Προειδοποιητικά σήματα κινδύνου, όπως αυτά που ενημερώνουν τους διερχόμενους οδηγούς για πτώση βράχων, πρέπει να τοποθετηθούν σε πολλούς μεγάλους ομίλους επιχειρήσεων. «Προσοχή! Πτώση μεγιστάνων».

Αλλωστε οι μεγαλόσχημοι, συνήθως καταρρέουν με τον ίδιο τρόπο. Με θόρυβο, προσφέροντας θέαμα στο κοινό. Από τον κανόνα δεν ξέφυγε ούτε ο Λεωνίδας Μπόμπολας, που θα μείνει στην ιστορία ως ο μεγαλοεπιχειρηματίας που αποχωρεί από την «εταιρεία του» επειδή έγινε ψηφοφορία ανάμεσα στους μετόχους. Είναι το πρώτο θύμα «proxy fight» στην ελληνική αγορά. Η μάχη στη γενική συνέλευση μετόχων για εξασφάλιση πληρεξούσιων στήριξης κατέληξε με ήττα του θεωρητικώς ισχυρού. Η άλλη πλευρά πέτυχε να αποσπάσει πληρεξούσια μετόχων με μεγαλύτερο ποσοστό.

Ο Ομιλος Ελλάκτωρ δεν είναι απλά ο σημαντικότερος κατασκευαστικός όμιλος της χώρας. Είναι σύμβολο της επιχειρηματικότητας στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Εχει συνολικά τζίρο περί τα 2 δισ. ευρώ, που προέρχεται από δραστηριότητες σε 26 χώρες, σε δημόσια και ιδιωτικά έργα, παραχωρήσεις λειτουργίας όπως η Αττική Οδός, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και διαχείριση απορριμμάτων.

Στην πραγματικότητα οι δύο μεγάλοι μέτοχοι, η οικογένεια Μπόμπολα και οι αδελφοί Καλλιτσάντση, είχαν «μοιράσει» τις εταιρείες και διοικούσαν τον όμιλο σαν να ήταν δύο διαφορετικές εταιρείες. Ο Μπόμπολας, μαζί με τον σύμμαχό του Δ. Κούτρα, είχαν τις κατασκευές και τις παραχωρήσεις και οι αδελφοί Καλλιτσάντση τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Στην πράξη, ουσιαστικά λειτουργούσαν σαν εταιρείες με διαφορετικά αφεντικά. Για αυτό όταν άρχισε η γκρίνια, η μία πλευρά δεν κατάλαβε ακριβώς τι ετοίμαζαν οι άλλοι. Υπήρχαν παράλληλες δομές σε όλα τα επίπεδα. Πολλές διπλές υπηρεσίες που έκαναν το ίδιο έργο αλλά και δυστοκία στη διαχείριση των κεφαλαίων. Μπορεί μια εταιρεία να είχε πλεόνασμα διαθεσίμων ενώ η άλλη δανείζονταν πληρώνοντας τόκο. Η εταιρεία συνολικά είχε πέρυσι ζημιές 40 εκατομμύρια, αλλά την ίδια στιγμή άλλες κερδοφόρες εταιρείες του ομίλου πλήρωσαν φόρο περίπου 30 εκατ. ευρώ. Δεν μπορούσαν να συμψηφίσουν, όπως θα έπρεπε.

Η διπλή δομή είχε δημιουργηθεί τα προηγούμενα χρόνια με τις «παχιές αγελάδες» όταν όλα αυτά δεν είχαν σημασία. Σήμερα όμως δείχνουν απαράδεκτα, κι αυτά πυροδότησαν την εξέγερση κατά του Μπόμπολα που εμφανιζόταν κυρίαρχος. Είχε φροντίσει να καλλιεργήσει -όπως συνήθως- καλές σχέσεις με την κυβέρνηση, τομέας αρμοδιότητας του Δημήτρη Κούτρα, το γραφείο του οποίο διακοσμεί πορτρέτο το Τσε. Είναι αριστερός εργολάβος…

Οταν οι αδελφοί Καλλιτσάντση αποφάσισαν να πάρουν τον έλεγχο της εταιρείας είχαν μικρότερο ποσοστό από τον Μπόμπολα και το εγχείρημα φαινόταν ανέφικτο. Ακολούθησαν όμως με επιτυχία την μέθοδο που εφαρμόζεται σε αναπτυγμένες χώρες. Προσέλαβαν ειδικές εταιρείες και διαμόρφωσαν τη δική τους πρόταση. Εμφανίστηκαν ως υπέρμαχοι της εταιρικής διακυβέρνησης, καθώς η διοίκηση της εταιρείας ήταν υπόθεση της οικογένειας Μπόμπολα και του Δ. Κούτρα: αυτοί έκαναν ότι ήθελαν, ενώ οι άλλοι ήταν ικανοποιημένοι επειδή κέρδιζαν.

Οταν οι «επιτιθέμενοι» έθεσαν, με όλους τους τόνους, θέματα εταιρικής διακυβέρνησης, η πλευρά Μπόμπολα έκανε το μοιραίο σφάλμα. Υιοθέτησαν την ατζέντα Καλλιτσάντση. Δήλωσαν ότι θα υιοθετήσουν ορθές πρακτικές εταιρικής διακυβέρνησης επισημαίνοντας μάλιστα ότι, έπειτα από έναν χρόνο, ο ίδιος ο Λεωνίδας Μπόμπολας θα αποχωρήσει από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου ώστε να αναλάβει επαγγελματίας μάνατζερ.

Δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι τουλάχιστον το 25% των μετόχων ήταν ξένοι οργανισμοί επενδύσεων, οι οποίοι δεν είχαν εξάρτηση, ούτε αισθάνονταν δέος για την οικογένεια Μπόμπολα. Ολοι αυτοί σκέφθηκαν: γιατί να μη γίνει τώρα η αλλαγή που προτείνουν τόσο οι Καλλιτσάντσηδες όσο και ο Μπόμπολας; Ψήφισαν λοιπόν τη λήξη της εποχής Μπόμπολα. Επέλεξαν το επαγγελματικό μάνατζμεντ, καθώς η πλευρά Καλλιτσάντση είχε κερδίσει τόσο την καρδιά όσο και το μυαλό των ξένων επενδυτών.

Ουσιαστικά, οι δύο προτάσεις που τέθηκαν υπόψη των μετόχων ήταν απλές. Η πλευρά Μπόμπολα υποστήριζε ότι η εταιρεία πρέπει να απαλλαγεί από τα ζημιογόνα κομμάτια όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή έργα της Μέσης Ανατολής που (τυχαία;) διοικούσαν οι αδελφοί Καλλιτσάντση. Πρότεινε να επιστρέψουν στην κερδοφορία μικραίνοντας τον όμιλο.

Η άλλη πλευρά θεωρούσε ότι η πώληση θυγατρικών αυτή την εποχή δεν είναι συμφέρουσα και ότι απαιτείται αναδιοργάνωση του ομίλου, μείωση προσωπικού, περιστολή δαπανών, προκειμένου να ξαναγίνει κερδοφόρος ο όμιλος. Να δημιουργηθεί μια «σφικτή», ενιαία, επαγγελματική διοίκηση.

Η αλήθεια είναι ότι η πλευρά Καλλιτσάντση είχε συνθέσει τη δική της ατζέντα αλλά είχε και κατάλληλο επιτελείο. Η πρόταση για το Διοικητικό Συμβούλιο, που τελικά υπερψηφίστηκε, είχε ως πρόεδρο του ομίλου τον πρώην διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Γιώργο Προβόπουλο, αλλά και άλλα στελέχη εξοικειωμένα να μιλούν με ξένους θεσμικούς επενδυτές. Ειδικά η εμφάνιση του Γ. Προβόπουλου προσέφερε εγγύηση αξιοπιστίας και σοβαρότητας στο εγχείρημα.

Αντίθετα, η άλλη πλευρά είχε ένα φανερό έλλειμμα συνομιλητή με ξένους επενδυτές. Ο διευθύνων σύμβουλος Λεωνίδας Μπόμπολας είχε ένα «αταίριαστο» με τις περιστάσεις πρόβλημα. Είχε εμπλακεί σε υπόθεση δωροδοκίας κύπριου δημάρχου, η ελληνική Δικαιοσύνη αρνήθηκε (φυσικά…) να τον εκδώσει στην Κύπρο, αλλά απαγορεύτηκε η έξοδός του από τη χώρα. Δεν μπορούσε να ταξιδέψει. Ο άλλος ισχυρός άνδρας, ο Δ. Κούτρας, αποφεύγει τα αεροπορικά ταξίδια, ενώ τα Αγγλικά του είναι ανεπαρκή. Επιπλέον, ο Δ. Κούτρας έχει στην πλάτη του πρόστιμο 50 εκατ. ευρώ που επέβαλε η Επιτροπή Ανταγωνισμού για το περίφημο «καρτέλ εργολάβων». Γνωστοί εργολήπτες κατηγορούνται ότι αποφάσιζαν ποιος θα πάρει ποιο έργο, σε τι τιμές…

Τα γνώριζαν όλα αυτά οι ξένοι επενδυτές; Ισως όχι, αλλά τα… έμαθαν. Κάποιοι βέβαια ήξεραν λεπτομέρειες αλλά δεν πρόβαλλαν έως τώρα αντιρρήσεις, αφού η εταιρεία ήταν κερδοφόρα εξαιτίας της διαπλοκής ή του καρτέλ ή με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος. Τα προβλήματα ήρθαν όταν είδαν τις ζημιές και πείστηκαν ότι η κατάσταση πρέπει να αλλάξει. Ηταν η ώρα να εφαρμοστούν οι σωστές πρακτικές εταιρικής διακυβέρνησης.

Βέβαια, καλές είναι οι αρχές, αλλά χρειάζονταν και ποσοστά μετοχών. Η πλευρά Καλλιτσάντση, μαζί με την κατάλληλη προετοιμασία, αύξησε το ποσοστό που είχε από 12% σε 27%. Προφανώς διέθετε ή εξασφάλισε την ανάλογη χρηματοδότηση που υπολογίζεται σε 50 εκατ. ευρώ.

Από την άλλη πλευρά, εντύπωση προκαλεί ότι οι τράπεζες, που κατέχουν ποσοστό 4% της εταιρείας, τήρησαν αυστηρή ουδετερότητα και δεν ψήφισαν στη Γενική Συνέλευση. Το φυσιολογικό θα ήταν να στηρίξουν το «κατεστημένο», δηλαδή τη διοίκηση Μπόμπολα με την οποία συνεργάζονταν πολλά χρόνια. Και όμως, απέφυγαν να ψηφίσουν, αφήνοντας το περιθώριο στην άλλη πλευρά να πείσει τους -ξένους, κυρίως- επενδυτές και να πάρει τη νίκη. Συγκέντρωσε πληρεξούσια μετόχων που είχαν το 52,9% της εταιρείας. Και σηκώνει τα μανίκια…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News