «Bumpers Oast».

Ομοίως, στο Χερτφορντσάιρ του Ηνωμένου Βασιλείου, οι αρχιτέκτονες του γραφείου Tate Harmer δημιούργησαν «ένα νέο εξοχικό σπίτι που βασίζεται στην αγροτική ιστορία της περιοχής». Το «Kintyre» είναι μια οικογενειακή κατοικία χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, που θυμίζει τις καλύβες από άχυρο και τα αγροτόσπιτα της περιοχής με τις απότομες επικλινείς στέγες, τους φεγγίτες και το μικρό γείσο της σκεπής.

Αντί για τα παραδοσιακά κεραμίδια, η σκεπή επενδύθηκε με την ξυλεία που καλύπτει τους τοίχους του κτιρίου. Και κάτω από το ξύλο, το οποίο με την πάροδο του χρόνου θα πάρει ασημί απόχρωση, τοποθετήθηκε μεμβράνη από καουτσούκ για μόνωση. «Η τεχνολογία υλικών έχει προχωρήσει και αυτή η σκεπή κάνει την ίδια δουλειά με τα πλακάκια», προσθέτει ο επικεφαλής αρχιτέκτονας Τζέρι Τέιτ.

Ακραία φυσικά τοπία

Φαίνεται ότι όσο πιο ακραίο είναι ένα τοπίο, τόσο πιο τολμηρές είναι οι δυνατότητες, που προσφέρει στους αρχιτέκτονες. Στην περιοχή Νουέβο Λεόν του Μεξικού, για παράδειγμα, η «Casa Narigua» αποτελείται από τρεις όγκους που ξεπροβάλλουν από την πλαγιά του βουνού.

Ο αρχιτέκτονας Νταβίδ Πεδρόζα Καστανιέδα της εταιρείας P + O περιγράφει την «Casa Narigua» ως «έργο από πέτρα τοποθετημένο ταπεινά σε ένα εντυπωσιακό τοπίο με παλιούς κέδρους. Υπάρχει ένα απίστευτο τοπίο, που μεταφράζεται σε απίστευτη θέα από το σπίτι, και συγκεκριμένα χρώματα, φόρμες και βλάστηση, που απαιτούσαν διάλογο με τους αρχιτεκτονικούς όγκους».

Σε μια πραγματικά απομακρυσμένη τοποθεσία υπάρχουν μερικές φορές λιγότεροι κανονισμοί δόμησης, πράγμα που δίνει «πολύ περισσότερη ελευθερία ως προς τη φόρμα», λέει ο μεξικανός αρχιτέκτονας, αλλά προειδοποιεί ότι «στην πραγματικότητα σε αγροτικές τοποθεσίες μπορείς να κάνεις λιγότερα και όχι περισσότερα, όσον αφορά την τεχνολογία και την πρόσβαση σε υλικά».

Οι αμερικανοί αρχιτέκτονες του γραφείου Olson Kundig χρησιμοποίησαν αυτούς τους περιορισμούς προς όφελός τους όταν έφτιαξαν το «Treehouse» τους στη Σάντα Τερέζα της Κόστα Ρίκα. Χτισμένο πάνω από τις ακτές του Ειρηνικού μέσα σε ένα ημιτροπικό δάσος, το «δεντρόσπιτο» είναι ένας τριώροφος ορθογώνιος πύργος από τοπική ξυλεία.

Ολόκληρο το κτίριο έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να λειτουργεί παθητικά (βασίζεται αποκλειστικά στις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού), και τόσο ο επάνω όροφος όσο και ισόγειο είναι εντελώς ανοιχτά στη φύση, χάρη σε χειροκίνητα προστατευτικά πετάσματα.

Ο αρχιτέκτονας Τομ Κούντιγκ εντοπίζει δύο μορφές εξοχικών κατοικιών που αναδύονται στην περιοχή. «Εκείνες που επηρεάζονται περισσότερο από τη δυτική αρχιτεκτονική και πιθανόν είναι κλιματιζόμενες και ερμητικά κλειστές» για να αντιμετωπίζουν τις υγρές και ξηρές εποχές, και σπανιότερα σπίτια που «αγκαλιάζουν το περιβάλλον και το κλίμα», όπως το «Treehouse».

Στην Πολωνία, ο αρχιτέκτονας Ρόμπερτ Κονιέτσνι της εταιρείας KWK Promes, γνωστός για το βραβευμένο υπόγειο Eθνικό Μουσείο του Στετίνου στην Πολωνία, δημιουργεί σχεδόν φουτουριστικές αγροτικές κατοικίες, όπως το «By the Way», που βρίσκεται στην όχθη του ποταμού Βιστούλα.

«Σίγουρα, η ιδέα αυτού του σπιτιού ταιριάζει καλύτερα σε ένα πολύ μεγάλο οικόπεδο, το οποίο συνήθως δεν μπορεί να βρεθεί σε μια πόλη», λέει ο πολωνός αρχιτέκτονας. Το βασικό του concept είναι μια «κορδέλα» από σκυρόδεμα που ξεκινάει σαν δρόμος, στη συνέχεια ανεβαίνει και περιστρέφεται για να δημιουργήσει τα ταβάνια, τη στέγη και τους τοίχους του σπιτιού, και τελικά γίνεται πεζογέφυρα που φθάνει μέχρι την άκρη του νερού.

Ένα μεγάλο οικόπεδο δίνει την ευκαιρία στους αρχιτέκτονες να παίξουν με τρόπο που είναι αδύνατον να το κάνουν σε έναν περιορισμένο αστικό χώρο. Αυτή ήταν η εμπειρία και του Πάτρικ Κιν από το γραφείο Enter Projects στην Κατούμπα της Αυστραλίας, στις απότομες πλαγιές των Μπλου Μάουντενς.

Ο Κιν χτίζει στην κορυφή ενός λόφου ένα τολμηρό σύμπλεγμα σπονδυλωτών σπιτιών με ατσάλινο σκελετό. «Υπάρχουν πράγματα στα οποία έπρεπε να δοθεί προτεραιότητα όπως οι γωνίες πρόσπτωσης της ηλιακής ακτινοβολίας, ωστόσο υπήρχε πολύ περισσότερη ελευθερία στη διάταξη. Σε αγροτικό πλαίσιο, μπορούν να δοκιμαστούν νέες ιδέες ή σκέψεις», αναφέρει ο Αυστραλός αρχιτέκτονας και συμπληρώνει ότι «χάρη στην ύπαρξη μεγαλύτερου χώρου, τα κτίρια μπορούν να έχουν ασυνήθιστες αναλογίες ενσωματώνοντας την τοπική κουλτούρα και το πλαίσιο ή περιφερειακά θέματα, τα οποία προσφέρουν πάντα καλά δομικά στοιχεία για καινοτομία και ενθουσιασμό στην αρχιτεκτονική». Ο Κιν σχεδιάζει και ένα παραθαλάσσιο σπίτι στην Ταϊλάνδη, το οποίο θα είναι ακόμη πιο καμπύλο και ασυνήθιστο.

Ο Σαμ Σελένσκι, από το αρχιτεκτονικό γραφείο Selencky Parsons με έδρα το Λονδίνο, επισημαίνει ότι αυτά τα τολμηρά projects -τουλάχιστον στο Ηνωμένο Βασίλειο- είναι συνήθως η εξαίρεση και όχι ο κανόνας, όπως άλλωστε και το δικό τους «Selencky Parsons’ River House» στις όχθες του Τάμεση, στο Οξφορντσάιρ.

Αν και δεν διακρίνει κάποια νέα αγροτική αρχιτεκτονική «γλώσσα», ο Σελένσκι αναγνωρίζει ότι υπάρχει «ένα κίνημα που οδηγεί σε αποδοχή και υιοθέτηση μιας πιο σχεδιαστικής προσέγγισης για αγροτικές κατοικίες», με αποτέλεσμα πιο συναρπαστικά projects.

Για τον Λούντεβιχ, αυτή η προσέγγιση είναι αποτέλεσμα φρέσκιας αρχιτεκτονικής ​​ματιάς: «Για εμάς έχει ενδιαφέρον το να μην είσαι ντόπιος. Παρατηρούμε πράγματα που είναι φυσιολογικά για τους ντόπιους. Θέλουμε να δημιουργήσουμε κάτι ενδιάμεσο, κάτι που δεν θα είναι απόλυτα σύγχρονο και από το πουθενά, αλλά ούτε ακριβώς αυτό που θα έκαναν οι ντόπιοι», λέει. Και το οποίο φυσικά διαφέρει από τη μαζική κατασκευή σπιτιών στην αγγλική εξοχή.

Στο βιβλίο του «The Village News – The Truth Behind the England’s Rural Idyll», Τομ Φορτ  ζητάει από τον αναγνώστη να φανταστεί ότι ο συγγραφέας έχει αναλάβει την ευθύνη για τη ζωή του χωριού, είναι κάτι σαν τσάρος ή επίτροπος για τις αγροτικές κοινότητες: «Ως υπεύθυνος για τη διάσωση του χωριού, δουλειά μου θα ήταν να διαλύσω την άθλια μονοτονία του σχεδιασμού ακινήτων», γράφει επειδή «γενικά η διαχείριση των σύγχρονων οικισμών… είναι βαρετή και ήπια». Για το σκοπό αυτό, θα χρειαζόταν να προσλάβει «designers και αρχιτέκτονες που… είναι τολμηροί στη σκέψη τους».

Ίσως, λοιπόν, αν να τα λάβουν σοβαρά υπόψη τους όλα αυτά οι αρχιτέκτονες να δούμε μια μέρα ένα νέο «αγροτικό» κίνημα στην αρχιτεκτονική.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News