Ηταν μια συνάντηση κρίσιμη, αλλά κάπως αμήχανη. Ο Σι Τζινπίνγκ, πανίσχυρος ηγέτης της Λαϊκής Κίνας, είχε απέναντί του τον Τζο Μπάιντεν, παλιό του γνώριμο, πρόεδρο μεν της αμερικανικής υπερδύναμης, αλλά απερχόμενο πρόεδρο –σε λίγους μήνες ο ένοικος του Λευκού Οίκου θα είναι άλλος και μάλιστα όχι αυτός που θα ήθελε ο νυν, θα είναι ο Ντόναλντ Τραμπ.

Σε κάθε περίπτωση ήταν μια σημαντική συνάντηση. Ο Τζο Μπάιντεν επανέλαβε, κατά τη διάρκεια της τελευταίας, όπως φαίνεται, διμερούς συνάντησής του με τον κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ, τη θέση πως οι ΗΠΑ και η Κίνα πρέπει να κάνουν το παν για να αποφύγουν ο ανταγωνισμός των δυο κρατών να «εκτραπεί σε σύγκρουση».

«Οι δυο χώρες μας δεν μπορούν να αφήσουν αυτόν τον ανταγωνισμό να εκτραπεί σε σύγκρουση. Είναι ευθύνη μας και, κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων χρόνων, θεωρώ πως αποδείξαμε ότι είναι εφικτό να διαφυλάξουμε αυτή τη σχέση», είπε ο Μπάιντεν κατά την έναρξη της συνάντησής τους στη Λίμα, όπου ολοκληρώθηκε η σύνοδος του οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού (APEC).

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, σε μια από τις τελευταίες περιοδείες του στο εξωτερικό, δεν αναφέρθηκε ονομαστικά στον διάδοχό του Ντόναλντ Τραμπ, παρότι προφανώς η σκιά αυτού του τελευταίου πλανιόταν πάνω από τη συνάντησή του με τον κινέζο ηγέτη.

Δήλωσε «υπερήφανος για την πρόοδο που επιτεύχθηκε» στην προσπάθεια σταθεροποίησης της σχέσης ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το Πεκίνο.

Με δόση νοσταλγίας, ο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος είχε συναντήσει τον Σι Τζινπίνγκ και ως αντιπρόεδρος των ΗΠΑ (επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα, 2009-2017), είπε πως τον διασκεδάζει να «μετράει τις ώρες» που πέρασαν οι δυο ηγέτες «μόνοι».

«Θυμάμαι πως ήμασταν σ’ ένα υψίπεδο του Θιβέτ εσείς κι εγώ, θυμάμαι πως συναντηθήκαμε στο Πεκίνο και σ’ όλο τον κόσμο, αρχικά όταν ήμουν αντιπρόεδρος, κατόπιν αφού έγινα πρόεδρος», είπε.

«Δεν συμφωνούσαμε πάντα, αλλά οι συζητήσεις μας ήταν πάντα ειλικρινείς», πρόσθεσε ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, κρίνοντας πως οι δυο ηγέτες ήταν «τίμιοι ο ένας με τον άλλο».

«Θεωρώ πως αυτό είναι ουσιώδες. Αυτές οι συζητήσεις επέτρεψαν να αποφευχθούν λάθος υπολογισμοί και να εγγυηθούμε ότι ο ανταγωνισμός των δυο χωρών μας δεν θα μετατραπεί σε σύγκρουση», πρόσθεσε.

Από την πλευρά του ο Σι Τζινπίνγκ παρότρυνε τις ΗΠΑ να μην ξεπεράσουν την «κόκκινη γραμμή» υποστηρίζοντας την Ταϊβάν.

Ο Σι επέμεινε στο ότι «η υπόθεση της Ταϊβάν, η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα», όπως και το πολιτικό και οικονομικό σύστημα της Κίνας και τα συμφέροντά της ως προς την ανάπτυξη είναι «κόκκινες γραμμές της Κίνας και δεν πρέπει να τεθούν υπό αμφισβήτηση», σύμφωνα με το κινεζικό κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο CCTV.

Χαρακτήρισε τα ζητήματα αυτά «προστατευτικά κιγκλιδώματα» και «το σημαντικότερο δίχτυ ασφαλείας για τις σχέσεις μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ», σύμφωνα με το CCTV.

Ο Σι καταδίκασε παράλληλα τις «αυτονομιστικές ενέργειες» ηγετών της Ταϊβάν, που έκρινε πως είναι «ασύμβατες με την ειρήνη και την ασφάλεια» στην περιοχή.

Η Κίνα θεωρεί την Ταϊβάν αποσχισθείσα επαρχία και μέρος της επικράτειάς της. Ουδέποτε, μάλιστα, απέκλεισε το ενδεχόμενο χρήσης βίας για να επανενωθεί η νήσος με την ηπειρωτική χώρα. Τα τελευταία χρόνια, ενίσχυσε τη στρατιωτική και διπλωματική πίεση, στέλνοντας σχεδόν καθημερινά πολεμικά αεροσκάφη, drones και πολεμικά πλοία γύρω από το νησί.

Παρότι η Ουάσιγκτον δεν έχει διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊπέι —επισήμως, τη Δημοκρατία της Κίνας—, οι ΗΠΑ είναι ιστορικά η σημαντικότερη προστάτιδα δύναμη και ο βασικός προμηθευτής του στρατού της Ταϊβάν.

Στη συνάντησή του με τον Τζο Μπάιντεν, ο Σι Τζινπίνγκ είπε ακόμη ότι η Ουάσιγκτον «δεν πρέπει να επεμβαίνει σε διμερείς διαφορές (…) και να μην υποθάλπει ούτε να υποστηρίζει προκλητικές ενέργειες» στη Νότια Σινική Θάλασσα, πάντα σύμφωνα με το CCTV.

Η Κίνα διεκδικεί, επικαλούμενη ιστορικούς λόγους, σχεδόν όλη τη Νότια Σινική Θάλασσα, βρίσκεται σε διενέξεις με άλλες χώρες της περιοχής (Φιλιππίνες, Βιετνάμ, Μπρουνέι, Μαλαισία, Ινδονησία) που έχουν ανταγωνιστικές διεκδικήσεις, αψηφώντας απόφαση διεθνούς δικαστηρίου το 2016 που αποφάνθηκε ότι το Πεκίνο δεν έχει καμιά νομική βάση γι’ αυτές.

Οι εντάσεις σε αυτή τη θαλάσσια περιοχή στρατηγικής σημασίας για το παγκόσμιο εμπόριο έχουν οξυνθεί τους τελευταίους μήνες, με σειρά επεισοδίων στα οποία ενεπλάκησαν από τη μια πλευρά πλοία της Κίνας και από την άλλη των Φιλιππίνων και του Βιετνάμ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News