Στις αρχές της τελευταίας δεκαετίας του περασμένου αιώνα, στην Αλγερία δημιουργούνταν ένας από τους θύλακες της παγκόσμιας τρομοκρατίας. Ο εμφύλιος πόλεμος στη χώρα γέννησε την GIA, (Groupe Islamique Armé), με τη δράση της να αρχίζει επίσημα το 1993 και να τερματίζεται το 2004. Ωστόσο, κάτι που συνέβη τότε -εκείνα τα μακρινά χρόνια όταν η Ευρώπη έβαζε της βάσεις της ευδαιμονίας της και προετοίμαζε τη μετάβαση από την πολιτική ολοκλήρωση στην ΟΝΕ- έρχεται να συνδέσει την καρδιά της Γηραιάς Ηπείρου με την τρομοκρατία στο όνομα του Ισλάμ και το μακελειό του Παρισιού.

Πριν 20 χρόνια, Βέλγοι αστυνομικοί στην έρευνά τους για άντρες της GIA που είχαν βρει καταφύγιο στις Βρυξέλλες έπεσαν πάνω σε ένα έγγραφο γραμμένο στα αραβικά, το οποίο στην πρώτη του σελίδα μιλούσε για την Αλ Κάιντα και τον Οσάμα Μπιν Λάντεν. Το περιεχόμενό του αναφερόταν ξεκάθαρα στον τρόπο με τον οποίο μπορεί να προετοιμαστεί ένα τρομοκρατικό χτύπημα. Ήταν, ουσιαστικά, το πρώτο manual τρομοκρατικής ενέργειας που βρέθηκε στην Ευρώπη.

Ωστόσο, αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που το Βέλγιο βρέθηκε να είναι ο αγαπημένος προορισμός τρομοκρατών. Όπως αναφέρει στην εφημερίδα Guardian o Κρίστοφ Κλέριξ, στο παρελθόν, εκεί είχαν βρει καταφύγιο και από εκεί οργάνωναν τις δράσεις τους η Action Directe, η RAF κι ο IRA μεταξύ άλλων. Κι η σημασία του Βελγίου έγινε ακόμη πιο ξεκάθαρη λίγο πριν την 11η Σεπτεμβρίου. Στις 9 Σεπτεμβρίου 2001, δύο μόλις ημέρες πριν το μακελειό στους Δίδυμος Πύργους, δύο άντρες σκοτώνουν τον Αχμέντ Σαχ Μασούντ, τον τελευταίο ισχυρό αντίπαλο των Ταλιμπάν. Και οι δύο δολοφόνοι του είχαν εισέλθει στο Αφγανιστάν έχοντας στην κατοχή τους βελγικά διαβατήρια.

Είναι κι άλλα περιστατικά που συνδέουν το Βέλγιο με την τρομοκρατία. Ο Μεχντί Νεμούς, τον Μάιο του 2014 σκοτώνει τέσσερα άτομα στο Εβραϊκό Μουσείο των Βρυξελλών. Ο δράστης διέμενε για χρόνια σε προάστιο της πόλης, στο Μολενμπέκ. Είναι το ίδιο μέρος στο οποίο φαίνεται πως σχεδιάστηκε το μακελειό του Παρισιού.  Στις αρχές του 2015, στην πόλη Βερβιέ, η βελγική Αστυνομία εξαρθρώνει κύκλωμα το οποίο εικάζεται πως είχε υπόγειες διασυνδέσεις με κόσμο που διαμένει στο Μολενμπέκ, ακόμη και σήμερα. Ο Αγιούντ Ελ Καζάνι έμενε κι αυτός στο Μολενμπέκ. Ποιος είναι ο Ελ Καζάνι; Είναι αυτός που έφυγε από το βελγικό προάστιο με τρένο της εταιρείας Thalys, στο οποίο σκόπευε να τοποθετήσει βόμβα, τον περασμένο Αύγουστο.

(Επιχείρηση της βελγικής αντιτρομοκρατικής στις Βρυξέλλες, για τη σύλληψη υπόπτων για το μακελειό στο Παρίσι)

Γιατί γίνονται, όμως, όλα αυτά; Γιατί το Βέλγιο δείχνει να έχει τόσο μεγάλη σχέση με τους τζιχαντιστές και με την τρομοκρατία;

Υπάρχουν πολλές εξηγήσεις ή έστω πολλοί λόγοι για να το συνδέσουν με όλα τα παραπάνω:

• Γεωγραφική περιοχή: Είναι η περιοχή που συνδέει τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Αγγλία. Μέσα σε δύο ώρες με το αυτοκίνητο, μπορείς να φύγεις από το Βέλγιο, από οποιαδήποτε περιοχή της χώρας κι αν βρίσκεσαι. Είναι τέτοιες οι αποστάσεις και το οδικό δίκτυο που είναι εξαιρετικά εύκολο για κάποιον να εγκαταλείψει τη χώρα αμέσως μετά από ένα χτύπημα. Αντίστοιχα, και να μπει κάποιος στο Βέλγιο και να «κρυφτεί» μετά από τρομοκρατικό χτύπημα.
• Το «χάος» των Βρυξελλών: Η πολυπολιτισμικότητα της βελγική πρωτεύουσας και η κινητικότητα του κόσμου. Λόγω των ευρωπαϊκών θεσμών που εδρεύουν εκεί είναι συνηθισμένο κόσμος να πηγαινοέρχεται στις Βρυξέλλες σε καθημερινή βάση. Κόσμος να μετακομίζει και να διαμένει εκεί για λίγους μήνες. Κόσμος που φεύγει κι έρχεται περνώντας απαρατήρητος.

Το ότι το Μολενμπέκ εμφανίζεται τόσο συχνά στις έρευνες από μόνο του δείχνει κάτι. Το προάστιο των Βρυξελλών έχει πληθυσμό που ξεπερνά τις 100.000 κατοίκους και το 30% αυτών δεν έχουν βελγική υπηκοότητα. Ενα άλλο 40% έχει ρίζες από άλλες χώρες. Σύνολο, 70% μη «ομογενοποιημένου» –εθνικά τουλάχιστον- πλήθους. Αλλά και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της περιοχής παίζουν μεγάλο ρόλο. Η ανεργία ξεπερνά το 25%, οι νέοι μουσουλμανικής καταγωγής βρίσκουν κλειστές πόρτες όταν αναζητούν εργασία.

Η περιοχή που καλύπτει το Μολενμπέκ, στα δυτικά των Βρυξελλών / photo: protagon.gr

• Οι Ιμάμηδες: Ο ρόλος των πνευματικών ηγετών στο Βέλγιο είναι διαφορετικός σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το ίδιο κι η δράση τους, το ίδιο κι ο τρόπος με τον οποίο έχουν κινηθεί μέχρι στιγμής. Οι Ιμάμηδες του Βελγίου δεν ήταν αρκετοί –αριθμητικά- στο παρελθόν, κάτι που οδήγησε σε «εισαγωγή» από το εξωτερικό ώστε να διατηρηθεί η πνευματική καθοδήγηση του μουσουλμανικού πληθυσμού της χώρας. Βασικό ρόλο φαίνεται πως έχει παίξει κόσμος που έχει έρθει από τη Σαουδική Αραβία και έχει λειτουργήσει μέσα από το Μεγάλο Τέμενος των Βρυξελλών.
• Ευκολία πρόσβασης στα όπλα: Στις Βρυξέλλες θεωρείται ιδιαίτερα εύκολο το να έχεις πρόσβαση σε πυρομαχικά και όπλα. Οχι τόσο στο να τα αποκτήσεις με νόμιμο τρόπο, όσο στο να μην γίνεις αντιληπτός από τις Αρχές. Κι αυτό γιατί οι αστυνομικές δυνάμεις περιορίζονται σε έλεγχο μόνο σε έξι ζώνες στην πόλη, κάτι που αφήνει μεγάλα σημεία της βελγικής πρωτεύουσας –κι ιδιαίτερα των προαστίων- χωρίς τακτικούς ελέγχους.
• Η «τρύπα» στην Ασφάλεια: Αν και οι Βρυξέλλες είναι η διπλωματική πρωτεύουσα της Ευρώπης, οι βελγικές Αρχές δείχνουν υποστελεχωμένες στον τομέα της Ασφάλειας και σε αυτόν των πληροφοριών. Η αντίστοιχη Υπηρεσία εικάζεται πως έχει μόνο 600 άντρες, ενώ στα ίδια νούμερα υπολογίζεται κι η αντίστοιχη Υπηρεσία του στρατού, η Adiv. Κάτι παραπάνω, δηλαδή, από 1.000 άτομα για μια πόλη που στεγάζει κεντρικά γραφεία και σημαντικά στελέχη του ΝΑΤΟ, της ΕΕ, του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου κι άλλων διεθνών οργανισμών και φορέων.

Με βάση τα πρόσφατα στοιχεία, περισσότεροι από 250 Βέλγοι υπήκοοι άφησαν την καρδιά της Ευρώπης και μετέβησαν στη Συρία για να εκπαιδευτούν από τις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους. Οι 75 εξ αυτών έχουν σκοτωθεί, ήδη, στη Συρία και στο  Ιράκ και οι άλλοι 125 επέστρεψαν στις Βρυξέλλες και σε άλλες βελγικές πόλεις. Οπως αναφέρει το International Centre for the Study or Radicalisation and Political Violence, το Βέλγιο έχει το υψηλότερο ποσοστό ξένων μαχητών απ’ όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Η Ocad, η Αντιτρομοκρατική του Βελγίου δηλαδή, έχει στο στόχαστρό της περισσότερα από 800 άτομα, τα οποία θεωρούνται πως έχουν σχέσεις με τρομοκρατικές οργανώσεις. Μόλις τη Δευτέρα, τρεις ημέρες μετά το μακελειό του Παρισιού, ο Κλέριξ της Guardian ισχυρίζεται πως έλαβε επιβεβαίωση οτι τα αδέρφια Αμπντεσλάμ –τα οποία συνδέονται με την επίθεση- βρίσκονταν σε αυτήν τη λίστα.

Το ερώτημα είναι γιατί οι υπηρεσίες πληροφοριών δεν κατάφεραν να αποτρέψουν την επίθεση.

Το ερώτημα είναι για πόσο ακόμη οι πολίτες του Βελγίου θα πρέπει να προσεύχονται να μην είναι αυτοί τα επόμενα θύματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News