Για χρόνια οι Βρυξέλλες υστερούν σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις όσον αφορά την ποιότητα ζωής. Ενώ το Παρίσι, η Βιέννη και η Βαρκελώνη μεταμόρφωναν τα αστικά τους τοπία με νέα πάρκα, έργα βιώσιμης στέγασης και πράσινες γειτονιές, οι Βρυξέλλες διατηρούσαν μια κάπως άχαρη εικόνα, με τους πνιγμένους από αυτοκίνητα δρόμους και τους βαρείς από μπετόν δημόσιους χώρους.

Αλλά η πόλη ελπίζει τώρα να ανατρέψει αυτή την εικόνα με ένα ριζοσπαστικό νέο αστικό σχέδιο γνωστό ως «Καλή Διαβίωση». Το σχέδιο οικοδόμησης της πόλης θα καταστήσει τα ευρύτερα πεζοδρόμια, τους πιο πράσινους δημόσιους χώρους και τα βιώσιμα κτίρια κανόνα σε όλη τη βελγική πρωτεύουσα, ενώ παράλληλα θα απαγορεύει τις κατεδαφίσεις και θα περικόψει σταδιακά τη στάθμευση στους δρόμους.

Σε πρόσφατη συνέντευξή της στο Politico, η υφυπουργός Πολεοδομίας των Βρυξελλών, Ανς Περσούνς, η οποία επιβλέπει το σχέδιο, ισχυρίζεται ότι αυτό θα διασφαλίσει «την ποιότητα ζωής και την ποιότητα του δημόσιου χώρου, που θα βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε έργου που εκτελείται στην πόλη».

Αλλά η έγκριση των νέων κανόνων δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Η αριστερή κυβέρνηση συνασπισμού της περιφέρειας έχει λιγότερους από έξι εναπομείναντες μήνες στη θητεία της και θα χρειαστεί να ξεπεράσει πολλά νομοθετικά εμπόδια για να «κλειδώσει» την «Καλή Διαβίωση» πριν από τις εκλογές του ερχόμενου Ιουνίου.

Το σχέδιο κινδυνεύει επίσης να αντιμετωπίσει σοβαρά πλήγματα, δεδομένου ότι αγγίζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ζουν, μετακινούνται και χτίζουν νέα σπίτια στην πόλη. Πολλοί κάτοικοι –ιδιαίτερα οι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων– είναι ακόμα αγανακτισμένοι με το σχέδιο κινητικότητας «Καλή Κίνηση» της τοπικής κυβέρνησης, που στοχεύει να κρατήσει τα αυτοκίνητα μακριά από το κέντρο της πόλης.

Εάν εγκριθούν εγκαίρως, οι νέοι κανόνες θα μπορούσαν να προκαλέσουν κοινωνικές εντάσεις λίγο πριν οι πολίτες προσέλθουν στις κάλπες. Το σχέδιο «Καλή Διαβίωση» στοχεύει να ξαναγράψει πλήρως τους κανονισμούς οικοδόμησης της πρωτεύουσας, οι οποίοι χρονολογούνται από το 2007 και είναι «εντελώς ξεπερασμένοι», σύμφωνα με την Περσούνς.

Εκείνη την εποχή «οι Βρυξέλλες ήταν πολύ διαφορετικές δημογραφικά και δεν είχαμε αντιμετωπίσει καταστάσεις όπως η πανδημία ή η υπερβολική ζέστη – ζητήματα που είμαστε αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουμε με το σημερινό σχέδιο» εξηγεί.

Μία από τις χαρακτηριστικές προτάσεις προβλέπει το πλάτος των πεζοδρομίων να επεκτείνεται από 1,2 –ή λιγότερο– σε τουλάχιστον 2 μέτρα, δημιουργώντας χώρο για πιο άνετη μετακίνηση και επιτρέποντας σε άτομα με αναπηρία και σε κατοίκους που κυκλοφορούν με Π να έχουν πιο εύκολη πρόσβαση στην πόλη.

Το σχέδιο αντιμετωπίζει επίσης την κλιματική αλλαγή με νέες, ελάχιστες απαιτήσεις για τα δέντρα και τους χώρους βλάστησης – τουλάχιστον το 5% των στενών δρόμων πρέπει να προορίζονται για βλάστηση, ενώ οι ευρύτεροι δρόμοι πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον το 15% της επιφάνειάς τους για χώρους πρασίνου.

Αυτά τα μέτρα σημαίνουν ότι θα υπάρχει λιγότερος χώρος για στάθμευση στους δρόμους – μια δραματική προοπτική σε μια πόλη που έχει δει βίαιες διαδηλώσεις ως αντίδραση στο σχέδιο «Καλή Κίνηση» για μείωση της κυκλοφορίας εντός της πρωτεύουσας. Παρά το ενδεχόμενο αντιδράσεων, η Περσούνς λέει ότι η επανεξέταση του τρόπου χρήσης των δρόμων και των δημόσιων χώρων αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του σχεδίου.

Η επανεξέταση της αστικής κίνησης «απαιτεί να λάβουμε υπόψη όχι μόνο τα Ι.Χ. αυτοκίνητα, αλλά και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τους ποδηλάτες και τους πεζούς» εξηγεί. Η υφυπουργός Πολεοδομίας προσθέτει ότι δεν την ενδιαφέρει «να κάνει πόλεμο με τα αυτοκίνητα», αλλά μάλλον να διασφαλίσει ότι «ο καθένας και το καθετί έχει τον χώρο του».

Το σχέδιο «Καλή Διαβίωση» στοχεύει επίσης να μεταμορφώσει τα σπίτια των κατοίκων της πόλης. Το σχέδιο καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την κατεδάφιση κτιρίων — μια διαδικασία που η Περσούνς ισχυρίζεται ότι είναι «τρομερή για το περιβάλλον και με τεράστιο ενεργειακό κόστος». Αντίθετα, οι αρχιτέκτονες και οι μηχανικοί θα είναι υποχρεωμένοι να αναζητήσουν τρόπους ανακαίνισης ή μετατροπής υφισταμένων δομών.

Τα νέα κτίρια θα πρέπει να σχεδιαστούν με τρόπο που να διασφαλίζει ότι μπορούν να μετατραπούν από εμπορικούς σε οικιστικούς χώρους, εάν χρειαστεί. Και σε μια κίνηση καθησυχασμού για την ασφάλεια εντός της πόλης, τα ισόγεια των κτιρίων πρέπει να έχουν καθαρά παράθυρα στο επίπεδο του δρόμου, ώστε να διασφαλίζεται ότι θα υπάρχουν λιγότερα «τυφλά σημεία».

Το σχέδιο απαιτεί τα διαμερίσματα σε νέα κτίρια κατοικιών να έχουν βεράντες μεγέθους τουλάχιστον 2 τ.μ. – και για κάθε επιπλέον υπνοδωμάτιο, το μέγεθος της κάθε βεράντας θα πρέπει να αυξηθεί κατά 2 επιπλέον τ.μ.

Παράλληλα, οι στέγες των νέων κτιρίων θα πρέπει να παρέχουν κάτι περισσότερο από έναν απλό χώρο καταφυγίου: Οι χώροι πρέπει είτε να βοηθούν στη συγκράτηση του νερού της βροχής είτε να φιλοξενούν ηλιακούς συλλέκτες είτε να χρησιμοποιούνται ως βεράντες.

Ενώ οι περισσότεροι από τους νέους κανονισμούς στοχεύουν στις νέες κατασκευές, το σχέδιο θα προβλέπει επίσης ότι οι διαδικασίες αδειοδότησης για υπάρχουσες κατοικίες θα εξορθολογίζονται ή θα καταργούνται εντελώς, με στόχο οι ενεργειακά αποδοτικές ανακαινίσεις να γίνουν λιγότερο επαχθείς.

Αυτή θα είναι μια από τις ρυθμίσεις που η πόλη ελπίζει ότι θα διευκολύνουν την τήρηση των επερχόμενων κανόνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που στοχεύουν στη δραματική βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων.

Η περιφέρεια των Βρυξελλών βρίσκεται επί του παρόντος σε καλό δρόμο, ώστε το σχέδιο «Καλή Διαβίωση» να εγκριθεί έως τον ερχόμενο Ιούνιο — αλλά η διαδικασία θα μπορούσε να απορριφθεί από το Συμβούλιο Επικρατείας του Βελγίου, το οποίο είναι επιφορτισμένο με τον έλεγχο της σωστής ανάπτυξης της νέας νομοθεσίας.

Αν το σώμα ανακαλύψει ότι η πόλη δεν διεξήγαγε αρκετές δημόσιες διαβουλεύσεις, για παράδειγμα, το σχέδιο δεν θα εγκριθεί πριν από τις εκλογές του Ιουνίου 2024, παραδέχεται η Περσούνς – και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η επόμενη κυβέρνηση των Βρυξελλών θα προωθήσει το σχέδιο ή θα το αποσύρει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News