Είναι μια πανάρχαιη νόσος και από τις πιο φονικές όλων των εποχών για το ανθρώπινο είδος. Την είχε περιγράψει ως «φθίση» ο Ιπποκράτης (όρος που την συνόδευε μέχρι το 1839!) Για αιώνες, η διάγνωσή της ισοδυναμούσε με θάνατο. Αυτό άλλαξε στα τέλη του 1800 με την ανακάλυψη του ένοχου βακτηρίου και την σταδιακή ανάπτυξη θεραπειών.

Σήμερα, η φυματίωση αντιμετωπίζεται με εμβόλια και με μια σειρά από θεραπείες. Και όμως συνεχίζει να σκοτώνει.

Το 2023 η φυματίωση κατέγραψε περί τα 10,8 εκατ. κρούσματα, εκ των οποίων τα 8,2 εκατ. ήταν νέες διαγνώσεις – οι περισσότερες που έχει καταγράψει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) από το 1995, όταν ξεκίνησε την παγκόσμια παρακολούθηση της νόσου. Ετσι, τη χρονιά που πέρασε, η φυματίωση ήταν η κύρια θανατηφόρος μολυσματική ασθένεια. Ηταν δηλαδή η κύρια αιτία θανάτου από μολυσματικό παράγοντα, ξεπερνώντας και την νόσο Covid-19.

Η παγκόσμια έκθεση του ΠΟΥ για την φυματίωση υπογραμμίζει πως τριάντα χώρες σε όλο τον κόσμο πλήττονται περισσότερο από την φυματίωση και μόλις πέντε αντιπροσωπεύουν μαζί το 56% της παγκόσμιας επιβάρυνσης από τη φυματίωση: η Ινδία (26%), η Ινδονησία (10%), η Κίνα (6,8%), οι Φιλιππίνες (6,8%) και το Πακιστάν (6,3%).

Σήμα κινδύνου για την πολυανθεκτική φυματίωση

Παρ’ ότι υπάρχει εμβόλιο και θεραπεία, υπάρχουν και στελέχη του μυκοβακτηριδίου της φυματίωσης (βάκιλος τους Κοχ) που έχουν αναπτύξει μεγάλη αντοχή σε πολλαπλά (αντιβιοτικά) φάρμακα. Ο ΠΟΥ χαρακτηρίζει την πολυανθεκτική φυματίωση ως μια κρίση δημόσιας υγείας, αφού το ποσοστό θεραπείας για τα στελέχη αυτά είναι σήμερα 68% (επομένως τρεις στους δέκα ασθενείς δεν θεραπεύονται…). Εκτός αυτού, το 2023 μόνον 44% από τους 400.000 ασθενείς που ανέπτυξαν πολυανθεκτική φυματίωση διαγνώστηκαν και έλαβαν την κατάλληλη θεραπεία.

Γιατί συνεχίζει να σκοτώνει

Τη χρονιά που πέρασε 1,25 εκατ. άνθρωποι πέθαναν από φυματίωση σε όλο τον κόσμο. Η δε ετήσια επίπτωση της φυματίωσης (κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού) αυξήθηκε κατά 4,6% στο διάστημα 2020-2023 – ενώ όλη την προηγούμενη δεκαετία ακολουθούσε πτωτική πορεία. Ο ΠΟΥ υπολογίζει πως υπήρξαν το 2023 και περί τα 2.7 εκατ. αδιάγνωστες περιπτώσεις φυματίωσης παγκοσμίως.

Η παγκόσμια χρηματοδότηση για την πρόληψη και αντιμετώπιση της φυματίωσης παραμένει πολύ κάτω από το στόχο:  Μόνον 5,7 δισ. δολάρια από τα 22 δισ. του ετήσιου στόχου χρηματοδότησης ήταν διαθέσιμα το 2023.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, και η έρευνα για τη φυματίωση παραμένει σοβαρά υποχρηματοδοτούμενη, καθώς μόνο το ένα πέμπτο του ετήσιου στόχου των 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων έχει επιτευχθεί την τελευταία διετία. Αυτό εμποδίζει την ανάπτυξη νέων διαγνωστικών μεθόδων, φαρμάκων και εμβολίων για τη φυματίωση.

Για πρώτη φορά, η έκθεση περιλαμβάνει εκτιμήσεις σχετικά με το ποσοστό των νοικοκυριών που πλήττονται από τη φυματίωση και αντιμετωπίζουν καταστροφικό κόστος – που χρειάζονται δηλαδή πάνω από 20% του ετήσιου εισοδήματός τους για την διαχείριση της νόσου. Οι εκτιμήσεις αυτές δείχνουν ότι τα μισά νοικοκυριά ασθενών με φυματίωση «πνίγονται» από το κόστος αντιμετώπισής της.

«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα πλήθος τρομερών προκλήσεων: ελλείψεις χρηματοδότησης και καταστροφική οικονομική επιβάρυνση των πληγέντων, κλιματική αλλαγή, συγκρούσεις, μετανάστευση και εκτοπισμός, πανδημίες και ανθεκτική στα φάρμακα φυματίωση, σημαντική κινητήρια δύναμη της μικροβιακής αντοχής», δήλωσε η Δρ Τερέζα Κασάεβα, διευθύντρια του Παγκόσμιου Προγράμματος Φυματίωσης στον ΠΟΥ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News