Οσοι περίμεναν μια θριαμβευτική εκλογική βραδιά για τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, τον ηγέτη της αντιπολίτευσης που αμφισβήτησε δυναμικά την πολιτική ηγεμονία του Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία διαψεύστηκαν: από τις πρώτες ανακοινώσεις των αποτελεσμάτων, νωρίς το βράδυ της Κυριακής, φάνηκε ότι βρισκόμασταν ενώπιον ενός θρίλερ, αν όχι μιας ανατροπής των προγνωστικών από τον τούρκο πρόεδρο που αποδείχτηκε ότι διαθέτει ακόμα ισχυρά ερείσματα, κυρίως στην τουρκική περιφέρεια και βεβαίως στον πανίσχυρο κρατικό μηχανισμό.

Υστερα, ωστόσο, από 20 χρόνια ασφυκτικού ελέγχου κάθε πληροφορίας από το καθεστώς Ερντογάν και καταπίεσης της ελευθεροτυπίας, τα όρια μεταξύ της αλήθειας και της προπαγάνδας ήταν εξαιρετικά δυσδιάκριτα — έτσι και η μετάδοση των αποτελεσμάτων ήταν μια επισφαλής, αν όχι υπονομευτική για την πολιτική σταθερότητα στην Τουρκία, διαδικασία.

Είναι χαρακτηριστικό πως διεθνή μέσα ενημέρωσης, όπως πχ ο βρετανικός Guardian, ζήτησαν από νωρίς την προσοχή των αναγνωστών τους για τα αποτελέσματα που ανακοινώνει το Anadolu, τονίζοντας ότι το πρακτορείο στηρίζει τον τούρκο πρόεδρο, όπως εξάλλου κάνουν και τα περισσότερα τουρκικά ΜΜΕ στα οποία έχει επιτραπεί να λειτουργούν.

Το μεσημέρι της Δευτέρας, ο επικεφαλής του Ανώτερου Εκλογικού Συμβουλίου Αχμέτ Γενέρ, ανακοίνωσε ότι ο Ερντογάν συγκέντρωσε το 49,4% των ψήφων στις προεδρικές εκλογές,  λιγότερες δηλαδή από το 50% που χρειαζόταν για να κερδίσει από τον πρώτο γύρο.

Με καταμετρημένες τις ψήφους από το 99% των εκλογικών τμημάτων, ο Κιλιτσντάρογλου κέρδισε 44,96%, ενώ ο εθνικιστής υποψήφιος Σινάν Ογάν κέρδισε το 5,2% των ψήφων.

Τα πρώτα αποτελέσματα είχαν θορυβήσει τους οπαδούς του Κιλιτσντάρογλου, καθώς έδιναν ποσοστό κοντά στο 60% στον Ερντογάν.

Οσο όμως περνούσε η ώρα και άρχισαν να καταφθάνουν τα αποτελέσματα από τα μεγάλα αστικά κέντρα, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης μείωνε τη διαφορά, όπως είχαν εκτιμήσει οι αναλυτές.

Αναλυτικότερα, λίγο πριν τις 7 το απόγευμα της Κυριακής ανακοινώθηκαν τα πρώτα αποτελέσματα των τουρκικών εκλογών, τα περισσότερα από την περιφέρεια, όπου παραδοσιακά έχει δυνάμεις ο Ερντογάν. Και λίγο αργότερα, το κρατικό πρακτορείο Anadolu ανακοίνωσε ότι με βάση τα αποτελέσματα στο 25% των εκλογικών τμημάτων, ο Ερντογάν προηγείται με ένα εντυπωσιακό 54,6%, έναντι 39,4% του Κιλιτσντάρογλου και 5% του εθνικιστή Σινάν Ογάν, ο οποίος υπό προϋποθέσεις μπορεί να αναδειχτεί σε ρυθμιστή του δεύτερου γύρου.

Στη συνέχεια, με την ενσωμάτωση των εκλογικών τμημάτων στο 38,3%, το Anadolu έδινε πρώτο τον Ερντογάν με 52,7% έναντι 41,4% του Κιλιτσντάρογλου και 5,4 του Ογάν, ενώ με την καταμέτρηση του 51% —προσοχή: των εκλογικών τμημάτων, όχι των ψήφων— τα ποσοστά ήταν στην περιοχή του 52% και του 42,2% αντίστοιχα.

Με την ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων να φτάνει στο 78,93%, ο Ερντογάν συγκέντρωνε το 50,74% με την τάση να είναι πτωτική, σύμφωνα ακόμα και με το ελεγχόμενο από τον ίδιο πρακτορείο Anadolu.

Στο 89,27% της ενσωμάτωσης, και καθώς έμπαιναν στο σύστημα τα εκλογικά τμήματα της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης, ο τούρκος πρόεδρος είχε πια ένα 50,13% έναντι ενός 44,09% του Κιλιτσντάρογλου, ενώ στο 91,10%, ο Ερντογάν είχε υποχωρήσει κάτω από το όριο του 50%, στο 49,99%, με τον επικεφαλής της αντιπολίτευσης στο 44,23% —στο 5,32% ήταν το ποσοστό του Ογάν.

Το δε αντιπολιτευομενο πρακτορείο ANKA, με καταμετρημένο το 91,76% έδωσε τον Ερντογάν στο 48,88% και τον Κιλιτσντάρογλου στο 45,38%! Ηταν η ώρα, που η μουσική σταμάτησε να παίζει στα κεντρικά γραφεία του κυβερνώντος AKP, στην Αγκυρα· ο Ερντογάν θα ήταν νικητής αλλά όχι πρόεδρος.

Λίγο μετά τις 03:00 της Δευτέρας, ο επικεφαλής του ανώτερου εκλογικού συμβουλίου της Τουρκίας (YSK, η εθνική εφορευτική επιτροπή), Αχμέτ Γενέρ, ανακοίνωσε ότι ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν προηγείται με 49,49% των ψήφων και ο βασικός αντίπαλός του, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, συγκεντρώνει 44,49%, με το 91,93% των ψηφοδελτίων να έχει καταμετρηθεί. Η ίδια πηγή, στις 10:00 της Δευτέρας και στο 99% της ενσωμάτωσης έδωσε στον Ερντογάν ένα 49,40%, στον Κιλιτσντάρογλου 44,96% και στον Ογάν 5,2%.

Τα ποσοστά αυτά αμφισβητήθηκαν από την αντιπολίτευση, αλλά έδωσαν την ευκαιρία στον Ερντογάν να υποστηρίξει ότι έχει ένα καθαρό προβάδισμα 2,6 εκατ. ψήφων και να αφήσει να εννοηθεί ότι θα μπορούσε τελικά να είναι νικητής από τον α’ γύρο, κάτι που όμως δεν επιβεβαιώνεται από τους αριθμούς.

Πόλεμος νεύρων εν όψει β’ γύρου

Ολα φαίνεται πως είναι θέμα και ψυχολογίας, αν όχι ενός απίστευτου πολέμου νεύρων, εν όψει του β’ γύρου που είναι προγραμματισμένο να γίνει στις 28 Μαΐου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στήθηκε ολόκληρη σκηνοθεσία —με αυτοκινητοπομπή που τάχα μετέφερε τον πρόεδρο— για να δοθεί η εντύπωση ότι ο Ερντογάν είναι στην Αγκυρα έτοιμος να ανακοινώσει την επανεκλογή του, όμως όλο το βράδυ ήταν στην Κωνσταντινούπολη και αργά τη νύχτα βγήκε από την κατοικία του για να χαιρετήσει οπαδούς του, μάλλον απογοητευμένους από το γεγονός ότι η νίκη τελικά δεν ήρθε, όπως φαινόταν να έρχεται το απόγευμα.

Είναι, από την άλλη, επίσης χαρακτηριστικό ότι για να καθησυχάσει και να εμψυχώσει τους ψηφοφόρους της αντιπολίτευσης, ο Τσανάν Καφταντσιόγλου, πρόεδρος του κόμματος του Κιλιτσντάρογλου στην Κωνσταντινούπολη, δημοσίευσε στο Twitter τα πρώτα αποτελέσματα στην τουρκική μητρόπολη, που έδειχναν τον αρχηγό της αντιπολίτευσης να προηγείται με 51,33% έναντι 43,94% του Ερντογάν.

Λίγο πριν τις 8 το βράδυ και ενώ τα επίσημα στοιχεία από την καταμέτρηση των ψήφων έδειχναν τον Ερντογάν να σαρώνει, τέσσερις πηγές της αντιπολίτευσης δήλωναν στο Reuters ότι ο Κιλιτσντάρογλου προηγείται του Ερντογάν με μικρή διαφορά. Νωρίτερα, ο Φάικ Οζτράκ, εκπρόσωπος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) του Κιλιτσντάρογλου, είχε δηλώσει ότι διαβλέπει μια θετική εικόνα στο εκλογικό αποτέλεσμα.

Κιλιτσντάρογλου: «Δεν θα κοιμηθούμε απόψε»

Ο ίδιος ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, λίγο μετά τις 20:00, δήλωσε: «προηγούμαστε». Και μετά τις 22:10 με μήνυμά του στο Twitter που αμφισβητούσε τον τρόπο μετάδοσης των αποτελεσμάτων ανακοίνωσε: «Δεν θα κοιμηθούμε απόψε».

Ο 74χρονος Κιλιτσντάρογλου είπε ότι «η μυθοπλασία, η οποία ξεκίνησε με 60 τοις εκατό, έχει πλέον πέσει κάτω από το 50», αναφερόμενος προφανώς στα δεδομένα που έδινε το πρακτορείο Anadolu. «Οι παρατηρητές των ψηφοδελτίων και οι αξιωματούχοι των εκλογικών επιτροπών δεν πρέπει ποτέ να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους. Δεν θα κοιμηθούμε απόψε, λαέ μου», προσέθεσε.

Yüzde 60'lar ile başlayan kurgu şu anda 50'nin altına düştü. Sandık müşahitleri ve seçim kurullarındaki görevlilerimiz bulundukları yerden asla ayrılmasın. Bu gece uyumayacağız Halkım. YSK'yı uyarıyorum, illerdeki veri girişini sağlamak zorundasınız.

— Kemal Kılıçdaroğlu (@kilicdarogluk) May 14, 2023

Αλλά και ο Ταγίπ Ερντογάν άσκησε κριτική επί της διαδικασίας. Σε μήνυμά του, επίσης στο Twitter, χαρακτήρισε τη βιασύνη της αντιπολίτευσης να ανακοινώσει τα αποτελέσματα των εκλογών -ενώ συνεχίζεται η καταμέτρηση- ως «σφετερισμό της βούλησης των πολιτών».

«Ενώ οι εκλογές διεξήχθησαν σε μια τόσο θετική και δημοκρατική ατμόσφαιρα και η καταμέτρηση των ψήφων συνεχίζεται, η προσπάθεια να ανακοινωθούν βιαστικά τα αποτελέσματα σημαίνει σφετερισμός της εθνικής βούλησης», έγραψε στο Twitter ο Ερντογάν στο πρώτο του μήνυμα μετά τη λήξη της ψηφοφορίας.

14 Mayıs seçimlerinin uhulet ve suhulet ile büyük bir demokrasi şöleni şeklinde gerçekleşmesi, Türkiye’mizin sahip olduğu demokratik olgunluğun ifadesidir.…

— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) May 14, 2023

Η σύγχυση, η οποία κάνει και μια ενδεχόμενη μεταβίβαση της εξουσίας, ύστερα από δύο δεκαετίες, ακόμα πιο δυσχερή, παρέμεινε μέχρι αργά τη νύχτα. Για να έχουμε μια εικόνα της κατάστασης, περί τις 21:00 και οι δύο πλευρές δήλωναν ότι προηγούνται!

Σύμφωνα με το Al Jazeera, πηγές του CHP ανέφεραν ότι ο Κιλιτσντάρογλου «προηγείται στο σύνολο». «Αναμένουμε μια συνέντευξη Τύπου εδώ στα κεντρικά γραφεία του CHP στην Κωνσταντινούπολη να ξεκινήσει σύντομα. Τα αποτελέσματα για τον Ερντογάν και τον Κιλιτσντάρογλου είναι πολύ κοντά στην Κωνσταντινούπολη», είπε ο ανταποκριτής του Al Jazeera.

Από την άλλη, πηγή προερχόμενη από την τουρκική κυβέρνηση δήλωνε στον ιστοχώρο Middle East Eye ότι είναι κατά 50% πιθανό ο Ερντογάν να επικρατήσει από την α’ Κυριακή, συγκεντρώνοντας ποσοστό από 50,2% έως 50,4%.

Ο Μανσούρ Γιαβάς, δήμαρχος της Αγκυρας, υποστήριξε ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία του αντιπολιτευόμενου CHP, ο προεδρικός υποψήφιος της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, προηγείται με βραχεία κεφαλή έναντι του Ερντογάν: 47,4% – 46,8%. Αργότερα, μετά τα μεσάνυχτα, ο Γιαβάς είπε: «Σύμφωνα με τα στοιχεία μας, το ποσοστό του Κιλιτσντάρογλου ανέρχεται στο 47,7% και του Ερντογάν στο 45,8%. Θα περιμένουμε το αποτέλεσμα, είναι καθήκον μας να επιδιώξουμε δικαιοσύνη έστω και για μία ψήφο».

Κάνοντας λόγο για χειραγώγηση στη μετάδοση των αποτελεσμάτων, ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, δήλωσε ότι κανείς δεν πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα αποτελέσματα που μεταδίδει το Anadolu. «Μπορούμε να το πούμε άνετα: ο Κιλιτσντάρογλου θα ανακοινωθεί ως ο 13ος πρόεδρος της χώρας μας σήμερα», τόνισε.

Ομως, την ίδια ώρα, σύμφωνα με όσα μετέδωσε στον ΣΚΑΪ ο ανταποκριτής Μανώλης Κωστίδης, στα κεντρικά γραφεία του κυβερνώντος AKP στην Αγκυρα, «ετοιμάζουν το μπαλκόνι», φράση που σήμαινε ότι ο τούρκος πρόεδρος αναμενόταν να απευθυνθεί στο πλήθος των οπαδών, ενδεχομένως για να δηλώσει νικητής. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη, παρά μόνο πολύ αργά, πρώτες πρωινές ώρες Δευτέρας, όταν ο Ερντογάν και η σύζυγός του Εμινέ εμφανίστηκαν μπροστά σε ένα ενθουσιώδες πλήθος, υποσχόμενοι νίκη στον β’ γύρο.

Ο Ερντογάν είπε ότι θα κυβερνήσει άλλα πέντε χρόνια, αλλά παράλληλα δεσμεύτηκε πως θα σεβαστεί το αποτέλεσμα, αν χρειαστεί να υπάρξει β’ γύρος.

Σε κάθε περίπτωση, δεν ήταν ένας θρίαμβος για τον τούρκο πρόεδρο που είχε συνηθίσει να κερδίζει με εμφατικό τρόπο από την πρώτη Κυριακή. Αλλά ούτε και μια ήττα, όπως την προεξοφλούσαν οι δημοσκοπήσεις. Το αποτέλεσμα -ακόμα και αυτό που αμφισβητείται ευρέως- περιγράφει και πάλι μια χώρα με τεράστιες ανισότητες και πολιτικά διχασμένη: ο Ερντογάν κερδίζει τα φτωχά στρώματα της υπαίθρου, αλλά χάνει στις μεγάλες πόλεις, όπου ο αστικός πληθυσμός μπορεί ακόμα να ενημερώνεται αντικειμενικά και να ελπίζει ότι η Τουρκία δεν θα γίνει η υπερσυντηρητική χώρα που ονειρεύεται ο τούρκος πρόεδρος.

♦ Στην Κωνσταντινούπουλη, ο Κιλιτσντάρογλου συγκέντρωνε το 48,10%, έναντι του 47,03% του Ερντογάν.

♦ Στην Αγκυρα, ο Κιλιτσντάρογλου είχε βραχύ προβάδισμα: 46,90%, έναντι του 46,35% του Ερντογάν.

♦ Στη Σμύρνη, ο Κιλιτσντάρογλου συγκέντρωνε το 62,82%, έναντι του 31,90% του Ερντογάν.

Περισσότεροι από πέντε εκατομμύρια οι νέοι ψηφοφόροι

Στις 5 το απόγευμα έκλεισαν οι κάλπες στην Τουρκία, όπου περισσότεροι από 60 εκατομμύρια τούρκοι ψηφοφόροι, ανάμεσά τους 5,2 εκατομμύρια νέοι που ψηφίζουν για πρώτη φορά, κλήθηκαν να προσέλθουν στα εκλογικά τμήματα της χώρας.

Στους εκλογικούς καταλόγους είναι εγγεγραμμένοι κάπου 64 εκατομμύρια ψηφοφόροι (επί συνόλου 85 εκατ. κατοίκων). Από αυτούς, 3,4 εκατομμύρια ψήφισαν στο εξωτερικό.

Τα εκλογικά τμήματα άνοιξαν στις 8 το πρωί και έκλεισαν στις 5 το απόγευμα. Βάσει της τουρκικής νομοθεσίας, απαγορεύεται αυστηρά η μετάδοση των αποτελεσμάτων πριν από τις 9 το βράδυ της Κυριακής, ωστόσο ο επικεφαλής της ανώτατης εκλογικής αρχής της Τουρκίας ήρε την απαγόρευση μετάδοσης αποτελεσμάτων λίγο πριν τις 7 το απόγευμα και τουρκικά τηλεοπτικά δίκτυα ξεκίνησαν να μεταδίδουν εκλογικά αποτελέσματα.

Οπως όμως σημείωσε ο Guardian, η εικόνα δεν αναμένεται να έχει ξεκαθαρίσει για αρκετές ώρες ακόμα.

Μεγάλη η συμμετοχή

Τα ΜΜΕ επεσήμαναν τη μεγάλη συμμετοχή των ψηφοφόρων σε όλη τη χώρα.

Στις προηγούμενες εκλογές του 2018 έφτασε το 86%.

«Αναμένουμε ρεκόρ συμμετοχής στην Κωνσταντινούπολη και υπάρχουν επίσης αναφορές ότι αυτό είναι το ίδιο σε όλη την Τουρκία», δήλωσε ο Τσανάν Καφταντσιόγλου, πρόεδρος του κόμματος του Κιλιτσντάρογλου στην Κωνσταντινούπολη.

Ο ίδιος κάλεσε επίσης τους ψηφοφόρους να πάνε στα εκλογικά τμήματα για να παρακολουθήσουν τη διαδικασία καταμέτρησης των ψήφων, ανεξάρτητα από το κόμμα που ψήφισαν, ώστε να μην υπάρξει νοθεία.

Ο ίδιος ο Κιλιτσντάρογλου κάλεσε τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών να μην αφήσουν από τα μάτια τους τις κάλπες «μέχρι να καταμετρηθεί και η τελευταία ψήφος και να παραδοθεί και το τελευταίο αποτέλεσμα. Η βούληση του λαού εξαρτάται από την αποφασιστικότητά σας. Θα δείτε ότι θα αξίζει τον κόπο η κούρασή σας».

Demokrasi kahramanlarımıza seslenmek istiyorum. İmzalı son sandık tutanağı teslim edilene kadar, ne olursa olsun asla sandıkların başından ayrılmayın. Millet iradesinin tam ve doğru biçimde tecelli etmesi sizin kararlılığınıza bağlı. Göreceksiniz, yorgunluğunuza değecek. 🫶🏼

— Kemal Kılıçdaroğlu (@kilicdarogluk) May 14, 2023

Την ψηφοφορία παρακολούθησε αποστολή του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, η οποία πρόκειται να παραδώσει μια προκαταρκτική δήλωση σχετικά με τα ευρήματά της τη Δευτέρα.

Δηλώσεις Ερντογάν στην κάλπη

«Ενα επικερδές μέλλον» για την Τουρκία και την δημοκρατία ευχήθηκε ο 69χρονος Ερντογάν, προσερχόμενος σε εκλογικό τμήμα της Κωνσταντινούπολης, όπου ψήφισε την Κυριακή.

«Είναι σημαντικό όλοι οι ψηφοφόροι να ψηφίσουν απρόσκοπτα μέχρι στις 17.00 για να δείξουν την δύναμη της τουρκικής δημοκρατίας», είπε ο Ερντογάν χωρίς να διατυπώσει πρόβλεψη για την νίκη του.

Στο εκλογικό τμήμα, ο τούρκος πρόεδρος συνομίλησε με μικρά παιδιά, στα οποία μοίρασε… χρήματα.

The President of Turkey arrives to vote – and distributes cash to children pic.twitter.com/ET3YCctvR6

— Amichai Stein (@AmichaiStein1) May 14, 2023

Κιλιτσντάρογλου: Μας έλειψε η δημοκρατία

«Η δημοκρατία έλειψε σε όλους μας», δήλωσε από την πλευρά του ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, αφού ψήφισε στην Αγκυρα.

«Μας έλειψε να είμαστε μαζί, να αγκαλιαζόμαστε. Θα δείτε, η άνοιξη θα επιστρέψει σε αυτή τη χώρα, αν το θέλει ο Θεός, και θα διαρκέσει για πάντα», τόνισε ο 74χρονος Κιλιτσντάρογλου.

Η τελευταία δημοσκόπηση πριν τις κάλπες έδειξε προβάδισμα με 49,1% για τον Κιλιτσντάρογλου έναντι 46,9% για τον Ερντογάν.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι θα υπάρξει και δεύτερη αναμέτρηση σε δύο εβδομάδες, ενώ υπάρχουν φόβοι για επεισόδια. Ο Κιλιτσντάρογλου ζήτησε από τους υποστηρικτές του να μην βγουν στους δρόμους, ακόμα και αν κερδίσει τις εκλογές.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News