Τα διάφορα διαστημικά τηλεσκόπια και τα συνεχώς αναβαθμιζόμενα επίγεια τηλεσκόπια οδηγήσαν τα τελευταία 20 χρόνια σε μια μαζική ανακάλυψη εξωπλανητών, δηλαδή πλανητών σε άλλα αστρικά συστήματα του γαλαξία μας.

Εχουν ανακαλυφθεί περισσότεροι από 5.000 εξωπλανήτες, ενώ έχει υποδειχτεί η ύπαρξη άλλων περίπου 5.000 και αναμένεται η επιβεβαίωση της ύπαρξής τους. Μάλιστα, έχει ανακαλυφθεί μια μεγάλη γκάμα εξωπλανητών με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από εκείνα των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος – διαψεύδοντας έτσι πανηγυρικά την αστρονομική θεωρία ότι τα ίδια χαρακτηριστικά κυριαρχούν σε όλους του πλανήτες του Σύμπαντος.

Οι αστρονόμοι αναζητούν επιμόνως βραχώδεις πλανήτες που να διαθέτουν ατμόσφαιρα – ένας συνδυασμός που θεωρείται ότι αυξάνει τις πιθανότητες να είναι φιλόξενοι. Μέχρι σήμερα δεν είχε εντοπιστεί κάποιος βραχώδης εξωπλανήτης που να διαθέτει ατμόσφαιρα. Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το πρακτορείο Reuters, τελικά τον εντόπισε μια ομάδα αστρονόμων με τη βοήθεια του James Webb, του ισχυρότερου διαστημικού τηλεσκοπίου που έχει δημιουργήσει ο άνθρωπος.

Πρόκειται για τον 55 Cancri e, έναν εξωπλανήτη που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός από τη Γη, σημαντικά μεγαλύτερο σε μέγεθος και μάζα από τον πλανήτη μας, αλλά όχι από τον Ποσειδώνα και τον Ουρανό – γεγονός που τον κατατάσσει σε μια κατηγορία πλανητών που οι αστρονόμοι αποκαλούν «Υπέρ Γη».

Ο 55 Cancri e βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση από το μητρικό του άστρο, γεγονός που τον καθιστά όχι απλά αφιλόξενο, αλλά μια πραγματική κόλαση. Η επιφάνειά του εκτιμάται πως είναι μια θάλασσα λάβας, αφού τα πετρώματα και οι βράχοι έχουν λιώσει από την ακτινοβολία και τη θερμότητα που δέχθηκαν από το άστρο. Υπολογίζεται ότι η θερμοκρασία στον 55 Cancri e κυμαίνεται πέριξ των 2.000 βαθμών Κελσίου.

 

Ο πλανήτης είναι πιθανώς τροχιακά κλειδωμένος, που σημαίνει ότι έχει μονίμως την ίδια πλευρά στραμμένη προς το άστρο του, όπως ακριβώς συμβαίνει με τη Σελήνη και τη Γη. Επίσης, ειδικοί έχουν κάνει την εκτίμηση ότι αυτός ο εξωπλανήτης αποτελείται κυρίως από άνθρακα που έχει μετατραπεί σε διαμάντι.

Η ατμόσφαιρα

Οι παρατηρήσεις του James Webb αποκάλυψαν την παρουσία μιας ουσιαστικής –αν και αφιλόξενης– ατμόσφαιρας, που ίσως αναπληρώνεται συνεχώς από αέρια που απελευθερώνονται από έναν τεράστιο ωκεανό μάγματος.

«Η ατμόσφαιρα είναι πιθανότατα πλούσια σε διοξείδιο ή μονοξείδιο του άνθρακα, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει και άλλα αέρια, όπως υδρατμούς και διοξείδιο του θείου. Οι τρέχουσες παρατηρήσεις δεν μπορούν να προσδιορίσουν την ακριβή ατμοσφαιρική σύνθεση» δήλωσε ο πλανητικός επιστήμονας της NASA και του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνιας (Caltech), Ρένγιου Χου, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.

Τα δεδομένα του Webb δεν καθιστούν σαφές ούτε το πάχος της ατμόσφαιρας. Ο Χου είπε πως θα μπορούσε να είναι τόσο παχύ όσο το πάχος της Γης ή ακόμα και παχύτερο από της Αφροδίτης, της οποίας η τοξική ατμόσφαιρα είναι η πιο πυκνή στο ηλιακό μας σύστημα.

Ολοι οι άλλοι εξωπλανήτες με ατμόσφαιρες που έχουν ανακαλυφθεί ήταν αέριοι – και όχι βραχώδεις. Καθώς ο Webb ωθεί τα σύνορα της εξερεύνησης εξωπλανητών, η ανακάλυψη ενός βραχώδους με ατμόσφαιρα αντιπροσωπεύει πρόοδο.

Στη Γη η ατμόσφαιρα θερμαίνει τον πλανήτη, περιέχει το οξυγόνο που αναπνέουμε, προστατεύει από την ηλιακή ακτινοβολία και δημιουργεί την πίεση που απαιτείται ώστε να παραμένει νερό σε υγρή κατάσταση στην επιφάνεια του πλανήτη.

«Στη Γη η ατμόσφαιρα είναι το κλειδί της ζωής. Αυτή η ανακάλυψη στο 55 Cancri e δημιουργεί την ελπίδα ότι το James Webb θα μπορούσε να διεξαγάγει παρόμοιες έρευνες σε πλανήτες που είναι πολύ ψυχρότεροι από αυτόν τον εξωπλανήτη, οι οποίοι θα μπορούσαν να υποστηρίξουν υγρό νερό στην επιφάνειά τους. Αλλά δεν έχουμε φθάσει ακόμα εκεί» λέει ο Μπράις Ολιβιέ Ντέμορι, επιστήμονας στο Κέντρο Διαστήματος και Κατοικησιμότητας του Πανεπιστημίου της Βέρνης και μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News