Ύστερα από τέσσερα μερόνυχτα ασταμάτητων διαβουλεύσεων και σφοδρών διαπραγματεύσεων μεταξύ των 27 ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εγκρίθηκε τα ξημερώματα της Τρίτης η συμφωνία για αυτό που περιγράφεται ως ιστορικό σχέδιο με σκοπό την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά το πλήγμα που δέχθηκε εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού.

Την ύπαρξη συμφωνίας για το πολυσυζητημένο Ταμείο Ανάκαμψης αποκάλυψαν ευρωπαϊκές πηγές στο Γαλλικό Πρακτορείο, λίγο πριν από τις 6.30 π.μ.

«Deal!» («συμφωνία!»), έγραψε λίγες στιγμές αργότερα στο Twitter ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, επιβεβαιώνοντας την ευτυχή κατάληξη μιας ασυνήθιστης Συνόδου Κορυφής, η οποία για λίγο δεν ξεπέρασε σε διάρκεια εκείνη τη θρυλική του 2001, όταν είχε εγκριθεί η Συνθήκη της Νίκαιας (διάδοχη μορφή του Μάαστριχτ).

Η συμφωνία για το ταμείο που θα ανατάξει τις ευρωπαϊκές οικονομίες μετά τη λαίλαπα του κορονοϊού επετεύχθη ενώ είχαμε ήδη μπει στην πέμπτη ημέρα της Συνόδου.

Η συμφωνία δείχνει ότι οι 27 χώρες-μέλη μπόρεσαν να σταθούν η μια δίπλα στην άλλη με πίστη στο κοινό τους μέλλον, σχολίασε ο Μισέλ. «Η συμφωνία αυτή στέλνει το ισχυρό μήνυμα ότι η Ευρώπη είναι μια δύναμη που αναλαμβάνει δράση», είπε, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε μετά το πέρας της Συνόδου, τα ξημερώματα της Τρίτης.

Και ο Βέλγος προσέθεσε: «Αφορά πολύ περισσότερα πράγματα από τα χρήματα. Αφορά τους εργαζόμενους και τις οικογένειες, τις θέσεις εργασίας τους, την υγεία τους και την ευημερία τους. Πιστεύω ότι η συμφωνία αυτή θα θεωρηθεί κομβική στιγμή στο ταξίδι της Ευρώπης, αλλά και ότι θα μας εκτοξεύσει στο μέλλον».

Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι οι 91 ώρες διαπραγματεύσεων «άξιζαν τον κόπο» και ότι η Ευρώπη δεν μπορεί αυτή τη φορά να κατηγορηθεί ότι «έκανε πολύ λίγα και πολύ αργά». Πρόσθεσε ότι η Ευρώπη «έχει το θάρρος και τη φαντασία να σκεφτεί κάτι το μεγάλο. Στο σύνολό της έχει την ευκαιρία να βγει πιο δυνατή από την κρίση».

Αντικείμενο σκληρής, παρατεταμένης μάχης ανάμεσα στις λεγόμενες «φειδωλές» χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά από τη μια και τη Γαλλία, τη Γερμανία και τις χώρες του Νότου από την άλλη, το σχέδιο ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσού που θα αντληθεί με την έκδοση —για πρώτη φορά!— κοινού ευρωπαϊκού χρέους, θα εγγραφεί στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ (2021-2027), ύψους 1,074 τρισ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αμερικανικός Τύπος, με κορυφαία τη Wall Street Journal, διαβάζει το ποσό ως ένα σύνολο: 1,8 τρισ. ευρώ (2,06 τρισ. δολάρια) για την αντιμετώπιση του κορονοϊού.

To τελικό κείμενο της συμφωνίας για το Ταμείο Ανάκαμψης προβλέπει ότι το ποσό που θα χορηγηθεί υπό μορφή επιχορηγήσεων και ενισχύσεων θα ανέλθει σε 390 δισ. ευρώ, θα είναι δηλαδή δραστικά μειωμένο σε σχέση με ό,τι προβλεπόταν αρχικά, σε μια χειρονομία κατευνασμού των λεγόμενων «φειδωλών» κυβερνήσεων (Ολλανδία, Σουηδία, Δανία, Αυστρία, συν τη Φινλανδία). Θα είναι διαθέσιμα επίσης 360 δισ. ευρώ για δανεισμό σε χώρες που θα τα ζητήσουν.

Βερολίνο και Παρίσι είχαν εισηγηθεί οι επιχορηγήσεις να ανέλθουν σε 500 δισ. ευρώ, με την επίκληση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης προς χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία, που δέχθηκαν τα σκληρότερα πλήγματα στη Γηραιά Ηπειρο από την πανδημία του κορονοϊού. Ωστόσο τελικά επικράτησε η «σκληρή γραμμή» του Ολλανδού Μαρκ Ρούτε, του Αυστριακού Σεμπάστιαν Κουρτς και των άλλων «φειδωλών», που όπως επισημαίνουν οι Financial Times επέβαλαν μάλιστα όρους για τις εκταμιεύσεις των ποσών: μία χώρα μπορεί να προβάλλει ενστάσεις αν μια άλλη χώρα δεν υλοποιεί τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και να μπλοκάρει έτσι, για τρεις μήνες και μέχρι να επιληφθεί του θέματος η Κομισιόν, τη χρηματοδοτική ροή.

Αποδέχτηκαν ωστόσο οι Βόρειοι κάτι το ιστορικό: η ΕΕ να αναλάβει χρέος εξ ονόματος των 27.

Αυτό, να αναλάβει δηλαδή η Ευρωπαϊκή Ενωση χρέος ώστε επί της ουσίας να μεταφερθούν κονδύλια κυρίως προς τον πληττόμενο Νότο, είναι η μεγάλη, ιστορική επιτυχία της Συνόδου καθώς κάτι τέτοιο θεωρείτο εξαιρετικά δύσκολο αν όχι απίθανο να συμβεί μέσα σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα –το σχέδιο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε δημοσιοποιηθεί μόλις πριν από 55 ημέρες, τον περασμένο Μάιο (εδώ).

Τα κονδύλια για την Ελλάδα

Η Ελλάδα προβλέπεται να λάβει 32,1 δισ. (περισσότερα από ό,τι με την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής), αλλά με μεγαλύτερη αναλογία δανείων προς επιχορηγήσεις σε σχέση με πριν (ως 12,5 δισ. δάνεια και λίγο πάνω από 19,5 δισ. επιχορηγήσεις). «Ηταν ένας εύλογος και δίκαιος συμβιβασμός. Καταλήξαμε σε μια ιστορική συμφωνία», δήλωσε από την πλευρά του ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξη Τύπου μετά την επίτευξη συμφωνίας για το σχέδιο ανάκαμψης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. «Γυρίζουμε στην Αθήνα με πακέτο που ξεπερνά τα 70 δισ. ευρώ, τα οποία θα τα διαχειριστούμε με ευθύνη και σύνεση για την παραγωγική ανασυγκρότηση». Στο πακέτο των 70 δισ. ευρώ, ο κ. Μητσοτάκης, προφανώς συμπεριλαμβάνει και τα κονδύλια από τον εξαετή προϋπολογισμό της ΕΕ, πέραν αυτών του Ταμείου Ανάκαμψης.

«Εχουμε συμφωνία. Καλή συμφωνία! Με έναν προϋπολογισμό 1,074 τρισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027 και ένα σχέδιο ανάκαμψης 750 δισ. ευρώ, ουδέποτε η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είχε αποφασίσει να επενδύσει με τόσο φιλόδοξο τρόπο στο μέλλον», συνόψισε η βελγίδα πρωθυπουργός Σοφί Βιλμές.

Το ποσό που θα χορηγηθεί υπό μορφή ενισχύσεων ή δανείων θα αντληθεί από τις αγορές, κάτι άνευ προηγουμένου, βάσει της γαλλογερμανικής πρότασης. Η απόφαση επιβεβαιώνει ότι το κοινό χρέος της ΕΕ θα εκδοθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξ ονόματος των 27. Για ιστορική ημέρα για την Ευρώπη έκανε λόγο, με μήνυμα του στο Twitter ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν.

Jour historique pour l’Europe !

— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) July 21, 2020

Για τον Guardian, πάντως, το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα «ακατάστατο σύνολο συμβιβασμών». Από τη  μία πλευρά, οι φειδωλοί θα πάρουν μεγαλύτερες επιστροφές για τη συνεισφορά τους. Από την άλλη, ο Σαρλ Μισέλ τελικά έβαλε νερό στο κρασί του και στη βάση των απωλειών στην οικονομία και όσον αφορά στο κράτος δικαίου (Ουγγαρία). Και στη μέση, μια ιστορική στιγμή: για πρώτη φορά η Ευρώπη αγοράζει χρέος εις το όνομα όλων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News