Το 1987, ο Αρθουρ Μίλερ είχε δώσει μια σπάνια συνέντευξη στον δημοσιογράφο Αλαν Γιέντομπ του BBC, όπου αναφέρθηκε στον γάμο του με τη Μέριλιν Μονρόε και το ακόλουθο διαζύγιό τους (εκδόθηκε στις 24 Ιανουαρίου 1961). Το κοινό θεώρησε ακατάλληλο το ταίριασμα τους, είπε, «αλλά αυτό το γεγονός από μόνο του ήταν για μένα ένδειξη ότι ήταν κατάλληλο», εξομολογήθηκε.

Ο Μίλερ ένιωσε ότι είδε την πραγματική Νόρμα Τζιν πίσω από τη Μέριλιν Μονρόε – την περσόνα που είχε δημιουργήσει. Το άτομο που ο Τύπος δεν της επέτρεπε να είναι, αντιμετωπίζοντας την ως «ένα είδος αρκούδας που είναι υποχρεωμένη να χορεύει – ότι δεν θα έπρεπε, δηλαδή, να έχει οποιοδήποτε άλλο ενδιαφέρον πέρα από το σεξ, την επίδειξη, ή το να λέει ανόητα πράγματα στις εφημερίδες».

Το ζευγάρι είχε πρωτογνωριστεί στις αρχές της δεκαετίας του 1950 στο Λος Αντζελες, όταν η Μονρόε συστήθηκε στον Μίλερ από τον φίλο του, σκηνοθέτη Ελίας Καζάν. Ο Μίλερ θεωρούνταν ήδη ένας από τους κορυφαίους θεατρικούς συγγραφείς της χώρας λόγω του βραβευμένου με Πούλιτζερ θεατρικού του έργου «Ο Θάνατος του Εμποράκου», ενώ η Μέριλιν κέντριζε την προσοχή με μικρούς, αλλά αξιοσημείωτους ρόλους στις ταινίες «Η Ζούγκλα της Ασφάλτου» και «Ολα για την Εύα».

Εκείνη την εποχή, ο Αρθουρ Μίλερ ήταν παντρεμένος με την πρώτη του σύζυγο, Μαίρη Γκρέις Σλάτερι, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Είχαν παντρευτεί αμέσως μετά την κοινή αποφοίτησή τους από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, και εκείνη τον είχε στηρίξει οικονομικά καθώς προσπαθούσε να ξεκινήσει την καριέρα του ως συγγραφέας.

Η Μονρόε ήταν επίσης παντρεμένη –από τις αρχές της δεκαετίας του 1940, αμέσως μετά τα 16α της γενέθλια– με τον Τζέιμς Ντόχερτι, αλλά ο γάμος τους κράτησε μόνο τέσσερα χρόνια. Αργότερα έκανε έναν σύντομο γάμο με τον διάσημο σταρ του μπέιζμπολ, Τζο Ντι Μάτζιο, ο οποίος κράτησε μόλις εννέα μήνες.

Η συναισθηματική σύνδεσή τους ήταν άμεση και πολύ ισχυρή. Ο Μίλερ είδε την ευαισθησία που κρυβόταν πίσω από την περσόνα της Μέριλιν. Ενιωσε ότι ήταν συγγενικό πνεύμα, ότι «ήταν αισθησιακή και φαινόταν ερωτευμένη με τη ζωή, αλλά στο κέντρο της υπήρχε ένα σκοτάδι και μια τραγωδία που δεν ήξερα τις διαστάσεις της τότε. Το ίδιο ίσχυε και για εμένα. Οπότε δεν ήταν τόσο τρελό», λέει στον Γιέντομπ.

Αργότερα έγραψε για εκείνη την πρώτη τους συνάντηση: «Η εικόνα της περιείχε κάτι σαν πόνο, και ήξερα ότι έπρεπε είτε να απομακρυνθώ, ή να εισέλθω μέσα σε μια καταστροφή πέρα από κάθε γνώση. Με όλη τη λάμψη της ήταν περικυκλωμένη από ένα σκοτάδι που μου προκαλούσε σύγχυση».

Η Μέριλιν επίσης έδειχνε μαγεμένη από τον Μίλερ, τόσο από την ευφυΐα του, όσο και από την ικανότητά του να βλέπει τον πραγματικό της εαυτό. Σύμφωνα με πληροφορίες, μίλησε σε μια φίλη της για την εμπειρία της συνάντησής τους. «Ηταν σαν να βρίσκεις ένα δέντρο για να ξαποστάσεις. Ξέρεις, σαν ένα δροσερό ποτό όταν έχεις πυρετό», της είχε πει.

Η Μονρόε ήταν θύμα μιας τραυματικής ανατροφής. Κόρη μιας ανύπαντρης, ψυχικά ασθενούς γυναίκας, ανίκανης να την φροντίσει, είχε περάσει τα παιδικά της χρόνια σε ορφανοτροφεία και ανάδοχες οικογένειες, που της άφησαν ανεξίτηλα συναισθηματικά τραύματα. «Βασικά, έδινε έναν ψυχολογικό αγώνα ενάντια στην εγκατάλειψη, ενάντια στην κακοποίηση – με τους σημερινούς όρους, θα θεωρείτο κακοποιημένο παιδί», λέει ο Μίλερ.

«Δέχθηκα τη δική της αξιολόγηση, κάτι που έκαναν ελάχιστοι άνθρωποι στη ζωή της», λέει ο θεατρικός συγγραφέας. «Τότε πίστευα ότι ήταν ένα πολύ σοβαρό κορίτσι που δυσκολευόταν γιατί γενικά την έβλεπαν ως μια πολύ ελαφριά, αν όχι ανόητη, γυναίκα. Είχα αυτή την αντιμετώπιση επειδή ήμουν ερωτευμένος μαζί της. Ετσι εκείνη έβλεπε τα καλύτερα κομμάτια του εαυτού της στα μάτια μου. Επομένως η μοναδική της ελπίδα ήταν στο πλευρό μου εκείνη τη στιγμή της ζωής της».

Αλληλογραφούσαν ασταμάτητα τα επόμενα χρόνια, καθ’ όλη τη διάρκεια του σύντομου θυελλώδους γάμου της με τον Ντι Μάτζιο, και της διάλυσης του γάμου του Μίλερ. Μέχρι το 1955, όταν και η ηθοποιός μετακόμισε στη Νέα Υόρκη για να σπουδάσει υποκριτική, διατηρούσαν εξωσυζυγική σχέση. Εκείνη την εποχή, το πολιτικό «κυνήγι μαγισσών» του γερουσιαστή Μακάρθι για να ξεσκεπάσει κομμουνιστές, βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη.

Χιλιάδες άνθρωποι κατηγορήθηκαν ως πιθανοί συμπαθούντες του κομμουνισμού, ή «αντιαμερικανοί», με αποτέλεσμα να μπουν στη μαύρη λίστα και να χάσουν τις δουλειές τους. Λίγα χρόνια νωρίτερα, ο Μίλερ είχε γράψει το θεατρικό έργο «The Crucible», μια συναισθηματική απάντηση στην «κόκκινη υστερία» που σάρωνε τη χώρα, και το 1955 έγινε αντικείμενο έρευνας του FBI, λόγω ισχυρισμών περί κομμουνιστικών συμπαθειών.

Κλήθηκε να καταθέσει ενώπιον της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων της Βουλής των Αντιπροσώπων – και κρίθηκε ένοχος για περιφρόνηση του σώματος, επειδή αρνήθηκε να αποκαλύψει τα ονόματα ατόμων για τα οποία υπήρχαν υποψίες ότι ήταν κομμουνιστές.

Ο φίλος του, ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης Ελίας Καζάν, κλήθηκε επίσης να καταθέσει, αλλά σε αντίθεση με τον Μίλερ, ο Καζάν «κατέδωσε ονόματα», προκαλώντας την δια βίου περιφρόνηση ορισμένων συναδέλφων του εκείνης της εποχής. Οταν έλαβε το τιμητικό του Οσκαρ το 1999, οι μισοί παριστάμενοι στην αίθουσα, με πρωτεργάτη τον Κερκ Ντάγκλας, παρέμειναν πεισματικά καθισμένοι  στις θέσεις τους, αρνούμενοι εμφατικά να τον χειροκροτήσουν.

Το κινηματογραφικό στούντιο προέτρεψε τη Μονρόε να τερματίσει τη σχέση της με τον Μίλερ, αλλά εκείνη αρνήθηκε και πήγε μαζί του στην Ουάσιγκτον για να μιλήσει υπέρ του στις ακροάσεις της Βουλής των Αντιπροσώπων. Η παρέμβασή της θεωρείται ότι συνέβαλε στη μεταγενέστερη ανατροπή της καταδίκης του, το 1957.

Μετά την οριστικοποίηση των εκατέρωθεν διαζυγίων τους, παντρεύτηκαν σε μια τετράλεπτη πολιτική τελετή στη Νέα Υόρκη το 1956. Ακολούθησε, λίγες ημέρες αργότερα, ένας πλήρης εβραϊκός γάμος, για τις ανάγκες του οποίου η Μονρόε προσηλυτίστηκε στην πίστη του νέου συζύγου της. Την Μέριλιν, που δεν είχε γνωρίσει ποτέ τον πραγματικό πατέρα της, συνόδευσε στο μυστήριο ο καθηγητής υποκριτικής της – ο θρυλικός ιδρυτής του Actors Studio, Λι Στράσμπεργκ.

Παρά το συναισθηματικό τους δέσιμο, το ζευγάρι σύντομα συγκρούσθηκε γύρω από τη διαφωνία τους σχετικά με τις φιλοδοξίες της σταρ, και τις παραδοσιακές προσδοκίες του συγγραφέα για τα δεσμά του γάμου. Λίγους μήνες μετά το γάμο τους ο Μίλερ ανακοίνωσε στον Τύπο ότι η Μέριλιν θα γύριζε μόλις μία ταινία κάθε ενάμιση χρόνο. Ερωτηθείς τι θα έκανε στον υπόλοιπο χρόνο της, ο συγγραφέας δήλωσε «θα είναι σύζυγός μου – πρόκειται για δουλειά πλήρους απασχόλησης».

Η Μέριλιν διαφώνησε και οι νεόνυμφοι σύντομα έφυγαν για την Αγγλία, για τις ανάγκες των γυρισμάτων της ταινίας «Ο Πρίγκιπας και η Χορεύτρια». Η παραγωγή αποδείχθηκε δύσκολη, με τη Μονρόε να έχει επανειλημμένες συγκρούσεις με τον σταρ και σκηνοθέτη του φιλμ, Λόρενς Ολίβιε.

Η σταρ ένιωθε ότι οι φίλοι του Μίλερ ήταν επικριτικοί απέναντί της – ένα συναίσθημα που επιδεινώθηκε όταν, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, βρήκε τυχαία το σημειωματάριό του, στο οποίο ο συγγραφέας ομολογούσε ότι είχε αμφιβολίες για την απόφασή του να την παντρευτεί, και ότι μερικές φορές έβρισκε ντροπιαστική τη συμπεριφορά της.

Παρά την κοινή επιθυμία τους να κάνουν οικογένεια, δεν κατάφεραν να κάνουν παιδιά. Η πρώτη εγκυμοσύνη της ήταν έκτοπη, και η Μέριλιν είχε και μια αποβολή ενώ γύριζε την κλασική κωμωδία «Μερικοί το Προτιμούν Καυτό» το 1959.

Πριν παντρευτούν, η σταρ συνήθιζε να κατευνάζει το άγχος της παίρνοντας ηρεμιστικά. Τα αδυσώπητα φώτα της δημοσιότητας που προκάλεσε ο γάμος τους, σε συνδυασμό με τις προσωπικές ανασφάλειες και τα προηγούμενα τραύματά της, συνέβαλαν στην αύξηση του εθισμού της. Νοσηλεύτηκε για σύντομο χρονικό διάστημα στο νοσοκομείο, λόγω υπερβολικής δόσης βαρβιτουρικών, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας του Ολίβιε το 1957.

Οι τριγμοί στον γάμο τους έφτασαν στο αποκορύφωμά τους κατά τη διάρκεια της ταραχώδους παραγωγής της ταινίας «Οι Αταίριαστοι» του 1961. Ο Μίλερ είχε γράψει το σενάριο της ταινίας, βασισμένο σε δικό του διήγημα, για να προβάλει την ερμηνευτική γκάμα της Μέριλιν σε έναν δραματικό ρόλο, αλλά η παραγωγή ήταν γεμάτη προβλήματα.

Γυρισμένη στην αφόρητη ζέστη της ερήμου της Νεβάδα, η ταινία επέφερε δυσκολίες σε όλους τους συντελεστές της. Ο συμπρωταγωνιστής της, Κλαρκ Γκέιμπλ, πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 59 ετών τον Νοέμβριο του 1960, πριν από την κυκλοφορία της ταινίας στις αίθουσες. Αλλά ειδικά για την Μέριλιν, που βρισκόταν αντιμέτωπη με τη διάλυση του γάμου της, τα γυρίσματα ήταν ακόμα πιο αντίξοα.

Ο Μίλερ είχε αρχίσει να φλερτάρει με τη γερμανικής καταγωγής, αυστριακή φωτογράφο, Ινγκε Μοράθ, την οποία γνώρισε στα γυρίσματα της ταινίας, και σύμφωνα με πληροφορίες, αυτός και η Μονρόε δεν μιλούσαν σχεδόν καθόλου. Η χρήση ναρκωτικών της Μέριλιν είχε κλιμακωθεί σε τέτοιο σημείο, που ο σκηνοθέτης της ταινίας, Τζον Χιούστον, σταμάτησε όλη την παραγωγή τον Αύγουστο του 1960, για να τη στείλει στο νοσοκομείο για αποτοξίνωση.

«Η Μέριλιν ήταν άρρωστη σωματικά, και στρεσαρισμένη ψυχολογικά», εξηγεί ο Μίλερ στο BBC. «Τα πάντα την οδηγούσαν σε κρίσεις, την ώρα που ήταν υποχρεωμένη να ανταποκριθεί στις ανάγκες του πρώτου δραματικού ρόλου που είχε ποτέ αναλάβει. Η ζέστη και η υγρασία ήταν αφόρητες, εκείνη ήταν σε άθλια κατάσταση, και η ταινία εκτροχιάστηκε μήνες μακριά από τον αρχικό σχεδιασμό της. Κάπως έτσι ήρθε το τέλος του γάμου μας, με τη Μέριλιν σε κακή φυσική κατάσταση».

Το 1961, μετά από λιγότερο από πέντε χρόνια γάμου, πήραν διαζύγιο για λόγους «ασυμβατότητας χαρακτήρων». «Οι Αταίριαστοι» έμελλε να είναι η τελευταία ολοκληρωμένη ταινία της Μονρόε. Το διαζύγιό της επιτάχυνε μια πτωτική πορεία που χαρακτηρίστηκε από ακανόνιστη συμπεριφορά, και κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών.

Στις 5 Αυγούστου 1962, σε ηλικία 36 ετών, η Μέριλιν βρέθηκε νεκρή στο σπίτι της στο Λος Αντζελες, με τον θάνατό της να αποδίδεται επισήμως σε αυτοκτονία από υπερβολική δόση ναρκωτικών. Ο Μίλερ παντρεύτηκε την Μοράθ ένα μήνα αργότερα. Στην αυτοβιογραφία του, με τίτλο «Timebends» έγραψε  ότι ο γάμος του μαζί της ήταν «η καλύτερη εποχή, η χειρότερη εποχή» – φράση δανεισμένη από την εναρκτήρια παράγραφο του βιβλίου «Ιστορία Δύο Πόλεων» του Ντίκενς.

Το 1964 ο Μίλερ έγραψε το θεατρικό έργο «After The Fall» (Μετά την Πτώση), με θέμα τις αποτυχημένες προσπάθειες ενός άνδρα να σταματήσει τον κατήφορο της γυναίκας που αγαπά προς το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, πριν εκείνη αυτοκτονήσει. Το έργο θεωρήθηκε αδίκως ως μια ανερυθρίαστη αναφορά στις τελευταίες ημέρες της Μέριλιν – και επέφερε τεράστιο πλήγμα στην υστεροφημία του συγγραφέα.

«Το πραγματικά σπουδαίο για εμένα, ήταν ότι ο αγώνας της ήταν γενναίος», λέει ο Μίλερ στο τέλος της συνέντευξης του στο BBC. «Η Μέριλιν ήταν ένας πολύ θαρραλέος άνθρωπος, που δεν τα παρατούσε ποτέ – κάτι που ίσχυε, υποθέτω, μέχρι το τέλος της ζωής της».

Ο Μίλερ πέθανε από καρκίνο της ουροδόχου κύστης και καρδιακή ανεπάρκεια, το Φεβρουάριο του 2005, σε ηλικία 89 ετών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News