Εδώ και λίγες ημέρες κυκλοφορεί στο Facebook η φωτογραφία ενός λαχταριστού κέικ λεμόνι-φιστίκι Αιγίνης, που είναι περιχυμένο με γλάσο και πασπαλισμένο με φιστίκια. Συνοδεύεται από μια πολύ ενδιαφέρουσα ανακοίνωση: «Σε κάθε πελάτη που φέρνει το δικό του ποτήρι για τον καφέ στο “χέρι” (take-away) και δεν χρησιμοποιεί τα δικά μας χάρτινα ή πλαστικά, κάνουμε δώρο ένα γενναιόδωρο κομμάτι από τα χειροποίητα κι αγαπημένα σε όλους κέικ που φτιάχνουμε κάθε μέρα σε διάφορες γεύσεις».
Με αυτή την πρόκληση, το all-day-café-restaurant Αμαρυλλίς της Κηφισιάς προσπαθεί να συμβάλει στη μείωση της χρήσης του πλαστικού, που επιβαρύνει φρικτά το περιβάλλον μας, ελπίζοντας ότι η πρωτοβουλία που έχει αναλάβει «θα αγκαλιαστεί και από άλλες ομοειδείς επιχειρήσεις». Δεν ξέρω πόσες και ποιες επιχειρήσεις στη χώρα μας θα ήταν πρόθυμες να προχωρήσουν σε παρόμοιες δράσεις, το σίγουρο πάντως είναι, αν κρίνουμε από τα like και τα share, ότι το κοινό των social media την αγκάλιασε καθώς έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται την ανάγκη μείωσης του πλαστικού.
Την ίδια ώρα αλλού στην Ευρώπη εφαρμόζονται μέτρα πολύ μεγαλύτερης κλίμακας, που δείχνουν ότι ο πόλεμος κατά του πλαστικού έχει, ευτυχώς, αρχίσει. Μάλιστα το Άμστερνταμ αναδεικνύεται ηγέτης στην καταπολέμηση του πλαστικού χάρη σε δύο πολύ πρωτότυπες δράσεις: εδώ και μερικά χρόνια στα κανάλια της πόλης γίνονται τουρ με βάρκες για ψάρεμα πλαστικών σκουπιδιών ενώ πρόσφατα άρχισε να λειτουργεί και το πρώτο σούπερ μάρκετ με ειδικό τμήμα προϊόντων χωρίς πλαστική συσκευασία. Και η Βρετανία ακολουθεί, αφού τα μεγαλύτερα brand τσαγιού της χώρας αρχίζουν να χρησιμοποιούν φακελάκια από βιοδιασπώμενο υλικό φυτικής προέλευσης.
Η ιδέα είναι απλή. Αν μπορούμε να αγοράζουμε προϊόντα χωρίς γλουτένη ή χωρίς λακτόζη γιατί να μην μπορούμε να αγοράζουμε και προϊόντα χωρίς πλαστική συσκευασία; Αυτό σκέφτηκαν οι ακτιβιστές που προωθούν την αγορά τέτοιων προϊόντων και αποδεικνύεται επιτυχής. Το αν θα προλάβουμε να σώσουμε τον πλανήτη, βέβαια, είναι άλλο θέμα.
Βιοδιασπώμενα φακελάκια τσαγιού φυτικής προέλευσης
Η PG Tips του ομίλου Unilever UK, το μεγαλύτερο brand τσαγιού στο Ηνωμένο Βασίλειο (πουλάει κάθε χρόνο 9 δισ. φακελάκια τσαγιού PG Τips), ανακοίνωσε ότι θα αρχίσει να χρησιμοποιεί φακελάκια αποκλειστικά από βιοδιασπώμενο υλικό ώστε να μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει στο περιβάλλον το αγαπημένο ρόφημα των Βρετανών.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, τα πρώτα οικολογικά φακελάκια τσαγιού της PG Tips σε σχήμα πυραμίδας από 100% ανακυκλώσιμο υλικό φυτικής προέλευσης θα κυκλοφορήσουν στα σούπερ μάρκετ της χώρας τις επόμενες ημέρες.
Πρόκειται για την πρώτη σημαντική κίνηση από μια μεγάλη εταιρεία τσαγιού, η οποία δήλωσε επίσης ότι μέχρι το τέλος του χρόνου όλα τα φακελάκια τσαγιού που χρησιμοποιεί θα κατασκευάζονται από 100% ανακυκλώσιμο υλικό φυτικής προέλευσης. Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία που έχει δημοσιεύσει η ένωση «UK Tea and Infusions Association», οι Βρετανοί πίνουν καθημερινά 165 εκατ. φλιτζάνια τσάι, χρησιμοποιούν φακελάκια σε ποσοστό 96% και μόνο 4% χύμα τσάι!
Σε αντίθεση με τα συμβατικά, τα νέα φακελάκια τσαγιού PG Tips θα είναι απαλλαγμένα από πολυπροπυλένιο, ένα υλικό που χρησιμοποιείται ευρέως από τη βιομηχανία τσαγιού, γιατί εξασφαλίζει τη διατήρηση του σχήματός τους μέσα στο καυτό νερό. Να σημειωθεί ότι η Unilever έχει ήδη αλλάξει τα φακελάκια του τσαγιού PG Tips, που διατίθενται στον Καναδά, την Πολωνία και την Ινδονησία.
Η αλυσίδα σούπερ μάρκετ τροφίμων Co-op, η οποία πουλάει ετησίως 367 εκατ. φακελάκια τσαγιού, ανακοίνωσε, εξάλλου, ότι μέχρι το τέλος της χρονιάς το δικό της τσάι με το σήμα «Fairtrade 99» θα κυκλοφορεί σε χάρτινα φακελάκια 100% βιοδιασπώμενα.
Το πρώτο σούπερ μάρκετ με τμήμα προϊόντων plastic-free
Θέλοντας να συμβάλει στον πόλεμο κατά του πλαστικού, το σούπερ-μάρκετ Ekoplaza στο Αμστερνταμ εγκαινίασε πρόσφατα ένα ειδικό τμήμα με περισσότερα από 700 προϊόντα χωρίς πλαστικές συσκευασίες, όπως κρέας, ρύζι, σάλτσες, γαλακτοκομικά, σοκολάτες, δημητριακά, γιαούρτι, σνακ, φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Μάλιστα, η ολλανδική αλυσίδα ανακοίνωσε ότι μέχρι το τέλος του χρόνου ανάλογα τμήματα θα δημιουργηθούν και στα 74 καταστήματά της.
Η κίνηση αυτή έρχεται τη στιγμή που αυξάνεται σε όλο τον κόσμο η ανησυχία για την καταστροφή την οποία προκαλούν τα πλαστικά απόβλητα στους ωκεανούς, στα οικοσυστήματα και στη διατροφική αλυσίδα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι σύντομα η Γη θα μετατραπεί σε «Πλαστικό Πλανήτη» και ότι η ρύπανση από τα πλαστικά είναι πλέον τόσο διαδεδομένη ώστε ο φυσικός κόσμος κινδυνεύει να μολυνθεί μόνιμα.
Σύμφωνα με έρευνα του Guardian στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα σουπερμάρκετ συμβάλλουν ιδιαίτερα στη μόλυνση του πλανήτη αφού παράγουν 1 εκατ. τόνους πλαστικών αποβλήτων ετησίως, ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου στο 40% του συνόλου των πλαστικών αποβλήτων. Τα μισά από αυτά μάλιστα χρησιμοποιούνται σε συσκευασίες τροφίμων και ποτών.
Για τον λόγο αυτόν, πριν από έναν χρόνο, ακτιβιστές δημιούργησαν την καμπάνια «A Plastic Planet» («Ένας Πλαστικός Πλανήτης») με ένα και μοναδικό σκοπό, την εξάλειψη του πλαστικού. Και κάλεσαν τα σούπερ μάρκετ να δημιουργήσουν ένα τμήμα με προϊόντα χωρίς πλαστικό.
«Επί δεκαετίες, οι καταναλωτές άκουγαν το ψέμα ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς πλαστικό σε τρόφιμα και ποτά. Ένα τμήμα με προϊόντα plastic free το διαψεύδει. Επιτέλους μπορούμε να δούμε ένα μέλλον στο οποίο το κοινό θα έχει την επιλογή για αγορές με ή χωρίς πλαστικό, την οποία δεν έχουμε αυτή τη στιγμή», δήλωσε η ακτιβίστρια Σάιαν Σάδερλαντ, που ηγείται της εκστρατείας κατά του πλαστικού και η οποία έχει δηλώσει την εξάρτησή της από το πλαστικό.
Στην εκστρατεία έχει προσχωρήσει εδώ και ένα μήνα και ο διευθύνων σύμβουλος της Ekoplaza, Έρικ Ντόες: «Γνωρίζουμε ότι οι πελάτες μας σιχαίνονται μέχρι θανάτου τα προϊόντα που είναι κρυμμένα κάτω από στρώματα πλαστικής συσκευασίας. Τα τμήματα με προϊόντα plastic free είναι ένας πραγματικά καινοτόμος τρόπος δοκιμής βιοδιασπώμενων υλικών, καθώς και παραδοσιακών υλικών όπως το γυαλί, το μέταλλο και το χαρτόνι που ανακυκλώνονται και προσφέρουν μια εναλλακτική λύση στις πλαστικές συσκευασίες, πιο φιλική στο περιβάλλον», δήλωσε ο Ντόες καλώντας όλα τα καταστήματα τροφίμων να ακολουθήσουν το παράδειγμά του.
Οι συμμετέχοντες στην εκστρατεία «A Plastic Planet» δήλωσαν, εξάλλου, ότι τα προϊόντα σε ανακυκλούμενες συσκευασίες δεν θα είναι ακριβότερα από εκείνα σε συμβατικές.
Ψάρεμα πλαστικών στα κανάλια
Η «Πλαστική Φάλαινα» δεν είναι απλά ένα τουρ στα αξιοθέατα του Άμστερνταμ, αλλά μια δράση εμπνευσμένη από την κρίση του πλαστικού, που προσφέρει την ευκαιρία σε όσους θέλουν να συμβάλουν στον καθαρισμό των υδάτινων δρόμων της πόλης, να μπουν σε μια βάρκα από ανακυκλωμένο υλικό και να «ψαρέψουν» πλαστικά σκουπίδια που κολυμπούν στα κανάλια.
Η βάρκα ξεκινάει από την αποβάθρα του Βέστερκερκ, αφήνει πίσω της τα πλήθη των τουριστών, που περιμένουν υπομονετικά στην ουρά έξω από το σπίτι της Άννας Φρανκ, και κατευθύνεται ήσυχα προς το κανάλι Κάιζεργκραχτ. Ο οδηγός δείχνει στους επιβάτες τα αξιοθέατα, ένα διάσημο ξενοδοχείο, μια μυστική εκκλησία, τις επτά γέφυρες στο κανάλι Ρεγκουλίερσγκραχτ, αλλά εκείνοι δεν προσέχουν.
Είναι αφοσιωμένοι στα πλαστικά απόβλητα που καταφέρνουν να ανεβάσουν στο σκάφος με τις απόχες τους. Ήδη περισσότεροι από 15.000 άνθρωποι έχουν πληρώσει για να κάνουν ένα από τα πιο ασυνήθιστα ταξίδια του κόσμου, πρόθυμοι να «ψαρέψουν» όσο περισσότερα πλαστικά σκουπίδια μπορούν να βρουν.
Η «Plastic Whale» ιδρύθηκε από τον Μάριους Σμιτ και από το 2011 πραγματοποιεί περιηγήσεις ψαρέματος πλαστικών σκουπιδιών στα κανάλια του Άμστερνταμ και του Ρότερνταμ με 10 βάρκες φτιαγμένες από ανακυκλωμένο πλαστικό. Κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού που έκανε πριν από 15 χρόνια στην Ασία, ο 45χρονος Σμιτ συγκλονίστηκε από την πλαστική ρύπανση. Όταν επέστρεψε, παρατήρησε τα πλαστικά σκουπίδια στα κανάλια του Άμστερνταμ και συνειδητοποίησε ότι το πρόβλημα ήταν πολύ πιο κοντά στο σπίτι του από ό,τι είχε φανταστεί.
Πώς κατέληξε να αναλάβει αυτή τη δράση; «Περίπου το 80% όσων επιπλέουν στην θάλασσα προέρχεται από πόλεις σε όλο τον κόσμο», δήλωσε στον Guardian ο οικολογικά ευαίσθητος Ολλανδός, «Είχα την πεποίθηση ότι υπήρχαν εκατομμύρια άνθρωποι σαν εμένα που θα ήθελαν να συνεισφέρουν [για να το αλλάξουν] με θετικό τρόπο». Και τελικά, η ιδέα του αποδείχτηκε εφαρμόσιμη και δημοφιλής αφού δεν είναι λίγοι οι τουρίστες που βρίσκουν πολύ διασκεδαστικό να γνωρίσουν την Ολλανδία με αυτό τον τρόπο.
Το 2017, 6.000 επιβάτες ταξίδεψαν στα κανάλια του Άμστερνταμ με εννέα βάρκες του Σμιτ, και ψάρεψαν 50-60.000 πλαστικά μπουκάλια νερού ΡΕΤ (τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο) και άλλα απόβλητα με όγκο σχεδόν τριπλάσιο αυτού των μπουκαλιών. Στη συνέχεια, περίπου 8.500 πλαστικά μπουκάλια χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της νέας βάρκας του στόλου «Plastic Whale».
Η «Waternet», εταιρεία ύδρευσης του Άμστερνταμ, εκτιμά ότι περίπου 3.500 κιλά πλαστικών αποβλήτων αφαιρούνται καθημερινά από τις πλωτές οδούς του Αμστερνταμ. Πρόκειται για μια «κυκλική» λύση του προβλήματος: όσο περισσότερα πλαστικά απόβλητα συλλέγονται (και ανακυκλώνονται) τόσο περισσότερες πλαστικές βάρκες μπορούν να κατασκευάζονται για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από το πλαστικό.
Περίπου το ένα πέμπτο των ταξιδιωτών είναι μαθητές σχολείων. Ειδικά τα παιδιά λατρεύουν το ψάρεμα των πλαστικών σκουπιδιών: «Μόλις βγάλουν το πλαστικό από το νερό, βλέπουν ότι δεν ανήκει εκεί. Όταν τους λέμε ότι με αυτό φτιάχνουμε σκάφη, καταλαβαίνουν ότι πρέπει να θεωρείται πρώτη ύλη, όχι απόβλητο» δήλωσε ο Σμιτ, ο οποίος διερευνά τώρα τη δυνατότητα να μεταφέρει το κόνσεπτ στην Ινδία ή την Ινδονησία, όπου όπως λέει «η φτώχεια και τα απόβλητα πάνε χέρι-χέρι»
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News