Για μέτρο «προσωρινό και προληπτικό» έκαναν λόγο οι υγειονομικές αρχές και οι κυβερνήσεις των πολλών ευρωπαϊκών χωρών που προέβησαν στη διακοπή των εμβολιασμών με το σκεύασμα της AstraZeneca εν αναμονή του τελικού πορίσματος των επιστημόνων της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Φαρμάκων (EMA).

Το δυστύχημα, ωστόσο, είναι ότι στην προκειμένη περίπτωση, με την πανδημία να μαίνεται, η υπερβολική προφύλαξη ενδέχεται να αποβεί μοιραία. Και το κλίμα στην ευρωπαϊκή επικράτεια εξακολουθεί να είναι τεταμένο, καθώς φαίνεται πως η σχεδόν συντονισμένη κίνηση των μεγαλύτερων κρατών της ΕΕ και αρκετών μικρότερων να προβούν σε αναστολή των εμβολιασμών με το σκεύασμα της AstraZeneca αποτέλεσε μία πολιτική επιλογή παρά μία απόφαση που ελήφθη λαμβάνοντας υπόψη μόνον τα επιστημονικά δεδομένα.

Το έντονο πολιτικό παρασκήνιο που προηγήθηκε της απόφασης παρουσιάζουν σε εκτενές ρεπορτάζ τους και οι New York Times. Επειτα από ημέρες κατά τις οποίες ο Ρομπέρτο Σπεράντσα, ο υπουργός Υγείας της Ιταλίας, καθησύχαζε τους συμπατριώτες του όσον αφορά την ασφάλεια του εμβολίου της AstraZeneca, δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από τον γερμανό ομόλογό του. Ο Γενς Σπαν τον ενημέρωσε για τις γερμανικές ανησυχίες σχετικά με κάποια, ελάχιστα, περιστατικά σοβαρών θρομβώσεων, εξηγώντας πώς η κυβέρνησή του εξέταζε το ενδεχόμενο αναστολής της χορήγησης του εμβολίου της Οξφόρδης. «Για την Ιταλία και τους γείτονές της το τηλεφώνημα αυτό πραγματοποιήθηκε την χειρότερη στιγμή», αναφέρουν οι ανταποκριτές της νεοϋορκέζικης εφημερίδας στη Ρώμη.

Γιατί στην Ιταλία αλλά και στη Γαλλία, όπως και στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, η διαδικασία εμβολιασμού εξελίσσεται δραματικά αργά και τις προηγούμενες ημέρες οι αρχές προέτρεπαν τους πολίτες να σπεύσουν να εμβολιαστούν με τις διαθέσιμες δόσεις. Λίγες ημέρες νωρίτερα ο ίδιος ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, ο Μάριο Ντράγκι, εξηγούσε στους ήδη ανήσυχους συμπολίτες του ότι δεν υπάρχει καμία ξεκάθαρη αιτιώδης σχέση ανάμεσα στα περιστατικά θρομβώσεων και το εμβόλιο της AstraZeneca.

Ωστόσο, όταν η Γερμανία προέβη στην αναστολή των εμβολιασμών, οι μεγαλύτεροι εταίροι της εντός της ΕΕ – η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία – αναγκάστηκαν να κάνουν το ίδιο, αφενός για να μην κατηγορηθούν από την κοινή γνώμη για αμέλεια και αφετέρου για το καλό του κοινού ευρωπαϊκού μετώπου κατά του κορονοïού.

Με λίγα λόγια η Γερμανία συμπαρέσυρε τις μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ στον δρόμο που επέλεξε να ακολουθήσει, καταφέρνοντας ένα βαρύ πλήγμα στα εμβολιαστικά προγράμματά τους, παρά την απουσία επαρκών επιστημονικών στοιχείων που να αποδεικνύουν ότι το εμβόλιο της AstraZeneca είναι με οποιονδήποτε τρόπο επιβλαβές.

Η πολιτική κατήργησε την επιστήμη

Μιλώντας στην La Repubblica την περασμένη Δευτέρα o διευθυντής του ιταλικού ΕΟΦ Νικόλα Μαγκρίνι επισήμανε δίχως περιστροφές πως «επρόκειτο για μία πολιτική απόφαση», υποστηρίζοντας πως η Ιταλία προέβη στην αναστολή των εμβολιασμών με το σκεύασμα της AstraZeneca, κυρίως επειδή αυτό έκαναν οι υπόλοιπες μεγάλες χώρες της ΕΕ.

«Ποιο το νόημα να έχουμε επιστημονικούς οργανισμούς όπως η ΕΜΑ και ο ΠΟΥ εάν οι αποφάσεις σχετικά με τα εμβόλια λαμβάνονται για λόγους πολιτικής; Φαίνεται πως πλέον το να αντιστέκονται στις συμβουλές της επιστήμης αποτελεί μία καλή επιλογή για τους πολιτικούς», έγραψε την Τρίτη στο Twitter ο Σιλβάν Ζιρό, υψηλόβαθμο στέλεχος της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων (Sante) της Κομισιόν.

Μπροστά στον κίνδυνο να αυξηθεί η δυσπιστία των πολιτών, ειδικά για το εμβόλιο της AstraZeneca και γενικότερα για τα εμβόλια κατά του κορονοïού, η EMA έσπευσε να καθησυχάσει την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη με την διευθύντρια της υπηρεσίας να υπογραμμίζει πως βάσει των διαθέσιμων στοιχείων «τα οφέλη υπερτερούν των κινδύνων».

Στη συνέχεια κάποιες από τις κυβερνήσεις που ανέστειλαν τους εμβολιασμούς, αποπειράθηκαν να παρουσιάσουν την απόφασή τους ως ένα μέτρο με στόχο να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών. Προς το παρόν, ωστόσο, όλα δείχνουν πως οι αναστολές ενέτειναν αντί να μετριάσουν τις ανησυχίες τους, επιβραδύνοντας, συγχρόνως, περαιτέρω τους εμβολιασμούς στην ΕΕ και θέτοντας σε κίνδυνο χιλιάδες ζωές.

Πολλοί αναλυτές προειδοποιούν πως λόγω των καθυστερήσεων (και στους εμβολιασμούς και στις παραδόσεις των εμβολίων) οι ευρωπαϊκές χώρες θα δυσκολευτούν ιδιαίτερα να εμβολιάσουν έως τον ερχόμενο Σεπτέμβριο το 70% των ενήλικων πολιτών τους, όπως επιδιώκουν.

Τεταμένες σχέσεις

Ομως οι σχέσεις των Ευρωπαίων με την AstraZeneca ήταν εξαρχής τεταμένες. Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πλευρών άρχισε εξαιτίας της αδυναμίας της εταιρείας να τηρήσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε για την προμήθεια πολλών εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου της.

Ακολούθησαν οι απαγορεύσεις εξαγωγής δόσεων από χώρες της ΕΕ ενώ η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων καθυστέρησε σημαντικά να ανάψει το πράσινο φως για τη διάθεση του εμβολίου της, γεγονός που αύξησε τη δυσπιστία των υγειονομικών υπηρεσιών κάποιων ευρωπαϊκών χωρών για το εμβόλιο της AstraZeneca, το οποίο εγκρίθηκε τελικά έναν μήνα μετά την έγκρισή του στη Βρετανία.

Αλλά ακόμη και τότε, και δίχως να υπάρχει σχετική υπόδειξη από τους ειδικούς της EMA, κάποια κράτη – μέλη της ΕΕ επέλεξαν να περιορίσουν τη χορήγησή του σε άτομα ηλικίας κάτω των 65 ετών, κάνοντας λόγο για έλλειψη επαρκών στοιχείων όσον αφορά τη χορήγησή του σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας.

Επρόκειτο για την πρώτη πολιτική απόφαση που ελήφθη για προληπτικούς λόγους αλλά ενδέχεται να αποβεί μοιραία, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη πως στη Βρετανία, όπου το εμβόλιο χορηγήθηκε σε όλους τους ενήλικες ανεξαρτήτου ηλικίας, αποδείχθηκε πως η λήψη ακόμη και μόνον της πρώτης δόσης μείωσε δραστικά τον κίνδυνο άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας να νοσήσουν από Covid-19.

Πριν από λίγες ημέρες οι κυβερνήσεις πολλών ευρωπαϊκών χωρών επέλεξαν να πάνε ξανά, για δεύτερη φορά, κόντρα στην EMA, αναστέλλοντας προσωρινά τους εμβολιασμούς με το εμβόλιο της AstraZeneca. «Αποτέλεσε ένα τρομακτικό πλήγμα όσον αφορά την αυτοπεποίθηση της Ευρώπης στη διεθνή σκηνή. Πάντα έχουμε (τα κράτη – μέλη της ΕΕ) την τάση να καταφεύγουμε στις εθνικές πολιτικές», ανέφερε ο Γιόχαν Νόρμπεργκ, ένας ιστορικός και συγγραφέας από τη Σουηδία, σχολιάζοντας την «κοινή» ευρωπαϊκή απάντηση στην πανδημία.

Στροφή 180 μοιρών…

Το ότι επρόκειτο για μία πολιτική απόφαση η οποία ελήφθη κάτω από το βάρος πιέσεων επιβεβαιώνεται και από τη στάση κορυφαίων ευρωπαίων αξιωματούχων. Λίγες ημέρες πριν την ανακοίνωση της αναστολής των εμβολιασμών στη Γαλλία και ο Ολιβιέ Βεράν, ο γάλλος υπουργός Υγείας, δήλωνε δεν υπήρχε κανένας λόγος να ανασταλούν.

Αφότου, ωστόσο, κοινοποίησε τις προθέσεις της η Γερμανία, ο Εμανουέλ Μακρόν βρέθηκε σε δίλημμα: να συμφωνήσει με το Βερολίνο, ούτως ώστε να μην επέλθει ακόμη μία ρήξη στους κόλπους της ΕΕ και κλονιστεί η εμπιστοσύνη των πολιτών ή να ακολουθήσει τη δική του γραμμή για να μην καθυστερήσουν περαιτέρω οι εμβολιασμοί; Μιλώντας την Τρίτη στην εθνοσυνέλευση της Γαλλίας ο υπουργός Βεράν επισήμανε πως η Γαλλία έπρεπε να «ακούσει τη Ευρώπη, να ακούσει όλες τις ευρωπαϊκές χώρες».

Αναλόγως εκτυλίχτηκαν τα γεγονότα και στην Ιταλία. Μετά την τηλεφωνική του συνομιλία με τον Γενς Σπαν, ο ιταλός υπουργός Υγείας έσπευσε να ενημερώσει αμέσως τον Μάριο Ντράγκι για τη γερμανική απόφαση, επισημαίνοντας στον ιταλό πρωθυπουργό πως η κυβέρνησή του θα δεχόταν αφόρητες πιέσεις και βαρύτατες επικρίσεις εάν συνέχιζε να χορηγεί ένα εμβόλιο που κρίνεται εν δυνάμει επικίνδυνο στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ενα τηλεφώνημα με την Ανγκελα Μέρκελ ήταν αρκετό ώστε ο Μάριο Ντράγκι να αποφασίσει με τον υπουργό του να αναστείλουν τους εμβολιασμούς, αναμένοντας την τελική έκθεση της EMA.

«Τραγική απόφαση»

«Είναι σωστό οι αρμόδιες αρχές να ερευνούν περιστατικά που σχετίζονται με την ασφάλεια. Αλλά το να διακόπτεται η διάθεση ενός εμβολίου κατά τη διάρκεια μίας πανδημίας, όταν πολλοί άνθρωποι ασθενούν από Covid-19, αποτελεί μία τραγική απόφαση», υποστήριξε από την πλευρά του ο Μάικλ Χεντ, ερευνητής στο πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον με ειδίκευση στην παγκόσμια υγεία.

Σχολιάζοντας την «κοινή» απόφαση των μεγαλύτερων χωρών της ΕΕ να προβούν «προληπτικά» στην αναστολή των εμβολιασμών, η ιταλίδα Νάταλι Τότσι, σύμβουλος του ύπατου εκπροσώπου της Ε.Ε. για την εξωτερική πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ, έκανε λόγο για «ενότητα του πανικού». Σημειώνεται ότι στην Ιταλία μόνο, λόγω της διακοπής των εμβολιασμών δεν χορηγήθηκαν τουλάχιστον 200.000 δόσεις του σκευάσματος της AstraZeneca.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News