Σας αρέσει το κρέας; Καλά. Μήπως, όμως, είστε χορτοφάγος; Ακόμα καλύτερα. Και στις δύο περιπτώσεις είναι σίγουρο ότι σας αφορά η τελευταία μεγάλη ιδέα του Μπιλ Γκέιτς και της Google. Γιατί το μπιφτέκι, που φρόντισαν να δημιουργηθεί στα εργαστήρια της Σίλικον Βάλεϊ, ετοιμάζεται να περάσει τον Ατλαντικό Ωκεανό για να μπει σε βρετανικά εστιατόρια. Μετά θα προσπαθήσει να κατακτήσει ολόκληρη την Ευρώπη. Έχει γεύση αληθινού κρέατος, λένε, κι ας είναι από φυτά.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Οι αριθμοί των ζώων που καταναλώνονται ως τροφή είναι ιλιγγιώδεις. Κάθε χρόνο, αναφέρει δημοσίευμα των Times του Λονδίνου, θανατώνονται περίπου 60 δις κοτόπουλα, 1,5 δις χοίροι, ένα δις αιγοπρόβατα και 300 εκατομμύρια αγελάδες, μάλιστα, στις μέρες μας η κατανάλωση του κρέατος αυξάνεται συνεχώς. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Ματ Ρίντλεϊ, δημοσιογράφος και συγγραφέας βιβλίων για την εξέλιξη, τη γενετική και τις κοινωνικές τους προεκτάσεις, στο μέλλον η εκτροφή των ζώων για σφαγή μπορεί να θεωρείται βάρβαρη.

Σας φαίνεται απίθανο; Κι όμως. Στον δυτικό κόσμο, τουλάχιστον, η μείωση της βίας και της σκληρότητας είναι γεγονός τους τελευταίους δύο αιώνες, αφού πολλά πράγματα, από τους σκλάβους και την παιδική εργασία μέχρι το κυνήγι της αρκούδας, που παλιότερα θεωρούνταν αποδεκτά, δεν επιτρέπονται.

Τα πρώτα σημάδια της αλλαγής είναι ήδη ορατά. Η αύξηση της χορτοφαγίας, η αυξανόμενη αποδοκιμασία της βιομηχανικής κτηνοτροφίας και η αποδοκιμασία των κυνηγών, το μποϊκοτάζ του φουαγκρά, η έμφαση που δίνεται (με κοινοτικό νόμο) στην προστασία και την ορθή μεταχείριση των ζώων, δείχνουν τον δρόμο της αλλαγής, τουλάχιστον ως προς την ευημερία των ζώων. Βίαια παιχνίδια, εξάλλου, με θύματα τα ζώα, όπως το κάρφωμα των γάτων σε δέντρα και οι κοκορομαχίες, έχουν απαγορευτεί ενώ και οι ταυρομαχίες φαίνεται να φθίνουν.

Ωστόσο η ιδέα ότι σταδιακά και αναπόφευκτα γινόμαστε καλύτεροι, πιο ανεκτικοί και πιο συμπονετικοί και ότι η ηθική μας απλώνεται για να αγκαλιάσει περισσότερες κατηγορίες ανθρώπων και περισσότερα είδη ζώων, δεν είναι απαραίτητα σωστή. «Αυτά τα πράγματα μπορούν να εξελιχθούν σε διαφορετικές κατευθύνσεις», προειδοποιεί ο Ρίντλεϊ, υπενθυμίζοντας ότι την περίοδο του Ναζισμού στην Γερμανία πέρασαν πρωτοφανείς νόμοι κατά της σκληρότητας στα ζώα, που προωθούσαν ενεργά τη χορτοφαγία και τον σεβασμό στη φύση, ταυτόχρονα, όμως, αποκαλύφθηκε ένα απύθμενο βάθος σκληρότητας σε ανθρώπινα όντα που δεν θεωρούνταν κοινωνικά αποδεκτά από τους Ναζί.

Ας ξαναγυρίσουμε όμως στο κρέας και στη μορφή με την οποία είναι πιθανό να το τρώμε στο μέλλον. Η αλήθεια είναι ότι πολλά πράγματα στη διατροφή μας πρέπει να αλλάξουν, αφού η εκτροφή των ζώων βλάπτει σοβαρά το Περιβάλλον. Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν το έχει δηλώσει προ πολλού: «Τίποτα δεν θα ωφελήσει περισσότερο την ανθρώπινη υγεία και θα αυξήσει τις πιθανότητες επιβίωσης της ζωής στη Γη, όσο η μετάβαση μας σε μια χορτοφαγική διατροφή». Τα στοιχεία, εξάλλου, που δημοσιεύει σχετική έκθεση της WWF είναι καταιγιστικά.

Μελέτες επιστημόνων από όλο τον κόσμο συγκλίνουν στο γεγονός ότι μια αλλαγή στις διατροφικές μας συνήθειες έχει τη δυναμική να επιβραδύνει κατά πολύ την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η κτηνοτροφία, εκτός των άλλων, είναι φοβερά ενεργοβόρα, εφόσον κατασπαταλά τους υδάτινους πόρους, μολύνει με τα ζωικά της απόβλητα τον υδροφόρο ορίζοντα, διαβρώνει το έδαφος και συμβάλλει τα μέγιστα στο φαινόμενο του θερμοκηπίου με τις εκπομπές επικίνδυνων αερίων από τις μεγαλοβιομηχανίες παραγωγής κρέατος.

Και πάνω εκεί που (κάποιοι) λάτρεις του κρέατος προβληματίζονται για το αν πρέπει και αν θέλουν και αν μπορούν να διακόψουν την σχέση τους με ένα ζουμερό λαχταριστό μπιφτέκι από αληθινό κιμά έρχεται ένα φυτικό ομοίωμά του να δώσει τη λύση. Μπορεί, άραγε, κάτι τέτοιο να σώσει τον κόσμο; Ναι, λένε οι δημιουργοί του Burger Impossible και αν οι ισχυρισμοί τους ότι η γεύση του δεν διαφέρει από ένα αληθινό μπέργκερ, είναι αληθινοί, τότε έχουν στα χέρια τους ένα υπερ-όπλο από χρυσάφι που είναι πιθανό προκαλέσει μεγάλα αναταραχή στην παγκόσμια βιομηχανία κρέατος.

Μέχρι πρόσφατα, η Impossible Foods, εταιρεία βιοτεχνολογίας με έδρα στην Silicon Valley, κρατούσε τις έρευνές της στο σκοτάδι. Τώρα, πια όμως ο κόσμος βουίζει ότι οι επιστήμονες της start up κατάφεραν να βάλουν σε μια μηχανή (του κιμά) όχι βοδινό κρέας αλλά λαχανικά και να βγάλουν από την άλλη μεριά ζουμερό κιμά που έχει ακόμη και αίμα. Φυτικό κι αυτό. Αυτή είναι η ιδέα, χοντρικά τουλάχιστον, της πρωτοφανούς αυτής δημιουργίας, στην οποία έχουν επενδύσει πολλά εκατομμύρια δολάρια μεγιστάνες όπως ο συνιδρυτής της Microsoft Μπιλ Γκέιτς, o Λάρι Πέιτζ της Google και ο Λι Κα-Σινγκ, επιχειρηματίας από το Χονγκ Κονγκ.

Όπως και σε άλλες επιχειρήσεις της Silicon Valley, η ιδέα βασίστηκε στην αρχή της «αποδιαμεσολάβησης». Στην προκειμένη περίπτωση, από τη διαδικασία παραγωγής έφυγε από τη μέση η αγελάδα. Γιατί να χρησιμοποιούνται ζώα για την μετατροπή φυτικών πρωτεϊνών σε κρέας όταν αυτή θα μπορούσε να γίνει στο εργαστήριο, φθηνότερα και με τρόπους πιο φιλικούς για τα ζώα και τον πλανήτη;

Εδώ και δεκαετίες η τεχνολογία παραγωγής κρέατος παραμένει πεισματικά χαμηλή και δαπανηρή. Το ζωικό κεφάλαιο χρειάζεται τεράστιες ποσότητες γης και νερού και παράγει τεράστιες ποσότητες αερίων θερμοκηπίου. Θα μπορέσει, άραγε, η Impossible Foods να κάνει για το κρέας κάτι ανάλογο με αυτό που πέτυχε η Amazon στις πωλήσεις βιβλίων ή η Apple για τη μουσική, παράγοντας ένα υποκατάστατό του που θα είναι φθηνότερο και, μάλιστα, λιγότερο ρυπογόνο;

Σύντομα η ζήτηση για κρέας θα φθάσει σε μη βιώσιμα επίπεδα. «Όσο πιο πλούσιος γίνεται ο κόσμος, τόσο περισσότερο κρέας τρώει. Όσο περισσότερο κρέας τρώει, τόσο μεγαλύτερη είναι η απειλή για τον πλανήτη», δήλωσε ο Μπιλ Γκέιτς. «Το κόψιμο των δασών για την δημιουργία περισσότερων γεωργικών εκτάσεων συμβάλλει στην κλιματική αλλαγή, το ίδιο κάνουν και τα αέρια θερμοκηπίου που παράγονται από όλα αυτά τα ζώα», είπε, ακόμη, ο ιδρυτής της Microsoft που παραιτήθηκε από τη διοίκησή της για να αφοσιωθεί στην αντιμετώπιση προβλημάτων του πλανήτη.

Εντωμεταξύ το Burger Impossible πωλείται μέχρι στιγμής σε 11 εστιατόρια, στο Λος Άντζελες, στο Σαν Φρανσίσκο και στη Νέα Υόρκη, και οι εντυπώσεις των πελατών τους είναι ενθουσιώδεις. Δύο σερ της ροκ, ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ (γνωστός χορτοφάγος) και ο Μικ Τζάγκερ είναι μεταξύ εκείνων που το έχουν ήδη δοκιμάσει στο Crossroads Kitchen, ένα μοντέρνο εστιατόριο του Λος Άντζελες και δηλώνουν εντυπωσιασμένοι.

Εντωμεταξύ, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα των Times, η  Impossible Foods έχει επενδύσει κεφάλαια ύψους 200 εκ. δολαρίων σε ένα νέο εργοστάσιο στο Όκλαντ της Καλιφόρνιας, που θα παράγει αρκετό κρέας για τη δημιουργία 4 εκ. μπέργκερ το μήνα χρησιμοποιώντας βιομηχανικές ποσότητες αίματος από «αίμη» -είναι ένα από τα βασικά μόρια της αιμοσφαιρίνης- που παράγεται όχι από σφαγή ζώων αλλά από γενετικά τροποποιημένη μαγιά.

Η εταιρεία υπόσχεται επίσης  ότι τα εργαστηριακά μπέργκερ της θα είναι πιο φθηνά αφού ο ενδιάμεσος – αγελάδα έχει φύγει από τη μέση. Σύντομα μια βρετανική αλυσίδα εστιατορίων θα τα βάλει στο μενού της ενώ στο μέλλον αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλα εστιατόρια σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Το εργαστηριακό μπιφτέκι της Impossible Foods δεν είναι το μόνο τεχνητό προϊόν που φιλοδοξεί να υποκαταστήσει τρόφιμα που μέχρι τώρα παράγονται παραδοσιακά. Για παράδειγμα γίνονται επίσης προσπάθειες να παραχθεί in vitro κρέας (το Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ παρουσίασε ήδη το πρώτο μπέργκερ από βλαστικά κύτταρα βιολογικά εκτρεφόμενων αγελάδων) ενώ η καλιφορνέζικη εταιρεία Perfect Day πουλάει «γάλα» από μαγιά που έχει υποστεί ζύμωση, στην οποία έχουν προστεθεί φυτικά σάκχαρα, λίπη και μέταλλα και ισχυρίζεται ότι η γεύση του είναι ίδια με του αγελαδινού γάλακτος.

Λέτε, τελικά τα ρομπότ να αφήσουν άνεργες τις αγελάδες; Θα καταφέρουν άραγε τα τεχνητά τρόφιμα να κατακτήσουν το κοινό;

Σίγουρα υπάρχουν ακόμη πολλές δυσκολίες, πέρα όμως από όποια τεχνικά και οικονομικά προβλήματα που ανακύπτουν, υπάρχει ένα ακόμη. Στις αρχές του μήνα, γράφει ο Ματ Ρίντλεϊ, ένας ψυχολόγος και ένας κτηνίατρος δημοσίευσαν μια έρευνα σχετικά με τη στάση των ανθρώπων. Διαπίστωσαν ότι αν και οι χορτοφάγοι ενέκριναν την ιδέα του εργαστηριακού κρέατος (in-vitro meat), πρακτικά δεν ήθελαν να το δοκιμάσουν.

«Τα αποτελέσματα δείχνουν ένα προφανές παράδοξο: όσοι δεν τρώνε κρέας εμφανίζονται λιγότερο πρόθυμοι. Ωστόσο, οι αυστηρά χορτοφάγοι μαζί με τους χορτοφάγους που τρώνε ψάρια εξέφρασαν γενικά περισσότερες θετικές απόψεις για το εργαστηριακό κρέας σε σύγκριση με το κρέας ζώων εκτροφής», δήλωσαν οι ερευνητές.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News