Τον Φεβρουάριο συμπληρώνονται 20 χρόνια. Πριν από ακριβώς δύο δεκαετίες –πόσα άλλαξαν έκτοτε!– ένας ανέραστος προγραμματιστής υπολογιστών δημιουργούσε έναν ιστότοπο για «γκομενικές αξιολογήσεις» στο Χάρβαρντ. Σήμερα, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ είναι ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στη Γη, κυρίαρχος μιας αυτοκρατορίας σχεδόν τεσσάρων δισεκατομμυρίων πελατών-χρηστών (ίσως και εθισμένων χρηστών), ο οποίος πρόσφατα αποκάλυψε ένα υπερφιλόδοξο σχέδιο για την ανάπτυξη της Τεχνητής Γενικής Νοημοσύνης (AGI).

Ρεπορτάζ των Times του Λονδίνου αποκαλύπτει ότι οι λάτρεις της τελευταίας πρωτοβουλίας πιστεύουν πως εάν είναι πράγματι εφικτό, το σχέδιο θα είναι η «τελευταία εφεύρεση της ανθρωπότητας», ένα σύστημα ανώτερο από τον άνθρωπο σε σχεδόν κάθε γνωστική εργασία, ικανό να δώσει λύσεις στις πιο άλυτες προκλήσεις της ανθρωπότητας – από την κλιματική αλλαγή μέχρι τον καρκίνο.

Η AGI έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις σχετικά με το αν είναι εφικτή, ή σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά η ελπίδα του Ζάκερμπεργκ είναι ότι θα έχει μεγαλύτερη επιτυχία από το τελευταίο του σχέδιο, το Metaverse. Η στροφή του 39χρονου δισεκατομμυριούχου προς «τη μοναδικότητα» –το υποθετικό μελλοντικό σημείο όπου η τεχνολογία θα βρεθεί εκτός ελέγχου και θα γίνει μη αναστρέψιμη– σηματοδοτεί άλλη μια εντυπωσιακή στροφή στην τροχιά της εταιρίας του.

Από τότε που ίδρυσε τη Meta (αρχικά ως Facebook) τον Φεβρουάριο του 2004, η εταιρεία του Ζάκερμπεργκ κλονίζεται από τη μια κρίση μετά την άλλη. Εχει παραβιάσει νόμους, κατηγορηθεί για γενοκτονία και χαρακτηριστεί κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, αντίστοιχος του τσιγάρου. Κι όμως, δεν σταμάτησε ποτέ να μεγαλώνει. Τον περασμένο Σεπτέμβριο η οικογένεια εφαρμογών της, που περιλαμβάνει το Facebook, το Whatsapp και το Instagram, είχε πάνω από 3,9 δισεκατομμύρια χρήστες κάθε μήνα.

Μια από καιρό επαπειλούμενη καταστολή από τις ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί, εν μέρει επειδή η Meta διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες εταιρικές επιχειρήσεις λόμπι στον κόσμο. Μια σταθερή σειρά αγωγών εναντίον της δεν έχει κάνει τίποτα για να επιβραδύνει μια από τις μεγαλύτερες μηχανές παραγωγής χρήματος στην ιστορία του καπιταλισμού.

Πράγματι, κατά τους πρώτους εννέα μήνες του περσινού έτους, η εταιρεία σημείωσε καθαρά κέρδη 25 δισ. δολαρίων (18,5 δισ. ευρώ) από πωλήσεις ύψους 95 δισ. δολαρίων (87,8 δισ. ευρώ) – αυξήσεις 39% και 12% αντίστοιχα. Το αμερικανικό χρηματιστήριο αναμένει άλλη μια έκρηξη κερδών της Meta αυτή την εβδομάδα, μόλις ο Ζάκερμπεργκ αποκαλύψει πώς τα πήγε η εταιρεία τους τελευταίους τρεις μήνες του 2023.

Η τιμή της μετοχής της Meta την περασμένη εβδομάδα σημείωσε νέο ρεκόρ στα 394 δολάρια (364 ευρώ), ωθώντας την για πρώτη φορά πέρα από το όριο του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων, για να τη φέρει στην κατηγορία εταιριών-μαμούθ, όπως η Alphabet, η Apple και η Nvidia.

Ολα αυτά έχουν οδηγήσει τον Ζάκερμπεργκ στο ίσως πιο φιλόδοξο σχέδιό του. Με σειρά αναρτήσεων του στο Facebook αυτό το μήνα επιχείρησε να εξηγήσει γιατί η Meta σκοπεύει να ξοδέψει έως και 10 δισεκατομμύρια δολάρια (9,24 δισ. ευρώ) –με βάση τις τιμές της αγοράς– για να αποκτήσει 350.000 από τα πιο προηγμένα τσιπ Τεχνητής Νοημοσύνης της Nvidia – του τύπου που απαιτούνται για την απόπειρα δημιουργίας «Γενικής Νοημοσύνης».

«Εχουμε πλέον την ικανότητα να κάνουμε κάτι τέτοιο σε μια κλίμακα που ίσως είναι μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη μεμονωμένη εταιρεία», δήλωσε ο επιχειρηματίας στον ιστότοπο Verge. «Νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι μπορεί να μην το εκτιμήσουν αυτό». Ο Τζακ Κλαρκ, συνιδρυτής της εταιρίας ανάπτυξης Τεχνητής Νοημοσύνης, Anthropic, παρομοίασε την ανακοίνωση του Ζάκερμπεργκ με «ένα παπούτσι δέκα τόνων που πέφτει από τον ουρανό».

Από την αρχή, ο Ζάκερμπεργκ έκανε ακραίες επιλογές — και ξεπερνούσε τα όρια. Για να δημιουργήσει την πρώτη εκδοχή του Facebook, με τίτλο Facesmash, υπέκλεψε βάσεις δεδομένων των αμερικανικών πανεπιστημίων για να βρει φωτογραφίες των φοιτητών. Η κίνησή του παραλίγο να του κοστίσει την αποβολή του από το Χάρβαρντ.

Καθώς η δημοτικότητα του Facebook εκτοξευόταν, πήρε τη μοιραία απόφαση να δημιουργήσει το Newsfeed, την ατελείωτη ροή συχνά ακραίων δημοσιευμάτων, που κρατούσαν τους χρήστες κολλημένους στις οθόνες τους. Η εφεύρεσή του δημιούργησε μια γενιά διαδικτυακών προμηθευτών ειδήσεων, όπως το Buzzfeed, του οποίου τον βασικό αλγόριθμο ο Ζάκερμπεργκ μονίμως τροποποιούσε, διώχνοντας τη ροή ενός εντύπου τη μια μέρα, και αναδεικνύοντας εκείνη ενός άλλου την επόμενη.

Αυτές οι κινήσεις του τον οδήγησαν ενώπιον του Κογκρέσου, κατηγορούμενο ότι αγνόησε τις προειδοποιήσεις ότι η ροή είχε γίνει αγωγός παραπληροφόρησης και εξτρεμιστικού περιεχομένου. Ωστόσο, δεν έκανε πίσω, έως ότου ο ανταγωνιστής του, Tiktok, έδειξε ότι μια ροή βίντεο με βάση την Τεχνητή Νοημοσύνη ήταν απλώς ένας καλύτερος τρόπος για να παραμείνουν οι χρήστες στην πλατφόρμα.

Τον περασμένο μήνα η Meta απαλλάχθηκε επιτέλους από τη ροή ειδήσεων για τους χρήστες του Facebook στη Βρετανία και στην Ε.Ε. – περισσότερο από ένα χρόνο αφότου το Buzzfeed έκλεισε τη δική του λειτουργία ροής ειδήσεων. Ο συντάκτης του Mother Jones, ενός δημοφιλούς αμερικανικού περιοδικού, παραδέχθηκε πρόσφατα ότι ο ιστότοπος του εντύπου έχασε το 99% της επισκεψιμότητάς του μέσω Facebook.

Η έξοδος της Meta από τον χώρο των ειδήσεων σε καμία περίπτωση δεν σηματοδοτεί το τέλος των προβλημάτων της. Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου πέρυσι άλλαξε τους όρους του διακανονισμού απορρήτου δεδομένων του 2020, αφού διαπίστωσε ότι η εταιρεία είχε παραβιάσει τις δεσμεύσεις της για την προστασία των νέων. «Η απερισκεψία της έχει θέσει τους νεαρούς χρήστες σε κίνδυνο, και το Facebook πρέπει να απαντήσει για τις αποτυχίες του», δήλωσε η ρυθμιστική αρχή.

Κι όμως, ο Ζάκερμπεργκ εμφανίζεται εντυπωσιακά μη ενοχλημένος. Πράγματι, όπως μεταμορφώθηκε η Meta, έτσι μεταμορφώθηκε και ο ιδρυτής της – από πεινασμένος προγραμματιστής με τέτοια νευρικότητα πριν από τις συνεντεύξεις του που το τμήμα δημοσίων σχέσεων του στέγνωνε τις μασχάλες, σε λάτρη των μικτών πολεμικών τεχνών και φανατικό της γυμναστικής, που δείχνει να ενδιαφέρεται πολύ λιγότερο για συγγνώμες από ότι παλαιότερα.

Και έτσι συνεχίζει τις επεκτατικές του κινήσεις. Με τις καταστροφικές συνέπειες του Metaverse –ενός εικονικού κόσμου που κόστισε 40 δισεκατομμύρια δολάρια και κανείς δεν ήθελε– ακόμα φρέσκες, το AGI, η νέα του εμμονή, είναι άλλη μια τεχνολογία που μπορεί να αλλάξει την ανθρωπότητα – ή να αποδειχθεί μια ακόμη πανάκριβη, απρόσιτη φαντασίωση.

Το νέο του πρότζεκτ έχει στόχο την επαγγελματική εξόντωση του Σαμ Αλτμαν, επικεφαλής της OpenAI, της εταιρίας που πυροδότησε την έκρηξη της ΤΝ τον Νοέμβριο του 2022, με την κυκλοφορία του ChatGPT. Η Meta δεν έχει καμία ελπίδα να αγοράσει την OpenAI, τόσο λόγω του τεράστιου ρυθμιστικού ελέγχου που αντιμετωπίζει, όσο και λόγω των φιλοδοξιών του Αλτμαν – οπότε θα επιχειρήσει να τη θάψει.

Εξ ου και το σχέδιό του, ονόματι AGI, το οποίο διαφέρει από το OpenAI σε ένα μόνο βασικό τομέα. Αντί να χρεώνει για την πρόσβαση, όπως κάνει η OpenAI, η Meta σχεδιάζει μια εφαρμογή «ανοιχτού κώδικα» για τα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης της. Με άλλα λόγια, θα τα καταστήσει ελεύθερα διαθέσιμα σε οποιονδήποτε, τόσο για χρήση, όσο και για βελτίωση.

Αν η Meta κατορθώσει να δημιουργήσει το νέο επίπεδο Τεχνητής Νοημοσύνης που η Σίλικον Βάλεϊ πιστεύει ότι σύντομα θα επηρεάζει κάθε πλευρά της ζωής και των επιχειρήσεων, ο Ζάκερμπεργκ δεν θα γονατίσει απλά την πιο πολυσυζητημένη εταιρία που σκοπεύει να αλλάξει τον κόσμο, αλλά θα θέσει στην κατοχή του αυτό που εξήγγειλε με μια κραυγή στο τέλος των συναντήσεών του με τους συνεργάτες του στα πρώτα χρόνια του Facebook – «Κυριαρχία!».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News