«Η είδηση είναι συγκλονιστική, μόνο που όταν μιλάμε για τα Βαλκάνια, ιδιαίτερα για τους Σέρβους και τον σλαβικό πολιτισμό, καλό είναι να μετράμε τα λόγια, να ελέγχουμε τις αποχρώσεις, να είμαστε έτοιμοι για ανατροπές, αρνήσεις και νέες ερμηνείες», γράφει ο Μάσιμο Νάβα της Corriere della Sera. Σε τι, όμως, ακριβώς αναφέρεται; Ποια νέα που αφορούν τη Σερβία χαρακτηρίζει συγκλονιστικά;

Επικαλούμενος δημοσίευμα του EURACTIV, γράφει πως «κάτι αλλάζει ή πρόκειται να αλλάξει» στις σχέσεις μεταξύ Βελιγραδίου και Μόσχας όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις Δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, τις οποίες θα μπορούσε, πλέον, να συνυπογράψει και η Σερβία. Κι αυτό παρά την παραδοσιακή (αλλά όχι πάντα ομαλή και επωφελή για αμφότερες τις πλευρές) συμμαχία των δύο χωρών και τους ισχυρούς εμπορικούς δεσμούς, ιδιαίτερα στον τομέα της ενέργειας.

Την περίοδο του βομβαρδισμού της Σερβίας από το ΝΑΤΟ, το 1999, η Μόσχα στάθηκε στο πλευρό του Βελιγραδίου (κυρίως σε διπλωματικό επίπεδο) καταδικάζοντας τη νατοϊκή εμπλοκή και συμβάλλοντας στον τερματισμό της. Ετσι και η Σερβία τους προηγούμενους μήνες, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, διακήρυξε (αναμενόμενα) τη φιλία και την υποστήριξη της στη Ρωσία, λαμβάνοντας υπόψη, φυσικά, και ένα ιδιαίτερης σημασίας εθνικό συμφέρον, «το ζήτημα του Κοσόβου, το οποίο χρησιμοποίησε τεχνηέντως η Μόσχα για να δικαιολογήσει την προσάρτηση της Κριμαίας», γράφει ο Νάβα.

Συγχρόνως, όμως, το Βελιγράδι καλείται να σκεφτεί και άλλα οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα, κυρίως την πρόσφατη στροφή των Βρυξελλών προς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων με στόχο την ένταξη των κρατών της περιοχής (Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία, Κόσοβο, Αλβανία, Μαυροβούνιο και Βόρεια Μακεδονία) στην Ευρωπαϊκή Ενωση, διαδικασία που θα μπορούσε, όπως αναφέρει ο ιταλός σχολιαστής, να λάβει περαιτέρω ώθηση και να επιταχυνθεί μέσω της παράλληλης ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ.

Την προηγούμενη Τετάρτη, ο Ιβιτσα Ντάτσιτς, υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας, άφησε να εννοηθεί, για πρώτη φορά, ότι το Βελιγράδι θα μπορούσε να αλλάξει στάση και να συνυπογράψει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Αυτό είναι, άλλωστε, και ένα από τα αιτήματα της ΕΕ για την προώθηση της ενταξιακής διαδικασίας της Σερβίας. Σε συνέντευξη που παραχώρησε κατ’ αποκλειστικότητα στο Euractriv, ο Ντάτσιτς, με πολιτική καριέρα 30 ετών και φήμη εθνικιστή, είπε πως η Σερβία (η οποία είναι επισήμως υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ από το 2012) ενεργεί, αξιολογώντας πρώτα τα συμφέροντά της.

«Καταδικάζουμε την παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας και με αυτό το σκεπτικό ψηφίσαμε στους διεθνείς οργανισμούς. Το αν θα επιβάλουμε κυρώσεις στη Ρωσία είναι άλλο θέμα. Δεν είναι ζήτημα χρόνου ή διοριών, είναι θέμα που αφορά τα πολιτικά και οικονομικά μας συμφέροντα», δήλωσε ο σέρβος υπουργός.

Γι’ αυτό η Σερβία, από την προσάρτηση της Κριμαίας έως και σήμερα, δεν συνυπογράφει τις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, «επειδή θεωρήσαμε πως δεν θα ήταν προς το συμφέρον μας», προσέθεσε. Αλλά στη συνέχεια διευκρίνισε πως «εάν αλλάξει κάτι σε βάρος των συμφερόντων της Σερβίας, τότε η απόφασή μας θα τροποποιηθεί ανάλογα, αξιολογώντας κάθε στιγμή ποια είναι η καλύτερη απόφαση για την οικονομία μας, για τη θέση μας στον κόσμο και για τους πολίτες της Σερβίας».

Μια άλλη ένδειξη όσον αφορά την πιθανή αλλαγή της στάσης της Σερβίας απέναντι στη Μόσχα θα μπορούσε να ήταν η συμμετοχή της πρωθυπουργού της χώρας Ανα Μπρνάμπιτς, στην εκδήλωση για την έναρξη λειτουργία του EURACTIV SERBIA στο Βελιγράδι το βράδυ της Τετάρτης. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης μίλησε για «ρωσική επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας», όρο που η Σερβία δεν είχε χρησιμοποιήσει ξανά στο παρελθόν. Επαίνεσε επίσης την Ευρωπαϊκή Ενωση ως τον μεγαλύτερο επενδυτή και χρηματοδότη της Σερβίας.

Οτι η ένταξη στην ΕΕ αποτελεί «προτεραιότητα για τη Σερβία» το δήλωσε και ο Ιβιτσα Ντάτσιτς, αλλά επέκρινε επίσης την Ενωση για τις καθυστερήσεις στη διεύρυνσή της. «Το αφήγημα που ακούμε συχνά, ότι τα Βαλκάνια θα μπορούσαν να δημιουργήσουν νέα προβλήματα εάν ήταν εντός της ΕΕ, αποτελεί περισσότερο πρόσχημα, επειδή έχει μειωθεί το ενδιαφέρον της ΕΕ για τη διεύρυνση», υποστήριξε. «Είναι ένα θέμα που δεν φέρνει ψήφους στους ευρωπαίους πολιτικούς και γι’ αυτό το θέτουν στο περιθώριο».

Πάντως, το ότι η Σερβία ενεργεί αποκλειστικά με βάση τα συμφέροντά της το έχει επισημάνει αρκετές φορές και ο πρόεδρος της χώρας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, πρώτη φορά τον περασμένο Φεβρουάριο, όταν κλήθηκε να εξηγήσει γιατί δεν επρόκειτο να συνυπογράψει τις Δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Ωστόσο, υπό τις διαρκείς και αυξανόμενες (μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία) πιέσεις της Δύσης να αλλάξει τη στάση του, τον περασμένο Οκτώβριο το Βελιγράδι παρουσίασε ένα πλάνο επενδύσεων σε υποδομές ύψους 12 δισ. ευρώ (σε διάστημα έξι ετών), προκειμένου να διαφοροποιηθεί και να διασφαλιστεί ο ενεργειακός εφοδιασμός της χώρας και να περιοριστεί η εξάρτησή της από τη Μόσχα. 

Ολοκληρώνοντας την ανάλυσή του, ο Μάσιμο Νάβα δεν παραλείπει να αναφερθεί στις ιδιαίτερες ευαισθησίες των Σέρβων, αλλά και στο γεγονός πως ο σερβικός λαός εξακολουθεί να είναι βαθιά διχασμένος. «Για αρκετούς, ειδικά στα αστικά κέντρα και μεταξύ των νέων, η Ευρώπη είναι μια ευκαιρία. Για πολλούς άλλους, η σλαβική κουλτούρα και η ορθόδοξη θρησκεία, η φιλία με τη Ρωσία και ο εθνικισμός που τροφοδοτείται από τις πληγές και τις αδικίες που υπέστησαν, εξακολουθούν να γεννούν συναισθήματα που καθορίζουν τις εκλογές και τη στάση της πολιτικής ηγεσίας», εξηγεί.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News